Myszoskoczka

Systematyka rodzaju Gerbillus jest słabo zbadana. W 2010 roku tunezyjscy naukowcy z Laboratoire d'Ecologie Animale: Awatef Abiadh, M’barek Chetoui, Taher Lamine-Cheniti, Ernesto Capanna i Paolo Colangelo, opublikowali wyniki badań filogenetycznych z wykorzystaniem mitochondrialnego genu cytochromu b populacji sześciu gatunków myszoskoczek z rodzaju Gerbillus zamieszkujących na terenie Tunezji. Naukowcy wskazali konieczność rewizji dotychczasowego podziału systematycznego, oraz włączenie do Gerbillus w randze podrodzaju myszoskocz (Dipodillus)^[16] – kladu, który funkcjonował dotychczas jako rodzaj w podrodzinie myszoskoczków^[17]. Dipodillus obejmuje gatunki zamieszkujące tereny północnej Afryki: myszoskocz okazały (Gerbillus campestris) i myszoskocz krótkoogonowy (Gerbillus simoni)^[16].

Gatunkiem bazalnym rodzaju Gerbillus jest G. nanus^[16].

Kladogram z zaznaczeniem pozycji filogenetycznej tunezyjskich Gerbillus według Abiadh, Chetoui, Lamine-Cheniti i Capanna (2010)^[16]:

• Gerbillus: fr. gerboa lub jerboa ‘myszoskoczek’, od arab. ‏جَرْبُوع‎ jarbū ‘mięśnie grzbietu i lędźwi’; łac. przyrostek zdrabniający -illus^[18].
• Dipodillus: rodzaj Dipus E.A.W. Zimmermann, 1780 (skoczek); łac. przyrostek zdrabniający -illus^[19]. Gatunek typowy: Lataste wymienił dwa gatunki – Gerbillus campestris Loche, 1867 i Gerbillus simoni Lataste, 1881 – z któreych gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Gerbillus simoni Lataste, 1881.
• Endecapleura i Hendecapleura: gr. ενδεκα endeka ‘jedenaście’; πλευρα pleura ‘żebro’^[20]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Gerbillus garamantis Lataste, 1881.
• Monodia: Théodore André Monod (1902–2000), francuski przyrodnik^[5]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Monodia mauritaniae Heim de Balsac, 1943.
• Petteromys: Francis Petter (1923–2012), francuski zoolog; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[6]. Gatunek typowy: Meriones dasyurus Wagner, 1842.

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w kilku podrodzajach^[8][21][7]:

