Lisa (raperka)

Lisa urodziła się jako Pranpriya Manobal 27 marca 1997 r.^[4] w prowincji Buriram w Tajlandii^[5], a później prawnie zmieniła imię na Lalisa, które oznacza „tę, która jest chwalona”^[6], za radą wróżbity, który miał zapewnić jej pomyślność^[7][8]. Jako jedynaczka wychowywała się pod opieką tajskiej matki Chitthip Brüschweiler i szwajcarskiego ojczyma, szefa kuchni Marco Brüschweilera^[9]. Lisa ukończyła szkołę średnią w Praphamontree School 1 i 2^[10]. Jest poliglotką; oprócz ojczystego języka tajskiego mówi płynnie po koreańsku i angielsku, a także po japońsku i chińsku w podstawowym zakresie^[11].

Po zapisaniu się na zajęcia taneczne w wieku czterech lat zaczęła regularnie brać udział w konkursach, w tym w To Be Number One^[12] i dołączyła do jedenastoosobowej grupy tanecznej We Zaa Cool u boku BamBama z Got7. We wrześniu 2009 roku ekipa wzięła udział w konkursie LG Entertainment Million Dream Sanan World transmitowanym na kanale 9. i zdobyła nagrodę Special Team Award^[13]. Lisa wzięła także udział jako przedstawicielka szkoły w konkursie wokalnym Top 3 Good Morals of Thailand, organizowanym przez Moral Promotion Center na początku 2009 roku, zajmując drugie miejsce^[10].

W 2010 roku, w wieku 13 lat, Lisa wzięła udział w przesłuchaniu do południowokoreańskiej wytwórni płytowej YG Entertainment w Tajlandii. Zainteresowała się branżą K-popu w dzieciństwie, podziwiając artystów takich jak BigBang i 2NE1 oraz pragnęła pójść podobną drogą^[14]. Spośród 4000 kandydatów była jedyną osobą, która się zakwalifikowała, co skłoniło ówczesnego prezesa Yang Hyun-suk do zaoferowania Lisie szansy na zostanie stażystką YG Entertainment^[15]. Podczas przesłuchania Lisa zrobiła również wrażenie na jednym z sędziów, Dannym Im z 1TYM, który później pochwalił jej pewność siebie na scenie i postawę poza sceną^[16].

W 2011 roku Lisa przeprowadziła się do Korei Południowej, aby rozpocząć formalne szkolenie jako stażystka. Oficjalnie dołączyła do wytwórni jako pierwsza stażystka niebędąca etnicznie Koreańczykiem 11 kwietnia^[17]. W listopadzie 2013 roku pojawiła się w teledysku do singla „Ringa Linga” swojego kolegi z wytwórni Taeyanga jako tancerka w tle u boku członków kolegów z wytwórni i boysbandów iKon i Winner^[18]. W marcu 2015 roku Lisa podjęła swoją pierwszą pracę jako modelka dla marki odzieży ulicznej Nona9on, a następnie w 2016 roku dla południowokoreańskiej marki kosmetyków Moonshot^[19].

W sierpniu 2016 Lisa zadebiutowała jako jedna z czterech członkiń południowokoreańskiego girlsbandu Blackpink^[20]. Zespół wydał singel Square One, zawierający utwory „Whistle” oraz „Boombayah”. Pierwszy z nich osiągnął status Perfect All-Kill^[21]. W 2018 roku Blackpink podpisało globalną umowę z wytwórnią Interscope Records w ramach partnerstwa z YG Entertainment^[22].

Lisa została stałym członkiem obsady w wydaniu Korea Army Academy wojskowego programu rozrywkowego MBC Real Man 300 od 21 września 2018 r. Jej pierwsza rola w programie telewizyjnym od czasu debiutu^[23], przyniosła jej nieoficjalną nagrodę Postaci Roku podczas MBC Entertainment Awards 2018^[24]. 5 listopada 2018 Lisa zaprezentowała swój kanał YouTube, Lilifilm Official, skupiający się na podróżach, stylu życia i tańcu^[25][26]. Od lipca 2019 ma ponad 1,3 miliona subskrybentów i otrzymała Złoty Przycisk Play YouTube^[27]. Jeden z jej filmów z występem tanecznym stał się popularny w 2020 r. w wyniku mema pochodzącego z filmu; w trendzie tym wzięły udział takie gwiazdy jak Dolly Parton, Stephen Colbert, James Corden, Luke Evans oraz Lil Nas X^[28]. W marcu 2020 roku Lisa pełniła funkcję mentorki tańca w drugim sezonie programu przetrwania chińskich grup dziewczęcych Youth With You emitowanego przez stację iQIYI^[29]. W lutym 2021 roku powróciła jako mentorka tańca w trzecim sezonie programu dla grup chłopięcych^[30].

