Kolonia Wandy (Siemianowice Śląskie)

Kolonia Wandy

Część Siemianowic Śląskich
Domy przy ul. P. Śmiłowskiego 31–33 (2025)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Siemianowice Śląskie
Dzielnica	Centrum
Data założenia	lata 50. XIX wieku
W granicach Siemianowic Śląskich	1923/1924
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich Kolonia Wandy
Położenie na mapie Polski Kolonia Wandy
Położenie na mapie województwa śląskiego Kolonia Wandy
50°18′06″N 19°02′16″E/50,301778 19,037861

Kolonia Wandy – dawna kolonia robotnicza, powstała na terenach dzisiejszych Siemianowic Śląskich, w dzielnicy Centrum.

Kolonia powstała w tym samym okresie co pobliska kolonia Hugo, pod koniec lat 50. XIX wieku^[1]. Obejmowała ona obszar w rejonie dzisiejszych ulic: Powstańców, P. Śmiłowskiego, Cmentarnej i Komuny Paryskiej^[2], a jej nazwa została nadana na część Wandy von Gaschin Henckel von Donnersmarck^[2].

Pierwotnie kolonię stanowiły dwa szeregi jednakowych domów powstałych po południowej stronie dzisiejszej ulicy Powstańców oraz ulic: A. Szeflera i Dworcowej. W późniejszym czasie wytyczono kolejne ulice, w tym P. Śmiłowskiego czy Komuny Paryskiej, a z biegiem czasu nowa zabudowa kolonii zastąpiła starą^[1]. W dniu 22 stycznia 1890 roku tereny kolonii Wandy włączono w granice powołanej wówczas gminy Huta Laura^[3]. W 1894 roku w rejonie ulicy Komuny Paryskiej (zachodnia pierzeja pomiędzy ulicą Obwodową a ulicą P. Śmiłowskiego) powstała zabudowa robotnicza dla pracowników Fabryki Kotłów Parowych Fitznera. Na przełomie XIX i XX wieku główna ulica kolonii Wandy (od 1936 roku ulica Powstańców) była już w znacznej części zabudowana mieszczańskimi kamienicami^[1].

W 1923 lub 1924 roku gminę Huta Laura, a wraz z tym tereny kolonii Wandy, połączono z gminą Siemianowice^[4]. Obecnie pozostałością historycznej kolonii Wandy są parterowe domy wzdłuż ulicy P. Śmiłowskiego 25-33^[5]. Zachowane budynki nie figurują w gminnej ewidencji zabytków^[6].

• MałgorzataM. Derus MałgorzataM., Kolonie robotnicze, „Siemianowicki Rocznik Muzealny” (11), Siemianowice Śląskie: Muzeum Miejskie w Siemianowicach Śląskich, 2012, s. 115–126, ISSN 1644-8154  (pol.).
• MałgorzataM. Derus MałgorzataM., Gminny program opieki nad zabytkami Siemianowic Śląskich na lata 2015-2018, Załącznik do Uchwały Nr 117/2015 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 29 października 2015 r., Siemianowice Śląskie 2015  (pol.).
• AntoniA. Halor AntoniA., Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy, wyd. pierwsze, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, 2000, ISBN 83-913068-1-X  (pol.).
• MałgorzataM. Pędzińska MałgorzataM., Gminny Program Opieki nad Zabytkami Siemianowic Śląskich do 2022 roku, Załącznik Nr 1 do uchwały Nr 170/2019 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 19 grudnia 2019 r., Siemianowice Śląskie 2019  (pol.).