Janowo (powiat bydgoski)

Janowo
wieś
Ilustracja
Widok z drona
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

bydgoski

Gmina

Dąbrowa Chełmińska

Liczba ludności (2011)

298[1]

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

86-070[2]

Tablice rejestracyjne

CBY

SIMC

0084190

Położenie na mapie gminy Dąbrowa Chełmińska
Mapa konturowa gminy Dąbrowa Chełmińska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Janowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Janowo”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Janowo”
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego
Mapa konturowa powiatu bydgoskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Janowo”
Ziemia53°11′16″N 18°14′57″E/53,187778 18,249167[3]

Janowo – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Dąbrowa Chełmińska.

W latach 1939–1945 położona była w okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, w rejencji bydgoskiej (Regierungsbezirk Bromberg)[4], w powiecie Chełmno (Kreis Kulm)[5].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa bydgoskiego.

Położenie

Miejscowość położona jest w gminie Dąbrowa Chełmińska, powiecie bydgoskim, na historycznej Ziemi Chełmińskiej. Wieś położona jest na wysoczyźnie morenowej w zachodniej części Wysoczyzny Chełmińskiej, na krawędzi zbocza Doliny Dolnej Wisły. W otoczeniu wsi wysoczyzna urozmaicona jest kemami oraz licznymi formami wklęsłymi, wytopiskowymi lodowca, zajętymi przez niewielkie oczka wodne, bądź torfowiska.

Nazwa

Miejscowość występowała w dokumentach pod nazwami: Jankow (1472 i 1525); Janowo (1570). Nazwa pochodzi prawdopodobnie od imienia Jan, tj. od imienia właściciela osady[6].

Charakterystyka

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) Janowo liczyło 298 mieszkańców[1]. Jest ósmą co do wielkości miejscowością gminy Dąbrowa Chełmińska.

Przyroda i rekreacja

Wieś położona jest na obszarze o wysokich walorach przyrodniczych. Jest otoczona dużym kompleksem leśnym. Na północny zachód od wsi w obniżeniu terenu leży użytek ekologiczny – śródleśne jezioro Skrzynka, a w promieniu kilku kilometrów cztery rezerwaty przyrody: Las Mariański, Wielka Kępa Ostromecka, Linje oraz Reptowo, które chronią siedliska związane z doliną Wisły: łęgi, grądy i bory mieszane, torfowiska i stanowisko lęgowe czapli siwej. W 2003 tereny otaczające wieś włączono w obszar Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego.

Szlaki turystyczne

Przez Janowo przebiegają szlaki turystyczne:

  • szlak turystyczny żółty pieszy szlak turystyczny (48,4 km) „Rezerwatów Chełmińskich”, wiodący z Bydgoszczy-Fordonu do Chełmna[7]
  • szlak rowerowy czarny szlak rowerowy „Po Dolinie Dolnej Wisły” Cierpice-Bydgoszcz-Świecie-Nowe-Gniew-Tczew-Kwidzyn-Grudziądz-Świecie-Ostromecko-Zamek Bierzgłowski

Kościoły i Związki Wyznaniowe

Historia

Pierwsza wzmianka o Janowie pochodzi z 1472 roku, kiedy król Kazimierz IV Jagiellończyk wystawił akt zgody na wykupienie dóbr królewskich we wsi przez Jana z Sumina[6]. W 1526 roku częściowo opustoszałe Janowo otrzymał w lenno Franciszek Estken z Torunia. W 1592 roku we wsi mieszkał sołtys z 7 zagrodnikami – ubogimi szlachcicami, własnoręcznie uprawiającymi ziemię. W 1599 roku wieś nabyły siostry benedyktynki dla ich klasztoru w Chełmnie[6]. W tym czasie dzięki posagowi ksieni Magdaleny Mortęskiej, benedyktynki nabyły również m.in. Pień, Wałdowo Królewskie, część Czarża i Czemlewo, a w 1602 wzniosły w Janowie nowy folwark[6].

W okresie zaborów (1772-1918) folwark benedyktynek chełmińskich przeszedł pod zarząd pruski (Królewski Urząd Domen w Unisławiu), który sprzedawał lub wydzierżawiał ziemię włościanom[8]. W 1865 roku w skład wsi wchodziło 19 gospodarstw rolnych (łącznie ok. 148 ha). W 1881 obszar łączny dóbr ziemskich w Janowie wynosił 597 mórg pruskich[6]. We wsi znajdowało się 35 budynków, w tym 20 mieszkalnych. Miejscowość zamieszkiwało 187 osób, w tym 137 katolików i 50 ewangelików. Byli to głównie mało- i średniorolni chłopi[6]. Natomiast w 1921 roku Janowo dysponowało 48 budynkami mieszkalnymi, które zajmowało 314 mieszkańców[8]. W latach 1939 - 1942 dotychczasową nazwą wsi było Paparczyn, lecz po przeprowadzonej zamianie nazw miejscowości w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, w latach 1942 - 1945 nazywała się Papersen[5]. Wszyscy oni deklarowali, że są Polakami. Była to jedyna wieś w gminie wyłącznie zamieszkiwana przez Polaków[8]. W 1966 w Janowie mieszkało 235 osób[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 374 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 44152
  4. ↑ Germanizacja nazw miejscowości w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie. Wybór źródeł, wstęp i oprac. M. Kubicki, Gdańsk-Warszawa 2022, s. 93.
  5. 1 2 Germanizacja nazw miejscowości w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie. Wybór źródeł, wstęp i oprac. M. Kubicki, Gdańsk-Warszawa 2022, s. 101.
  6. 1 2 3 4 5 6 7 Zdzisław Raszeja: Ostromecko i okolice. Bydgoszcz: Wydawnictwo Margrafsen, 2002, s. 25-28. ISBN 83-87070-78-5. (pol.).
  7. ↑ Włodzimierz Bykowski: Weekend w drodze – interaktywny przewodnik rowerowy okolic Bydgoszczy. Bydgoszcz: Wydawnictwo Aperion, 1999, s. 51-88. ISBN 83-911441-0-0.
  8. 1 2 3 Jerzy Świetlik: Historia wokół nas. Część 1. Zbiór artykułów o historii wsi wokół Dąbrowy Chełmińskiej. Ostromecko: Nakład własny – Jerzy Świetlik, 2003.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.