Mieczysław Bossowski

Mieczysław Bossowski
Prezbiter
Kraj działania

Polska, Wielka Brytania

Data i miejsce urodzenia

22 sierpnia 1915
Jabłonica Polska, Królestwo Galicji i Lodomerii

Data i miejsce śmierci

24 października 1994
Bangor, Walia

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

10 września 1939

Mieczysław Bossowski vel Zenon Krakowiak, ps. Żbik[1], Miły[2] (ur. 22 sierpnia 1915 w Jabłonicy Polskiej, zm. 24 października 1994)[3] – ksiądz, kapelan wojskowy Armii Krajowej[4], żołnierz gen. Andersa[5].

Życiorys

Urodził się 22 sierpnia 1915 roku w przysiółku Budzyń należącym do Jabłonicy Polskiej[6] jako syn Anieli z Menetów (ród karczmarzy ze Starej Wsi) i Pawła, pochodzącego z Bóbrki robotnika w kopalniach nafty w Zmiennicy i Borysławiu[7]. Uczęszczał do gminnej szkoły podstawowej w Haczowie, absolwent gimnazjum w Krośnie (1935)[1], gdzie w 1929 wstąpił do Sodalicji Mariańskiej[8]. Święcenia kapłańskie otrzymał w trybie przyspieszonym z powodu wojny w Seminarium Duchownym w Przemyślu nocą 10 września 1939 z rąk biskupa Franciszka Bardy. Nad jego formacją duchową czuwał ks. Franciszek Misiąg[9][10].

Pełnił następnie posługę duszpasterską w Haczowie do aresztowania przez Gestapo proboszcza Marcina Tomaki 19 czerwca 1940[10]. Zbiegł z dwoma towarzyszami do ks. Władysława Aszklara w Komborni, a stamtąd do Gaci koło Przeworska, gdzie 10 sierpnia 1940 wznowił działalność kapłańską[10] i nawiązał kontakty z łącznikami Związku Walki Zbrojnej[11]. 4 sierpnia 1941 przeniósł się do Rudołowic, a 26 listopada 1941 został obok Zbigniewa Pallaska drugim wikariuszem w Hyżnem przy proboszczu Ignacym Łacheckim[10][12]. Wiosną 1942 został zaprzysiężony do Armii Krajowej jako kapelan placówki Hyżne przez jej dowódcę, ppor. Mieczysława Chendyńskiego, przyjmując pseudonim Żbik (do AK przystąpiło także dwóch z braci Bossowskiego, Rudolf i Stanisław[13])[14][10][11]. Był w wikarówce gospodarzem szkoleń, odpraw i kursów podoficerskich, udzielał kwatery ppor. Chendyńskiemu[14][1]. Z czasem przyjął rolę zastępcy komendanta placówki[15]. Pomagał swemu dowódcy w wystawianiu fałszywych kenkart i metryk dla poszukiwanych przez Niemców cywilów i uczestników konspiracji[14][16][17]. Jednocześnie uczył w pięciu szkołach, wygłaszał liczne kazania[10]; jego kazanie z okazji dziesiątej rocznicy koronacji obrazu Matki Bożej Łaskawej 8 września 1942 było inwigilowane przez gestapowca w cywilu[18]. Po śmierci związanego z Hyżnem gen. Władysława Sikorskiego latem 1943 odprawił symboliczny pogrzeb Naczelnego Wodza, również pod obserwacją Gestapo[18].

W 1944 współpracował z zastępcą dowódcy odtwarzanego jako oddział leśny 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich, Draganem Sotiroviciem[1]. Pełnił funkcję kapelana tego oddziału[18]. Według autobiografii Stefana Dąmbskiego jesienią 1944 Bossowski wezwał Dąmbskiego do Hyżnego i wyznaczył mu rolę przewodnika dla żołnierzy Sotirovicia[19]. 18 listopada[20] tego roku Bossowski uniknął aresztowania przez Milicję Obywatelską (według innej wersji został aresztowany i zbiegł[20])[1]. Według Dąmbskiego Bossowski zlecił mu w grudniu 1944 rozbicie posterunku MO w Hyżnem, podczas którego wykonawcy uprowadzili i zamordowali czterech funkcjonariuszy[21][22]. Bossowski opuścił Hyżne i ukrywał się w innych parafiach[1], m.in. u sióstr zakonnych w Markowej[23]. Od końca marca 1945 pełnił posługę w Gorzycach, pomagając przy odbudowie kościoła[20]. 1 września 1945 wygłosił gościnne kazanie dla 30 tys. osób podczas odpustu w parafii Matki Bożej Pocieszenia w Radomyślu[20]. 5 października 1945 został zatrzymany przez Urząd Bezpieczeństwa, zbiegł z aresztu dzięki pomocy majora i ukrywał się w okolicach Krosna[20]. 6 stycznia 1946 wygłosił kazanie w Haczowie[20]. Według doniesień Mieczysława Chendyńskiego dla UB z lat 1947–1951 miał stopień kapitana[24].