19 kwietnia 2021 YG Entertainment ujawniło The Korea Herald, że Lisa będzie trzecią członkinią Blackpink, która zadebiutuje jako solistka, a oficjalny harmonogram zostanie ogłoszony później^[31]. 12 lipca wytwórnia za pośrednictwem Star News ujawniła, że trwają zdjęcia do jej teledysku^[32]. Debiutancki pojedynczy album Lisy Lalisa i jego główny singiel o tej samej nazwie zostały wydane 10 września 2021 r.^[33][34] Teledysk do „Lalisa” stał się najczęściej oglądanym teledyskiem solowym w ciągu 24 godzin z wynikiem 73,6 miliona wyświetleń, bijąc rekord „Me!” Taylor Swift z gościnnym udziałem Brendona Urie, za który zdobyła dwa rekordy Guinnessa^[35][36]. Piosenka zadebiutowała na 84. miejscu na liście Billboard Hot 100 w USA i na drugim miejscu na liście Billboard Global 200, stając się pierwszą piosenką Lisy, która znalazła się w pierwszej dziesiątce na tej drugiej liście^[37][38]. Album sprzedał się w nakładzie 736221 egzemplarzy w Korei Południowej w pierwszym tygodniu, ustanawiając rekord najwyższej sprzedaży w pierwszym tygodniu wśród artystek w tym kraju i czyniąc Lisę pierwszą solistką, która przekroczyła granicę 500000 egzemplarzy w ciągu jednego tygodnia^[39].

Utwór B z albumu Lalisa, „Money”, doczekał się ekskluzywnego teledysku do występu tanecznego, który został wydany na YouTube 24 września^[40]. Piosenka zyskała na popularności po tym, jak stała się viralem w mediach społecznościowych i zaczęła wspinać się na międzynarodowych listach przebojów^[41]. W rezultacie Interscope Records wysłała piosenkę do amerykańskiego radia z przebojami współczesnymi 9 listopada 2021 r. jako drugi singiel z albumu^[42]. Singiel osiągnął dziesiąte miejsce na liście Billboard Global 200, stając się drugim przebojem Lisy w pierwszej dziesiątce po „Lalisa”^[43]. W USA osiągnął szczyt na liście Billboard Hot 100 na 90. miejscu, co zapewniło Lisie jej drugi solowy występ, i stał się pierwszą piosenką solistki K-popu, która utrzymywała się na liście przez wiele tygodni w tym czasie^[37][44]. Utwór „Money” osiągnął 46. miejsce na liście przebojów w Wielkiej Brytanii i utrzymywał się na niej przez osiem tygodni, stając się wówczas najdłużej utrzymującą się na listach przebojów solową piosenką K-popową w kraju^[45].

Lisa współpracowała z francuskim producentem muzycznym DJ Snake'iem, portorykańskim piosenkarzem Ozuną i amerykańską raperką Megan Thee Stallion nad piosenką moombahton i latynoskim trapem „SG”. Singiel został wydany 22 października 2021 r. i zawierał teksty piosenek i kompozycje Lisy^[46]. Teledysk z udziałem czterech artystów w Miami został wyreżyserowany przez Colina Tilleya i wydany jednocześnie z singlem^[47]. Piosenka osiągnęła 19. miejsce na liście Billboard Global 200^[48]. W USA osiągnęła 2. miejsce na liście Bubbling Under Hot 100 i stała się pierwszą piosenką Lisy, która zajęła pierwsze miejsce na liście Latin Airplay^[49][50]. 28 sierpnia 2022 r. Lisa zdobyła nagrodę MTV Video Music Awards w kategorii Best K-Pop za „Lalisa” i została pierwszą solową artystką K-popową, która zdobyła nagrodę MTV Video Music Awards^[51]. 13 listopada zdobyła nagrodę MTV Europe Music Award w kategorii Best K-pop i została pierwszą solową artystką K-popową w historii, która zdobyła również nagrodę MTV Europe Music Award^[52]. Za te osiągnięcia Lisa została wpisana do Księgi Rekordów Guinnessa w 2023 r., a także otrzymała trzeci rekord za zostanie najchętniej obserwowaną artystką K-popową na Instagramie^[53].

Lisa wystąpiła w piosence „Shoong!” członka BigBang Taeyanga, utworze z albumu z jego drugiej rozszerzonej wersji Down to Earth, która została wydana 25 kwietnia 2023 r.^[54] Wystąpiła również w teledysku do piosenki, w którym Taeyang i Lisa wykonali wspólnie choreografię piosenki^[55]. W maju Lisa otrzymała dwa kolejne Rekordy Guinnessa za najszybszą solową artystkę K-popową, która osiągnęła 1 miliard odtworzeń, a także za pierwszy album solowej artystki K-popowej, który osiągnął 1 miliard odtworzeń na Spotify z Lalisą. Dzięki temu została solistką K-popową z największą liczbą Rekordów Guinnessa w historii, zdobywając siedem w porównaniu do pięciu byłych rekordzistów Psy^[56].

