Kudłatka dolinowa

Kudłatka dolinowa
Lasiodora franciscana
Bertani, 2023
Ilustracja
Samiec
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Podrząd

Opisthothelae

Infrarząd

ptaszniki

Rodzina

ptasznikowate

Podrodzina

Theraphosinae

Rodzaj

kudłatka

Gatunek

kudłatka dolinowa

Kudłatka dolinowa[1] (Lasiodora franciscana) – gatunek pająka z rodziny ptasznikowatych. Endemiczny dla wschodniej Brazylii.

Taksonomia

Kladogram rodzaju wg Bertaniego (2023)[2]


L. klugi




L. benedeni



L. parahybana




L. franciscana



L. sertaneja





L. subcanens



L. camurujipe




Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 2023 roku przez Rogéria Bertaniego[3][2] na łamach „Zootaxa”. Jako lokalizację typową wskazano Guaraní de Goiás w brazylijskim stanie Goiás. Epitet gatunkowy pochodzi od rzeki São Francisco, w której to dolinie występuje ów pająk[2].

Wyniki przeprowadzonej przez Bertaniego w 2023 roku analizy kladystycznej wskazują na zajmowanie przez omawiany gatunek pozycji siostrzanej dla L. sertaneja[2].

Morfologia

Poza obronna

Pająk duży. U przykładowego samca karapaks ma 21,3 mm długości i 19,9 mm szerokości, a opistosoma (odwłok) 19,6 mm długości i 14,6 mm szerokości, natomiast u przykładowej samicy karapaks ma 27,2 mm długości i 24,8 mm szerokości, a opistosoma 31,8 mm długości i 21,1 mm szerokości[2].

Karapaks jest czarny, z wierzchu porośnięty krótkimi, beżowymi, szarawymi, niebieskawymi lub fioletowawymi szczecinkami, a przy krawędziach długimi szczecinkami jasnobrązowymi. Szczękoczułki są czarne z szczecinkami barwy takiej jak na karapaksie, u samca zaopatrzone w 14, a u samicy w 12 zębów na przedniej krawędzi bruzdy, u obu płci ponadto z drobnymi ząbkami u jej nasady. Szczęki mają między 250 a 280 kuspuli w brzuszno-wewnętrznych narożach, a warga dolna między 100 a 140 kuspuli; zarówno szczęki, jak i warga są rudobrązowe. Rudobrązowe sternum porastają krótkie, ciemnobrązowe szczecinki. Odnóża są czarne z rzadkimi szczecinkami barwy takiej jak na karapaksie, z jaśniejszymi paskami na udach, rzepkach, goleniach i nadstopiach oraz z białawymi obrączkami na szczytach członów. Pierwsza i czwarta ich para są najdłuższe, a trzecia najkrótsza. Kolcopodobne szczecinki aparatu strydulacyjnego na tylno-bocznych powierzchniach szczęk ograniczone są do ich rejonów odsiebno-górnych. Biodra pierwszej i drugiej pary mają kolcowate szczecinki strydulacyjne na powierzchniach przednio-bocznych, ale nie na tylno-bocznych. Stopy wszystkich par oraz nadstopia pary pierwszej i drugiej mają skopule na całej długości, natomiast nadstopia pary trzeciej mają je na połowie długości, a pary czwartej w odsiebnej ⅓. Opistosoma (odwłok) jest czarna, obficie porośnięta długimi, rudymi szczecinkami. U obu płci obecne są włoski drażniące typu I i III[2].

Nogogłaszczki samca mają gruszkowaty bulbus ze zgrubiałym, nieco krótszym od tegulum i lekko bocznie spłaszczonym w części odsiebnej embolusem o wyraźnie ząbkowanym kilu retrolateralnym. Genitalia samicy zawierają dwie bardzo krótkie, oddzielone silnie zesklerotyzowanym rejonem spermateki o szypułkach nieco węższych niż kwadratowawe części nabrzmiałe[2].

Ekologia i występowanie

Gatunek neotropikalny, endemiczny dla wschodniej Brazylii, znany ze stanów Bahia, Goiás, Dystryktu Federalnego, Minas Gerais i São Paulo. Zamieszkuje niewielkie obszary zalesione w obrębie ekoregionu cerrado. Znajdywany m.in. w jaskiniach i termitierach[2].

Przypisy

  1. Dominik M. Szymański i inni, Ptasznikowate (Theraphosidae). Etymologia nazw naukowych i propozycja nazw zwyczajowych, 14 marca 2025, s. 142–144, ISBN 978-83-8414-021-5 (pol.).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 R. Bertani. Taxonomic revision and cladistic analysis of Lasiodora C. L. Koch, 1850 (Araneae, Theraphosidae) with notes on related genera. „Zootaxa”. 5390 (1), s. 1–116, 2023. DOI: 10.11646/zootaxa.5390.1.1.
  3. Gen. Lasiodora C. L. Koch, 1850. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2024-02-06].