Kolcoszczurek amamijski
| Tokudaia osimensis[1] | |
| (Abe, 1933) | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kolcoszczurek amamijski |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 | |
Kolcoszczurek amamijski[3] (Tokudaia osimensis) – endemiczny gatunek gryzonia z rodziny myszowatych, występujący wyłącznie na japońskiej wyspie Amami Ōshima[2][4].
Systematyka
Takson został po raz pierwszy opisany naukowo w 1933 roku przez Y. Abe, dawniej zaliczano do niego także populację z wyspy Tokuno-shima, obecnie uznaną za odrębny gatunek: kolcoszczurek japoński (T. tokunoshimensis)[2]. Gatunki rodzaju Tokudaia różni liczba chromosomów i system determinacji płci; kolcoszczurek amamijski ma 2n=25 chromosomów i system X0/X0: u samic nie występuje chromosom X, a u samców nie jest widoczny chromosom Y. Rozwój jąder normalnie zależy od genu Sry obecnego na chromosomie Y, jednak kolcoszczurki amamijskie obywają się bez niego; u gryzoni sytuacja taka występuje jeszcze tylko u ślepuszonek (rodzaj Ellobius)[4][5].
Zarówno polski, jak i łaciński epitet gatunkowy odnosi się do wyspy Amami Ōshima, na której występuje ten gryzoń.
Biologia
Gryzoń ten zamieszkuje wyłącznie wyspę Amami Ōshima (Wyspy Satsunan) w północnej części japońskiego archipelagu Riukiu. W latach 60. XX wieku był jeszcze dość pospolity, w latach 80. występował tylko w środkowej części wyspy. Obecnie żyje w południowo-zachodniej części wyspy, na północnym wschodzie pozostała odizolowana populacja. Gryzoń jest spotykany od poziomu morza do 500 m n.p.m. Zamieszkuje wtórne lasy liściaste, choć bywa spotykany też w lasach pierwotnych; nie pojawia się na plantacjach. Zaobserwowano spadek populacji tych gryzoni skorelowany ze zmniejszeniem liczby siewek kasztanów po przejściu niektórych tajfunów[2].
Populacja
Kolcoszczurek amamijski jest uznawany za gatunek zagrożony ze względu na ograniczony zasięg występowania, podzielony na osobne fragmenty i spadającą liczebność. Kolcoszczurkom grozi wylesianie i drapieżnictwo ze strony zdziczałych kotów, psów i mangust, a także konkurencja ze strony szczurów śniadych[2].
Przypisy
- ↑ Tokudaia osimensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- 1 2 3 4 5 Tokudaia osimensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
- 1 2 Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Tokudaia osimensis w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-12-04]
- ↑ 48. Okinawa Spiny Rat (Tokudaia muenninki). [w:] EDGE – Evolutionarily Distinct and Globally Endangered [on-line]. The Zoological Society of London. [dostęp 2015-12-04].