26 stycznia 1946 został przeprowadzony przez kuriera 2 Korpusu przez tzw. zieloną granicę do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech (trasa wiodła przez Cieszyn i Pragę[25])[26][1]. Został skierowany przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż do byłego obozu jenieckiego Oflag VII A Murnau w Bawarii, gdzie został mianowany przez gen. Franciszka Dindorfa-Ankowicza kapelanem Polskich Kompanii Wartowniczych oraz uczył religii i historii w polskim gimnazjum[27]. Pod koniec kwietnia 1946 został wysłany do Włoch, gdzie dołączył do 2 Korpusu. Po wygłoszeniu kazania z okazji drugiej rocznicy bitwy pod Monte Cassino został przez gen. Władysława Andersa mianowany kapelanem 11 Batalionu Łączności i Szwadronu Żandarmerii[27]. W tym okresie używał nazwiska Zenon Krakowiak[1].

Po rozformowaniu 2 Korpusu udał się 1 grudnia 1946 transportem do Anglii, został zatrzymany przez władze brytyjskie pod zarzutem nielegalnego przekroczenia granicy, a 11 grudnia trafił do obozu przejściowego w Walii[28]. 8 lutego 1947 rozpoczął pracę duszpasterską w obozie Hereford West, następnie od 15 września tego roku w obozie dla niezdemobilizowanych oficerów polskich w Stratford (być może chodzi o bazę RAF Atherstone), gdzie pozostał do zamknięcia placówki w lutym 1948[29]. Następnie osiadł wśród górników polskich w Hednesford, gdzie organizował obchody Dnia Żołnierza Polskiego i zapoczątkował uroczystości religijno-narodowe w pierwszą niedzielę po święcie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia), na które w 1950 przybyli prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski, gen. Anders i były dowódca 8 armii brytyjskiej (obejmującej 2 Korpus podczas walk we Włoszech) gen. Oliver Leese[30][31]. Od 1952 pracował w obozie dla przesiedleńców w bazie RAF Wheaton Aston i w Stratford. Powołując się na wytyczne Piusa XII wydalił ze społeczności parafialnej osoby uważane za komunistów[30]. 11/12 października 1953 został napadnięty przez nieustalonych sprawców[32].

Od 1962 na zaproszenie dziekana Franciszka Kąckiego pracował w Birmingham, od października 1964 do sierpnia 1965 był wikariuszem w parafii Henryka Czornego w Leeds i kierował parafią po jego śmierci, od grudnia 1965 pełnił posługę w Bradford i od czerwca 1966 w Mansfield[32]. W lutym 1968 wyjechał na leczenie do Nottingham. 1 sierpnia 1968 został proboszczem polskiej parafii w Forest Gate we wschodnim Londynie, 29 listopada 1969 został odwołany z funkcji po powrocie z pięciotygodniowego urlopu i skierowany do polskiego domu opieki Laxton Hall pod Laxton w hrabstwie Northamptonshire[33].

Nie mógł wrócić do Polski na pogrzeb matki ze względu na wyrok śmierci wydany przez władze komunistyczne.

14 sierpnia 1976 został ponownie napadnięty przez nieustalonych sprawców i pobity, po czym opieką objął go biskup Northampton Charles Grant[34]. W 1981 ks. Andrzej Budzyński, nowy proboszcz polski w Northampton, nawiązał z nim kontakt po latach wykluczenia z polskiego środowiska katolickiego w Anglii, a Bossowski zamieszkał u irlandzkiej rodziny Durkanów[34][35].

