MV Kuna (1884)

M/V Kuna

Poprzednie nazwy	„Ferse”, „Marder”
Bandera	Polska
Port macierzysty	Gorzów Wielkopolski
Armator	stowarzyszenie „Przystań Gorzów”
Dane podstawowe
Typ	lodołamacz
Historia
Stocznia	Danziger Schiffswerft & Kesselschmiede Feliks Devrient & Co
Data wodowania	1884
Dane techniczne
Wyporność	75 t
Liczba pasażerów	60
Długość całkowita (L)	30,6 m
Szerokość (B)	4,75 m
Zanurzenie (D)	ok. 1,90 m
Wysokość (H)	2,62 m
Napęd mechaniczny
Silnik	silnik spalinowy typu SW 680 moc: 165 KM
Liczba śrub napędowych	oryginalny fragment wału śrubowego i śruba
Prędkość maks.	11 w.

M/V „Kuna” – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie^[1], zbudowany w 1884 r. w niemieckiej stoczni w Gdańsku. Pływający po Odrze statek pięciokrotnie zmieniał banderę. Obecnie pływa jako statek muzealno-szkoleniowy^[2], przeznaczony do edukacji historyczno–kulturalnej w zakresie historii dróg wodnych, żeglugi śródlądowej, budownictwa wodnego i ekologii oraz kultury i historii regionu, w którym został zrewitalizowany^[3].

M/V „Kuna”, czwarty z serii lodołamaczy parowych, powstał w stoczni Danziger Schiffswerft & Kesselschmiede Feliks Devrient & Co. w 1884 roku. Początkowo statkowi nadano imię „Ferse” (jest to niemiecka nazwa wpadającej do Wisły Wierzycy – wszystkie statki z serii nosiły nazwy rzek dorzecza dolnej Wisły). W 1940 roku „Ferse” przemianowano na „Marder”, a w 1947 roku – na „Kunę”, co jest polskim tłumaczeniem niemieckiego słowa Marder. Przez cały okres swojej służby (z wyjątkiem dwuletniego okresu po zakończeniu II wojny światowej) „Kuna” nie zmieniła obszaru swojego działania^[3].

Do 1920 roku statek pływał pod banderą Królestwa Prus i był użytkowany przez administrację wodno-budowlaną Wisły (Königlich Preussische Weichsel-Strombauverwaltung). Po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańsk wraz z całą flotyllą lodołamaczy został przekazany Radzie Portu i Dróg Wodnych i otrzymał jej banderę. W okresie II wojny światowej statek nosił banderę III Rzeszy i należał do Głównego Zarządu Dróg Wodnych. W marcu 1945 roku uczestniczył w ewakuacji ludności Gdańska; przepłynął do Kilonii i Hamburga, gdzie po zakończeniu wojny przejęły go brytyjskie władze okupacyjne. Pod brytyjską banderą służył w Hamburgu jako lodołamacz i holownik portowy do 1947 roku, kiedy przekazano go Polskiej Misji Morskiej. Powróciwszy do Gdańska, należał początkowo do Urzędu Morskiego w Gdyni, który następnie przekazał go Państwowemu Zarządowi Wodnemu w Tczewie, zarządzającemu drogami wodnymi śródlądowymi. Po remoncie w stoczni w Pleniewie powrócił, pod banderą polską, do służby w dolnym biegu Wisły^[3].

W 1965 roku wycofano statek ze służby, a w następnym roku pozbawiono wyposażenia i nadbudówek; odtąd oczekiwał jako pusty kadłub na zezłomowanie. W latach 70. odholowano go do Gorzowa Wielkopolskiego, przeznaczając na ponton cumowniczy. W 1981 roku zatonął w basenie stoczniowym i pozostawał na dnie przez prawie 20 lat^[3].

W 2000 roku grupa entuzjastów żeglugi i historii z Gorzowa Wielkopolskiego rozpoczęła rewitalizację statku. Powołano Stowarzyszenie Wodniaków Gorzowskich „Kuna”, którego członkowie poświęcili 6 lat na uzyskanie stosownych zezwoleń, zebranie funduszy, odszukanie i odtworzenie dokumentacji (zebranej w dużej mierze przez Horsta Heina – kapitana niemieckiego statku „Barbarossa” i miłośnika „Kuny”^[4]), wreszcie fizyczną odbudowę statku. Odbudowana „Kuna” z zewnątrz wygląda identycznie, jak w czasach pierwszej służby. Z oryginalnych elementów zachowała kadłub, dziobowy i rufowy pokład manewrowy, żurawik kotwiczny, dziobowe i rufowe polery cumownicze, fragmenty wału śrubowego i śrubę. Zmieniono napęd statku, zastępując maszynę parową zespołem napędowym „Delfin” z silnikiem spalinowym typu SW 680 o mocy 165 KM^[3].

W pierwszy po odbudowie rejs „Kuna” wypłynęła do Szczecina, gdzie wzięła udział w I Zlocie Oldtimerów podczas Dni Morza. Od początku jednostką dowodził kapitan żeglugi śródlądowej Jerzy Hopfer, a sternikiem jednostki była sternik żeglugi śródlądowej Magdalena Sierocka – dziennikarka radiowa^[4].

W 2009 roku „Kuna” obchodziła 125. rocznicę wodowania^[3].

W sierpniu 2012 r. stowarzyszenie „Kuna” zostało zlikwidowane, a lodołamacz przekazano drugiemu gorzowskiemu stowarzyszeniu wodniaków – „Przystani Gorzów”. Przy okazji uzgodniono, że w razie upadku stowarzyszenia statek zostanie przekazany miastu^[5].

„Kuna” pływa jako statek muzealno–szkoleniowy^[3]. Rejsy mają charakter edukacyjno-rekreacyjny stanowiąc jedną z letnich atrakcji Gorzowa^[4]. Zdarza się jednak, że z powodu niskiego poziomu Warty rejsy są zawieszone. Istnieje możliwość zwiedzania „Kuny” cumującej na co dzień w gorzowskim porcie rzecznym. Na statku jest przewodnik oprowadzający zarówno po pokładzie jak i pod nim^[6].

• Jantar (1892)