Maria Demelówna
 | |
| Data urodzenia |
1866 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 lutego 1945 |
| Zawód, zajęcie |
nauczycielka, działaczka społeczna i polityczna |
| Edukacja |
C.K. Seminarium Żeńskie we Lwowie |
| Stanowisko |
radna Lwowa, przewodnicząca NOK we Lwowie |
| Partia | |
| Odznaczenia | |
 | |
Maria Demelówna (Demel) (ur. 1866, zm. 4 lutego 1945 we Lwowie) – polska nauczycielka, działaczka oświatowa i społeczna, polityczka narodowo-demokratyczna, radna Lwowa, przewodnicząca Narodowej Organizacji Kobiet we Lwowie[1].
Życiorys
W 1896 uzyskała świadectwo dojrzałości w C.K. Seminarium Żeńskim we Lwowie[2].
Od 1 września 1899 była nauczycielką w szkole w Olesku. Była sekretarzem miejscowego koła Towarzystwa Szkoły Ludowej, a następnie członkiem zarządu XIV koła TSL im. Małego Światka we Lwowie. Założyła szkołę guzikarską i zabawkarską w Kulikowie. Należała do Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego[1]. W 1910 zainicjowała powstanie szkoły gospodarczo-kucharskiej w Kołomyi[3]. W 1912 wytoczyła proces księdzu z Oleska oskarżając go o zniesławienie. Powodem było zaangażowanie oświatowe Demelówny. Przyjaźniła się z Marią Dulębianką, z którą prowadziła korespondencję[4].
Po odzyskaniu niepodległości działała w Związku Ludowo-Narodowym. Przewodniczyła lwowskiemu oddziałowi Narodowej Organizacji Kobiet[1]. Od października 1920 do grudnia 1921 była członkiem wydziału wykonawczego Komitetu Dzielnicowego Popierania Skarbu Państwa[5]. Angażowała się w zbiórkę złota i srebra na rzecz skarbu państwa[6]. W wyborach w 1922 kandydowała z listy nr 8 (Chrześcijański Związek Jedności Narodowej) w okręgu wyborczym nr 50 (Lwów). Została wybrana zastępcą posła na Sejm RP[7]. W wyborach w 1928 kandydowała ponownie z Bloku Katolicko-Narodowego[1]. Była członkiem licznych organizacji społecznych: Centralnego Komitetu dla Uczącej się Młodzieży, Towarzystwa Przyjaciół Skarbu Państwa i Wydziału Polskiego Towarzystwa Opieki nad Kresami. Działała w Radzie Nadzorczej Towarzystwa Popierania Przemysłu i Handlu Polskiego „Rozwój” oraz Polskim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. Należała do Obozu Wielkiej Polski, gdzie od maja 1927 pełniła funkcję kontrolera skarbowego w Komitecie Dzielnicowym. Od września 1928 w Komitecie Organizacyjnym i Radzie Naczelnej Stronnictwa Narodowego[5]. W 1931 została członkiem Lwowskiego Komitetu Obywatelskiego Pomocy Bezrobotnym[8]. W 1937 założyła Bezprocentową Kasę Pożyczkową przy parafii św. Andrzeja Apostoła we Lwowie[9]. W wyborach samorządowych we Lwowie w 1939 została wybrana radną w okręgu nr III z listy Katolicko-Narodowej[10].
Zmarła 4 lutego 1945 we Lwowie[5].
Publikacje
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1925)[11]
Przypisy
- 1 2 3 4 Wątor 2008 ↓, s. 42.
- ↑ Gazeta Lwowska, R.86, nr 162 (17 lipca 1896), s. 3.
- ↑ Nasz Kraj, R. 5, nr 91 (26 marca 1910), s. 11.
- ↑ Szkic Dulębianki w Muzeum Książąt Lubomirskich – prenumeratorka [online], 19 kwietnia 2023 [dostęp 2025-04-16].
- 1 2 3 Wątor 2008 ↓, s. 43.
- ↑ Zorza, R. 59, nr 7 (17 lutego 1924), s. 58.
- ↑ Tadeusz Rzepecki, Witold Rzepecki, Sejm i Senat 1922-1927: podręcznik dla wyborców, zawierający wyniki wyborów w powiatach, okręgach, województwach, podobizny senatorów i posłów sejmowych oraz mapy poglądowe, Poznań 1923, s. 309.
- ↑ Chwila, R.13, nr 4286 (1 marca 1931), s. 14.
- ↑ Monitor Polski, Rok XX, nr 150, Warszawa, 5 lipca 1937, s. 5 [dostęp 2025-04-16].
- ↑ Dziennik Polski, R. 5, nr 150 (4 czerwca 1939), s. 4.
- ↑ Bluszcz, R. LVIII, nr 20 (16 maja 1925), s. 4.
Bibliografia
- Demelówna Maria. W: Adam Wątor: Słownik działaczy Narodowej Demokracji w Galicji. Szczecin: 2008. ISBN 978-83-751-810-9-8.