3 maja 1989 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1991 odwiedził Polskę. W lutym 1993 zamieszkał ponownie w Laxton Hall, a w czerwcu tego roku w Polskim Osiedlu w Penrhos w Walii[34].

24 października 1994 zmarł w szpitalu w Bangor w Walii i został pochowany 3 listopada w Hednesford[34]. W tym samym dniu odbyły się msze ku jego pamięci w Jabłonicy Polskiej, Haczowie i Kombornii[3].

Pisma

  • Jeśli chce tego historia – wspomnienia ks. Mieczysława Bossowskiego, red. Bogusław Kolarczyk, Mariusz Godek, wyd. II, staraniem Krzysztofa Rybki, Kolbuszowa 2004 (36 s.)

Upamiętnienie

W 2003 ukazała się biografia Mieczysława Bossowskiego autorstwa jego bratanicy[36] Ireny Lewickiej pt. Idźcie do okopów…!.

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Zbigniew K. Wójcik, Udział księży diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego w działalności podziemia antykomunistycznego w latach 1944–1956. Przyczyny – fakty – represje, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, 36 (1), 2003, s. 227.
  2. ↑ Sławomir Zych, Diecezja przemyska obrządku łacińskiego w warunkach okupacji niemieckiej i sowieckiej 1939–1944/1945, Przemyśl: Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej, 2011, s. 196.
  3. 1 2 Archidiecezja Przemyska obrządku łacińskiego [online], archiwalna.przemyska.pl [dostęp 2019-03-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-29].
  4. ↑ Biogram – Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], bj.uj.edu.pl [dostęp 2019-03-29].
  5. ↑ Członkowie Grupy Odnowy Wsi Jabłonica Polska, Sołecka Strategia Rozwoju Wsi Jabłonica Polska [online], sierpień 2013.
  6. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 11.
  7. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 16–17.
  8. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 40.
  9. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 40–41.
  10. 1 2 3 4 5 6 Szymański 2014 ↓, s. 66.
  11. 1 2 Lewicka 2003 ↓, s. 49.
  12. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 48.
  13. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 17, 25, 33.
  14. 1 2 3 Fornal 2006 ↓, s. 457.
  15. ↑ Paweł Fornal, Bossowski Mieczysław (1915-1994), ps. "Żbik", używał nazwiska konspiracyjnego Zenon Krakowiak, kapelan placówki AK Hyżne, zastępca komendanta placówki AK Hyżne, działacz WiN, kapelan 11. batalionu łączności II Korpusu PSZ i Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w Wielkiej Brytanii. Materiały do "Słownika Biograficznego Uczestników Walk z Komunizmem", „Zeszyty Historyczne WiN-u”, 24, 2005, s. 303–309.
  16. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 51.
  17. ↑ Robert Zapart, Kościół ostoją polskości podczas okupacji [online], kielce.naszemiasto.pl, 9 stycznia 2023.
  18. 1 2 3 Szymański 2014 ↓, s. 67.
  19. ↑ Dąmbski 2020 ↓, s. 75–76.
  20. 1 2 3 4 5 6 Szymański 2014 ↓, s. 68.
  21. ↑ Dąmbski 2020 ↓, s. 90-96.
  22. ↑ Andrzej Plęs, Egzekucja w Hyżnem [online], nowiny24.pl, 1 sierpnia 2011.
  23. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 62.
  24. ↑ Fornal 2006 ↓, s. 466.
  25. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 64.
  26. ↑ Szymański 2014 ↓, s. 68–69.
  27. 1 2 Szymański 2014 ↓, s. 69.
  28. ↑ Szymański 2014 ↓, s. 70.
  29. ↑ Szymański 2014 ↓, s. 70–71.
  30. 1 2 Szymański 2014 ↓, s. 71.
  31. ↑ Kate Gomez, Elephant Stone [online], lichfieldlore.co.uk, 17 maja 2015.
  32. 1 2 Szymański 2014 ↓, s. 72.
  33. ↑ Szymański 2014 ↓, s. 72–73.
  34. 1 2 3 4 Szymański 2014 ↓, s. 73.
  35. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 86.
  36. ↑ Lewicka 2003 ↓, s. 7.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.