Maurice Ravel

Maurice Ravel
Ilustracja
Maurice Ravel
Data i miejsce urodzenia

7 marca 1875
Ciboure

Data i miejsce śmierci

28 grudnia 1937
Paryż

Instrumenty

fortepian

Zawód

kompozytor

Odznaczenia
Kawaler Orderu Leopolda (Belgia) Komandor Orderu Karola I (Rumunia) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)
podpis

Joseph-Maurice Ravel (wym. [ʒɔzɛf mɔʁis ʁavɛl]) (ur. 7 marca 1875 w Ciboure, zm. 28 grudnia 1937 w Paryżu) – francuski kompozytor i pianista, jeden z przedstawicieli impresjonizmu. Choć większość jego dzieł stanowią pieśni i utwory fortepianowe, to najbardziej znane są jego utwory orkiestrowe, a przede wszystkim Boléro.

Jego styl muzyczny charakteryzował się subtelną rytmiką, bogatą harmonią i wyrafinowaną orkiestracją. Utwory Ravela wymagają od instrumentalistów brawury wykonawczej.

Życiorys

Pochodził z kulturowo mieszanej rodziny. Jego ojciec miał szwajcarskie pochodzenie, a matka była Baskijką. Uczyniło to go wrażliwym na kultury narodowe i regionalne. W twórczości Ravela można znaleźć inspiracje muzyką hiszpańską w Rapsodii hiszpańskiej czy operze Godzina hiszpańska, oraz orientalną w Szeherezadzie. W jego muzyce zdarzają się wyraźne nawiązania do Potężnej Gromadki: Taniec wojenny zamykający I suitę Dafnis i Chloe przypomina Taniec kurcząt w skorupkach z Obrazków z wystawy, wcześniej w balecie pojawia się reminiscencja Tańców połowieckich z Kniazia Igora Borodina. Ravela, podobnie jak Debussy’ego, zafascynowała oryginalność muzyki rosyjskiej, która w początkach XX wieku była popularna wśród paryskiej publiczności.

Odbył studia w Konserwatorium Paryskim w latach 1889–1895 i ponownie w 1897–1905. Pięciokrotnie w czasie pobytu w konserwatorium próbował zdobyć prestiżową nagrodę Prix de Rome, jednak bez rezultatu. Po przegranej w 1905 roku wycofał się z konserwatorium.

W początkowym okresie twórczości pozostawał pod wpływem romantyków, w szczególności Emmanuela Chabriera oraz modernisty Erika Satie, których poznał osobiście. W późniejszych latach był pionierem impresjonizmu, a jednocześnie rywalem Claude’a Debussy’ego w pierwszeństwie do miana prekursora tego stylu w muzyce. W powojennym (po I wojnie światowej) okresie twórczości zbliża się do neoklasycyzmu.

Odznaczenia

W 1920 roku został przedstawiony do odznaczenia Legią Honorową, jednak odmówił jej przyjęcia[2].

Twórczość

Ravel komponował przy fortepianie, następnie rozpisywał gotowy utwór na orkiestrę. Wiele swoich miniatur fortepianowych po latach opracował na orkiestrę. Instrumentował również utwory innych kompozytorów, np. cykl miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy Modesta Musorgskiego. Jest twórcą instrumentacji kadysza na skrzypce i fortepian.

