Kwas jotroksowy

Kwas jotroksowy
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	kwas 3,3'-{oksy-bis[2,1-etanodiiloksy-(1-okso-2,1-etanodiilo)-imino]}-bis[2,4,6-trijodobenzoesowy]
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. acidum iotroxicum
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C22H18I6N2O9
Masa molowa	1215,82 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	51022-74-3
PubChem	3740
DrugBank	DB08945
SMILES
	C1=C(C(=C(C(=C1I)NC(=O)COCCOCCOCC(=O)NC2=C(C=C(C(=C2I)C(=O)O)I)I)I)C(=O)O)I
InChI
	InChI=1S/C22H18I6N2O9/c23-9-5-11(25)19(17(27)15(9)21(33)34)29-13(31)7-38-3-1-37-2-4-39-8-14(32)30-20-12(26)6-10(24)16(18(20)28)22(35)36/h5-6H,1-4,7-8H2,(H,29,31)(H,30,32)(H,33,34)(H,35,36)
	InChIKey
	JXMIBUGMYLQZGO-UHFFFAOYSA-N
	Klasyfikacja medyczna
ATC	V08AC02
Stosowanie w ciąży	kategoria D
Farmakokinetyka
Okres półtrwania	80 min
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	60–90%
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	dożylnie

Kwas jotroksowy (łac. acidum iotroxicum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, aromatyczny związek jodu o budowie dimerycznej. Stosowany jako jonowy środek cieniujący w diagnostyce obrazowej chorób dróg żółciowych.

Budowa i mechanizm działania

Jest pozytywnym środkiem cieniującym pochłaniającym promieniowanie rentgenowskie silniej od tkanek^[2]. Podawany jest dożylnie w postaci soli z megluminą (aminoalkoholem z grupy aminocukrów)^[3]. W środowisku wodnym sól ta dysocjuje dając roztwór o wysokiej osmolalności^[2], jednak niższej niż preparaty monomerycznego kwasu diatrozowego, dzięki czemu jest od nich bezpieczniejszy^[3]. W organizmie przechodzi do żółci^[3]. Jest wydalany na drodze transportu aktywnego z naczyń włosowatych do dróg żółciowych na poziomie hepatocytów^[1]^[4]^[2].

Zastosowanie

Stosowany jest do cholangiografii i cholecystografii^[4], w przypadkach kiedy cholecystografia po doustnych środkach jest niewystarczająca^[1].

Znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017)^[5]. Nie jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2018)^[6].

Działania niepożądane

Może powodować następujące działania niepożądane u ponad 4% pacjentów: nieprzyjemny smak w ustach, nudności oraz wymioty^[1].

Przypisy

1 2 3 4 5 6 Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Leki współczesnej terapii. T. 2. Warszawa: Medical Tribune, 2010, s. 1105. ISBN 978-83-60135-95-2.
1 2 3 Katarzyna Kulig: Radiofarmaceutyki i środki cieniujące stosowane w diagnostyce obrazowej. W: Chemia leków. Alfred Zejc, Maria Gorczyca (red.). Warszawa: PZWL, s. 810-813. ISBN 978-83-200-3652-7.
1 2 3 WHO Model Formulary 2008. World Health Organization, 2009, s. 315, 318–319. ISBN 978-92-4-154765-9. [dostęp 2008-08-23]. (ang.).
1 2 Bayer Australia Ltd: Biliscopin for infusion iotroxate meglumine 10.5 g/100mL injection bottle – Australian Product Information. Therapeutic Goods Administration, 2018. [dostęp 2018-08-22]. (ang.).
↑ WHO Model List of Essential Medicines 20th List. Światowa Organizacja Zdrowia, 2017. s. 36. [dostęp 2018-08-22]. (ang.).
↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2018-04-16. [dostęp 2008-08-22].

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[Podlewski-1] 1 2 3 4 5 6 Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Leki współczesnej terapii. T. 2. Warszawa: Medical Tribune, 2010, s. 1105. ISBN 978-83-60135-95-2.

[Kulig-2] 1 2 3 Katarzyna Kulig: Radiofarmaceutyki i środki cieniujące stosowane w diagnostyce obrazowej. W: Chemia leków. Alfred Zejc, Maria Gorczyca (red.). Warszawa: PZWL, s. 810-813. ISBN 978-83-200-3652-7.

[WHO_2009-3] 1 2 3 WHO Model Formulary 2008. World Health Organization, 2009, s. 315, 318–319. ISBN 978-92-4-154765-9. [dostęp 2008-08-23]. (ang.).

[Biliscopin-4] 1 2 Bayer Australia Ltd: Biliscopin for infusion iotroxate meglumine 10.5 g/100mL injection bottle – Australian Product Information. Therapeutic Goods Administration, 2018. [dostęp 2018-08-22]. (ang.).

[WHO_2017-5] WHO Model List of Essential Medicines 20th List. Światowa Organizacja Zdrowia, 2017. s. 36. [dostęp 2018-08-22]. (ang.).

[Wykaz_2018-6] Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2018-04-16. [dostęp 2008-08-22].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]