We wrześniu 2023 Lisa była gwiazdą pięciu występów paryskiego kabaretu Crazy Horse. Wykonała kilka solowych scen i pojawiła się z zespołem w oryginalnych numerach z repertuaru kabaretu, w tym „But I Am a Good Girl” i „Crisis? What Crisis?”^[57]. W tym samym miesiącu ustanowiła swój ósmy rekord Guinnessa za pierwszy utwór K-popowy solowego artysty, który osiągnął 1 miliard odtworzeń na Spotify dzięki utworowi „Money”^[58]. Aby uczcić to osiągnięcie, Lisa pojawiła się w czwartym odcinku serii Billions Club Spotify 15 listopada, w którym otrzymała w Paryżu tabliczkę w kształcie talerza i ugotowała tajskie danie na talerz^[59].

22 listopada 2023 roku Lisa została mianowana przez króla Karola III Honorowym Członkiem Orderu Imperium Brytyjskiego (MBE) wraz z koleżankami z zespołu podczas specjalnej ceremonii w Pałacu Buckingham, w której uczestniczył również prezydent Korei Południowej Yoon Suk Yeol^[60]. 5 grudnia YG Entertainment ogłosiło, że Lisa wraz z innymi członkiniami Blackpink odnowiły swoje kontrakty na działania grupowe, a indywidualne kontrakty członkiń są nadal przedmiotem dyskusji^[61]. 29 grudnia YG Entertainment potwierdziło, że Lisa i inne członkinie Blackpink zgodziły się nie podpisywać kontraktu z wytwórnią na działania indywidualne^[62].

Lisa była gwiazdą charytatywnej gali Le Gala des Pièces Jaunes zorganizowanej przez Pierwszą Damę Francji, Brigitte Macron, w Paryżu 26 stycznia 2024, gdzie wykonała składankę swoich solowych singli „Lalisa” i „Money”. Na wydarzeniu niespodziewanie pojawiła się również podczas występu DJ Snake'a, podczas którego po raz pierwszy razem wykonali na żywo „SG”^[63]. 8 lutego Lisa ogłosiła, że założyła własną firmę zarządzającą artystami o nazwie „Lloud”^[64]. Variety ujawniło, że Lisa zadebiutuje jako aktorka w trzecim sezonie serialu telewizyjnego HBO, „Biały Lotos”, i będzie występować pod swoim imieniem Lalisa Manobal^[65]. 10 kwietnia ogłoszono, że w ramach partnerstwa, Lloud dołączyło do RCA Records w celu wydawania muzyki; w ramach umowy będzie miała pełne prawa własności do wszystkich swoich nagrań^[66].

Lisa zaczęła zapowiadać nową muzykę 6 czerwca, tworząc nowe konto na platformie TikTok i publikując film połączony z fragmentem z zapowiedzią, co doprowadziło artystkę do ustanowienia rekordu Guinnessa, zyskując milion obserwujących w zaledwie dwie godziny i 18 minut^[67]. Oficjalnie wydała singiel „Rockstar” za pośrednictwem Lloud i RCA 27 czerwca^[68]. Do singla powstał teledysk wyreżyserowany przez Henry’ego Schofielda i choreografowany przez Seana Bankheada, który został nakręcony w Bangkoku oraz był hołdem dla jej tajskiej kultury^[69]. „Rockstar” zadebiutował na czwartym miejscu na liście Billboard Global 200 i na pierwszym miejscu na liście Billboard Global Excl. US, stając się trzecim hitem Lisy w pierwszej dziesiątce na obu listach przebojów i jej pierwszym hitem numer jeden na tej drugiej liście^[70]. Utwór zadebiutował na 70. miejscu na liście przebojów Billboard Hot 100 w USA, co oznacza, że był to najwyżej notowany utwór Lisy i jej trzecie wejście na tę listę^[71].

21 marca 2018, dzięki pracy jako modelka dla południowokoreańskiej marki kosmetyków moonshot, stała się ambasadorką tej marki w Chinach^[72]. 25 lipca 2019 została wyłączną ambasadorką i prezenterką nowej kolekcji wprowadzonej na tajski rynek, której sześć produktów zawiera etykietę Manobal jako część opakowania^[73]. 28 marca podpisała pierwszą umowę o indywidualnym poparciu dla AIS Thailand, największego operatora telefonii komórkowej GSM w Tajlandii, dzięki czemu stała się najlepiej opłacaną prezenterką dla AIS. Ponadto jej kampania reklamowa została najczęściej oglądaną reklamą w Tajlandii^[74]. 11 maja została prezenterką marki Samsung Galaxy S10 w Tajlandii, a jej pierwszy materiał promocyjny dla marki został wydany 14 maja^[75]. Mobilna gra Ragnarok M: Eternal Love użyła Lisy jako modelki reklamowej; jej postać pojawiała się tam również na serwerze "Midnight Party" od 24 lipca 2019^[76].

W styczniu 2020 wraz z Mino z Winner zadebiutowała jako modelka odzieży sportowej Adidas w sezonie SS20 w ofercie ubrań My Shelter^[77].

W styczniu 2019 Lisa stała się muzą Hediego SliMane’a – dyrektora artystycznego francuskiej marki CELINE^[78].

W listopadzie 2019 Penshoppe ujawniło, że Lisa została ich najnowszą ambasadorką^[79].