Utwory
Lata pracy Tytuł Uwagi/Forma muzyczna
Pièce en forme de Habanera Transkrypcja
1888 Variations on a theme by Grieg wariacje
1888 Variations on a theme by Schumann wariacje
1892 – 1893 Sérénade grotesque Miniatura fortepianowa
1893 Ballade de la reine morte d’aimer Utwór na głos i fortepian
1895 Un grand sommeil noir Utwór na głos i fortepian
1895 Menuet antique Menuet
1895 – 1896 Sites auriculaires Duet fortepianowy
1896 D’Anne jouant de l’espinette Utwór na głos i fortepian
1896Sainte Utwór na głos i fortepian
1896 La parade Miniatura fortepianowa
1897 Sonata No. 1 Duet na skrzypce i fortepian
1898 Chanson du rouet Utwór na głos i fortepian
1898Si morne! Utwór na głos i fortepian
1898Shéhérazade Utwór na orkiestrę
1898 Valse D-dur Walc
1899 D’Anne qui me jecta de la neige Utwór na głos i fortepian
1899 Epigrammes de Clément Marot Utwór na głos i fortepian
1899 Pavane pour une Infante défunte Miniatura fortepianowa
1900Les bayadères Kantata
1900Fugue F-dur Fuga
1900 Fugue D-dur Fuga
1901Myrrha Kantata
1901Tout est lumière Kantata
1901 Jeux d’eau Miniatura fortepianowa
1902Alcyone Kantata
1902La nuit Kantata
1902 Fuga Es-dur Fuga
1902 – 1903 Kwartet smyczkowy F-dur Kwartet smyczkowy
1903Manteau de fleurs Utwór na głos i fortepian
1903Alyssa Kantata
1903Matinée de Provence Kantata
1903 Fuga e-moll Fuga
1903Asie Utwór na głos i orkiestrę
1903La flûte enchantée Utwór na głos i orkiestrę
1903L’indifférent Utwór na głos i orkiestrę
1903 Shéhérazade Utwór na głos i orkiestrę
1903 – 1904 Sonatine Utwór orkiestralny
1904 Chanson des cueilleuses de lentiques Utwór na głos i fortepian
1904 Quel galant m’est comparable Utwór na głos i fortepian
1904 Menuet in cis-moll Menuet
1904 – 1905 Miroirs Miniatura fortepianowa
1904 – 1905 Cinq mélodies populaires grecques Utwór na głos i fortepian
1905Noël des jouets Utwór na głos i fortepian
1905L’aurore Kantata
1905 Fugua C-dur Fuga
1905Introduction et Allegro Utwór na harfę z akompaniamentem kwartetu smyczkowego, fletu i klarnetu
1905 – 1906 Chanson de la mariée Utwór na głos i fortepian
1905 – 1906 Là-bas, vers l'église Utwór na głos i fortepian
1905 – 1906 Tout gai! Utwór na głos i fortepian
1906 Le cygne Utwór na głos i fortepian
1906 Les Grands Vents venus d’Outre-mer Utwór na głos i fortepian
1906 Le grillon Utwór na głos i fortepian
1906Histoires naturelles Utwór na głos i fortepian
1906 Le martin-pêcheur Utwór na głos i fortepian
1906 Le paon Utwór na głos i fortepian
1906 La pintade Utwór na głos i fortepian
1907 Sur l’herbe Utwór na głos i fortepian
1907 Vocalise-Étude en forme de Habanera Utwór na głos i fortepian
1907 Rhapsodie espagnole (Rapsodia hiszpańska) Utwór na orkiestrę
1907 Godzina hiszpańska (L’ heure espagnole) Opera
1908 Gaspard de la nuit Miniatura fortepianowa
1908 – 1910 Ma Mère l’Oye Duet fortepianowy
1909 Chanson écossaise Utwór na głos i fortepian
1909 Tripatos Utwór na głos i fortepian
1909 Menuet sur le nom d’Haydn Menuet
1909 – 1910 Daphnis et Chloé Balet
1910 Chanson espagnole Utwór na głos i fortepian
1910 Chanson française Utwór na głos i fortepian
1910Chanson hébraïque Utwór na głos i fortepian
1910Chanson italienne Utwór na głos i fortepian
1910Chants populaires Utwór na głos i orkiestrę
1911 Valses nobles et sentimentales Miniatura fortepianowa
1911Daphnis et Chloé Suita orkiestrowa
1911 – 1912 Ma mère l’oye Balet
1912 – 1913 À la manière de... Miniatura fortepianowa
1913 Prélude Preludium
1913Placet futile Utwór na głosy i mały zespół instrumentalny
1913 Soupir Utwór na głosy i mały zespół instrumentalny
1913 Surgi de la croupe et du bond Utwór na głosy i mały zespół instrumentalny
1913 Trois poèmes de Stéphane Mallarmé Utwór na głosy i mały zespół instrumentalny
1913Daphnis et Chloé Suita orkiestrowa
1913 Danse gracieuse de Daphnis Suita fortepianowa
1914Deux mélodies hébraïques Utwór na głos i fortepian
1914 L’Enigme éternelle Utwór na głos i fortepian
1914 Kaddich Utwór na głos i fortepian
1914 Trio fortepianowe d- moll Op. 70/1 Trio fortepianowe
1914 – 1915Nicolette Utwór na głos i fortepian
1914 – 1915 Trois beaux oiseaux du paradis Utwór na głos i fortepian
1914 -1915Trois chansons Utwór na głos i fortepian
1914 -1915Ronde Utwór chóralny
1917 Le tombeau de Couperin Miniatura fortepianowa
1918 Frontispiece Duet fortepianowy
1918 Alborada del Gracioso Utwór na orkiestrę
1919 Le tombeau de Couperin Utwór na orkiestrę
1919 – 1920 La valse, poème choréographique Utwór na orkiestrę
1920 – 1921 Sonata na skrzypce i wiolonczelę Duet smyczkowy
1920 – 1923 L’enfant et les sortilèges Opera
1922 Berceuse sur le nom de Gabriel Fauré Duet na skrzypce i fortepian
1922 – 1923 Tzigane, rhapsodie de concert Utwór na skrzypce i orkiestrę
1923 – 1924Ronsard à son âme Utwór na głos i fortepian
1923 – 1924 Sonata na skrzypce i wiolonczelę No. 2 Duet na skrzypce i fortepian
1925 – 1926il est doux Utwór na głos i fortepian
1925 – 1926Nahandove Utwór na głos i fortepian
1925 – 1926Aoua Utwór na głosy i mały zespół instrumentalny
1925 -1926Chansons madécasses Utwór na głosy i mały zespół instrumentalny
1927Fanfare Balet
1927 Rêves Utwór na głos i fortepian
1928 Boléro Utwór na orkiestrę
1929 – 1933 Koncert fortepianowy D-dur na lewą rękę Koncert fortepianowy
1929 – 1933 Koncert fortepianowy G-dur Koncert fortepianowy
1932 – 1933 Don Quichotte à Dulcinée Utwór na głosy i orkiestrę
1932 -1933Chanson à boire Pieśń
1932 -1933Chanson épique Pieśń
1932 -1933Chanson romanesque Pieśń
1933 Une barque sur l’océan Utwór na orkiestrę

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 Christian Goubault: Maurice Ravel. Le jardin féerique. Paryż: Minerve, 2004, s. 40. (fr.).
  2. Stephen Zank: Maurice Ravel: A Guide to Research. New York: Routledge, 2005, s. 11–12. ISBN 0-8153-1618-6.

Bibliografia

  • Vladimir Jankélévitch: Ravel. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1977.
  • Bogusław Schaeffer: Maurice Ravel, [w:] Kompozytorzy XX wieku, TOM I Od Mahlera do Szostakowicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1990. ISBN 83-08-01832-7.

Linki zewnętrzne