Kolcoszczurek

Kolcoszczurek
Tokudaia[a]
Kuroda, 1943[1]
Ilustracja
Tokudaia sp.
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

myszy

Plemię

Apodemini

Rodzaj

kolcoszczurek

Typ nomenklatoryczny

Rattus jerdoni osimensis Y. Abe, 1933

Synonimy
  • Acanthomys[b] Tokuda, 1941[2]
  • Tokudamys[a] D.H. Johnson, 1943[3]
Gatunki

3 gatunki – zobacz opis w tekście

Kolcoszczurek[4] (Tokudaia) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące wyłącznie na wyspach Riukiu na południe od Japonii[5][6][7].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 103–175 mm, długość ogona 83,5–135 mm, długość ucha 22–23 mm, długość tylnej stopy 28,8–38 mm; masa ciała 132–169 g[6][8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1941 roku japoński teriolog Mitoshi Tokuda w artykule zatytułowanym Zrewidowana monografia japońskich i mandżursko-koreańskich Muridae, opublikowanym w czasopiśmie „Biogeographica”[2]. Jednak nazwa – Acanthomys – którą ukuł Tokuda okazała się być zajęta przez inny rodzaj gryzoni z rodziny myszowatych, dlatego w 1943 roku japoński ornitolog i teriolog Nagamichi Kuroda nadał rodzajowi nową nazwę – Tokudaia[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) kolcoszczurek amamijski (T. osimensis).

Etymologia

  • Acanthomys: gr. ακανθα akantha ‘kolec’, od ακη akē ‘punkt’[9]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[10].
  • Tokudaia: Mitoshi Tokuda (1906–1975), japoński teriolog[11].
  • Tokudamys: Mitoshi Tokuda (1906–1975), japoński teriolog; gr. μυς mus, μυoς muos „mysz”[3].

Podział systematyczny

Rodzaj ten jest blisko spokrewniony z Apodemus spotykanymi m.in. w Europie. Te wyspiarskie endemity różnią się genetycznie od gryzoni z sąsiednich dużych wysp (Wysp Japońskich i Tajwanu) i ich przodkowie musieli przybyć na archipelag Riukiu w bardzo odległych czasach[7]. Do rodzaju należą następujące gatunki[12][8][5][4]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[4] Podgatunki[6][5][8] Rozmieszczenie geograficzne[6][5][8] Podstawowe wymiary[6][8][c] Status
IUCN[13]
Tokudaia muenninki (D.H. Johnson, 1946) kolcoszczurek okinawski gatunek monotypowy Okinawa; zakres wysokości: powyżej 3000 m n.p.m. DC: 11,2–17,5 cm
DO: 9,2–13,2 cm
MC: 132–169 g		  CR 
 Tokudaia osimensis (Y. Abe, 1933) kolcoszczurek amamijski gatunek monotypowy Amami Ōshima; zakres wysokości: 0–500 m n.p.m. DC: 10,3–16 cm
DO: 8,3–13,5 cm
MC: brak danych		  EN 
Tokudaia tokunoshimensis Endo & Tsuchiya, 2006 kolcoszczurek japoński gatunek monotypowy Tokunoshima DC: 10,3–16 cm
DO: 8,3–13,5 cm
MC: brak danych		  EN 

Kategorie IUCN:  EN  – gatunek zagrożony,  CR  – gatunek krytycznie zagrożony.

Wszystkie te gatunki są zagrożone wyginięciem ze względu na bardzo ograniczony zasięg występowania.

Uwagi

  1. 1 2 Nowa nazwa dla Acanthomys Tokuda, 1941.
  2. ↑ Młodszy homonim Acanthomys Lesson, 1842 (Muridae).
  3. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

  1. 1 2 N. Kuroda. The occurrence of the spinous rat in Okinawa Island in the central Riu Kiu Islands. „Bulletin of the Biogeographical Society of Japan”. 13 (9), s. 61, 64, 1943. (ang.).
  2. 1 2 M. Tokuda. A revised monograph of the Japanese and Manchou-Korean Muridae. „Biogeographica (Transactions of the Biogeographical Society of Japan”. 4 (1), s. 95, 1941. (ang.).
  3. 1 2 D.H. Johnson. The spiny rats of the Riu Kiu Islands. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 59, s. 169, 1943. (ang.).
  4. 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  5. 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 528. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  6. 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 786. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  7. 1 2 D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tokudaia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-13].
  8. 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 340. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  9. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 4.
  10. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
  11. ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 415. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  12. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).
  13. ↑ Taxonomy: Tokudaia – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.