Podrodzaj	Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa[7]	Podgatunki[9][8][11]	Rozmieszczenie geograficzne[9][8][11]	Podstawowe wymiary[9][11][b]	Status IUCN[22]
Hendecapleura		Gerbillus poecilops	Yerbury & O. Thomas, 1895	myszoskoczka adeńska	gatunek monotypowy	przybrzeżne górzyste regiony w południowo-zachodniej Arabii Saudyjskiej i zachodnim Jemenie	DC: 15–22 cm DO: 7,2–11,5 cm MC: brak danych	LC
Hendecapleura		Gerbillus henleyi	(de Winton, 1903)	myszoskoczka karłowata	2 podgatunki	Afryka Północna od Sahary Zachodniej i Maroka na wschód do Egiptu, na południe od Sahary od południowej Mauretanii i północnego Senegalu na wschód do północnego Sudanu, Azja Zachodnia oraz nieregularnie na Półwyspie Arabskim i w Dżibuti	DC: 5,5–7,3 cm DO: 7,3–10,7 cm MC: 8–14 g	LC
Hendecapleura		Gerbillus syrticus	Misonne, 1974	myszoskoczka piaskowa	gatunek monotypowy	endemit Libii (znany tylko z miejsca typowego w pobliżu Nofilii)	DC: około 5,1 cm DO: około 5,3 cm MC:brak danych	NE
Hendecapleura		Gerbillus nanus	Blanford, 1875	myszoskoczka beludżystańska	4 podgatunki	Egipt (Synaj), Izrael, Jordania, Półwysep Arabski, Irak na wschód do północno-zachodnich Indii; zakres wysokości: 0–1000 m n.p.m.	DC: 7,2–11 cm DO: 8–14,5 cm MC: 14–29 g	LC
Hendecapleura		Gerbillus pusillus	W. Peters, 1878	myszoskoczka drobna	gatunek monotypowy	Etiopia, półudniowo-wschodni Sudan Południowy, zachodnia Kenia, północno-środkowa Tanzania i południowo-zachodnia Somalia	DC: 5,4–7,7 cm DO: 8,2–11,5 cm MC: brak danych	LC
Hendecapleura		Gerbillus garamantis	Lataste, 1881	myszoskoczka algierska	gatunek monotypowy	endemit Algierii (znany tylko z Sidi Roueld (Warkala))	DC: 7,4–7,8 cm DO: około 11,5 cm MC: brak danych	NE
Hendecapleura		Gerbillus grobbeni	Klaptocz, 1909	myszoskoczka plażowa	gatunek monotypowy	endemit Libii (znany tylko z Dernah (Cyrenajka)	DC: około 8,3 cm DO: około 12 cm MC: brak danych	DD
Hendecapleura		Gerbillus principulus	(O. Thomas & Hinton, 1923)	myszoskoczka przednia	gatunek monotypowy	endemit Sudanu (znany z 2 pobliskich miejsc w Dżabal Meidob)	DC: około 7,3 cm DO: około 11,5 cm MC: brak danych	DD
Hendecapleura		Gerbillus watersi	de Winton, 1901	myszoskoczka samotna	gatunek monotypowy	piaszczysta siedliska w północno-wschodnim Sudanie, południowo-wschodnim Dżibuti i Somalii	DC: 7–9,6 cm DO: 9–12,5 cm MC: 14–20 g	LC
Hendecapleura		Gerbillus brockmani	(O. Thomas, 1910)	myszoskoczka wyżynna	gatunek monotypowy	endemit Somalii (znany tylko z Burco)	DC: 7,1–8,4 cm DO: 10,6–11,7 cm MC: brak danych	DD
Hendecapleura		Gerbillus muriculus	(O. Thomas & Hinton, 1923)	myszoskoczka darfurska	gatunek monotypowy	endemit Sudanu (znany tylko z miejsca typowego w północnym Darfurze); zakres wysokości: około 885 m n.p.m.	DC: około 6,5 cm DO: około 8,2 cm MC: brak danych	DD
Hendecapleura		Gerbillus vivax	(O. Thomas, 1902)		gatunek monotypowy	endemit Libii (Ain Hammam (w pobliżu Sokna) i Sebha)	DC: około 7,5 cm DO: około 10,6 cm MC: brak danych	NE
Hendecapleura		Gerbillus amoenus	(de Winton, 1902)	myszoskoczka powabna	gatunek monotypowy	Afryka Północna od Mauretanii na wschód do Egiptu	DC: 7–10,5 cm DO: 9–14,5 cm MC: 11–36 g	LC
Hendecapleura		Gerbillus mesopotamiae	D.L. Harrison, 1956	myszoskoczka mezopotamska	gatunek monotypowy	doliny rzek Tygrys, Eufrat i Karun (skrajnie wschodnia Syria, Irak i południowo-zachodni Iran)	DC: 7,5–9,1 cm DO: 8,5–12,1 cm MC: brak danych	LC
Hendecapleura		Gerbillus famulus	Yerbury & O. Thomas, 1895	myszoskoczka jemeńska	gatunek monotypowy	endemit Jemenu (skaliste wzgórza z niską roślinnością)	DC: 8,6–10,5 cm DO: 12,8–15 cm MC: 24–38 g	LC
Gerbillus		Gerbillus nancillus	O. Thomas & Hinton, 1923	myszoskoczka prosowa	gatunek monotypowy	rozproszone populacje na sahelijskich sawannach w Senegalu, Mali, Nigrze i Sudanie, także w południowo-wschodnim Egipcie	DC: 5,5–6,9 cm DO: 7,6–8,9 cm MC: 7–11 g	DD
Gerbillus		Gerbillus cheesmani	O. Thomas, 1919	myszoskoczka okularowa	3 podgatunki	Jordania, Półwysep Arabski, Irak i południowy Iran; zakres wysokości: 0–1240 m n.p.m.	DC: 7,4–10,3 cm DO: 9,4–14,6 cm MC: 17–35 g	LC
Gerbillus		Gerbillus aquilus	Schlitter & Setzer, 1972	myszoskoczka śniada	gatunek monotypowy	południowo-wschodni Iran, południowy Afganistan i południowo-zachodni Pakistan (Beludżystan)	DC: 9,4–10,3 cm DO: 12,2–15,1 cm MC: brak danych	LC
Gerbillus		Gerbillus gerbillus	(Olivier, 1800)	myszoskoczka mała	gatunek monotypowy	Afryka Północna od Maroka i Mauretanii na wschód do Egiptu, północnego Sudanu, południowo-zachodniego Izraela, Palestyny i południowo-zachodniej Jordanii; prawdopodobnie północna Erytrea	DC: 7–10,5 cm DO: 9–13,6 cm MC: 14–35 g	LC
Gerbillus		Gerbillus andersoni	de Winton, 1902	myszoskoczka wydmowa	2 podgatunki	przybrzeżna Afryka Północna od Tunezji na wschód do Egiptu, Izraela, Palestyny i zachodniej Jordanii	DC: 7–11,5 cm DO: 9–13,5 cm MC: 16–38 g	LC
Gerbillus		Gerbillus nigeriae	O. Thomas & Hinton, 1920	myszoskoczka sahelska	gatunek monotypowy	zachodnia Mauretania, półncona Senegal, Mali, Nigewr, północne Burkina Faso, północna Nigeria i zachodni Czad	DC: 7,4–10,6 cm DO: 10,4–16 cm MC: 14–43 g	LC
Gerbillus		Gerbillus latastei	O. Thomas & Trouessart, 1903	myszoskoczka włosostopa	gatunek monotypowy	od Hadjeb El Djmel (północno-środkowa Algieria) na wschód przez Tunezję do północnej Libii	DC: 9,8–12 cm DO: 11–14,4 cm MC: 34–50 g	DD
Gerbillus		Gerbillus hesperinus	Cabrera, 1936	myszoskoczka marokańska	gatunek monotypowy	endemit Maroka (znany tylko z miejsca typowego w As-Suwajrze)	DC: 9–11,4 cm DO: 9,8–12 cm MC: brak danych	EN
Gerbillus		Gerbillus hoogstraali	Lay, 1975	myszoskoczka zwinna	gatunek monotypowy	endemit Maroka (piaszczyste gleby w dolinie Sus	DC: 8–10 cm DO: 10,3–13 cm MC: 22–30 g	VU
Gerbillus		Gerbillus floweri	O. Thomas, 1919	myszoskoczka synajska	gatunek monotypowy	obie strony Delty Nilu i półwysep Synaj (północny Egipt), Negew i przybrzeżne równiny (południowy Izrael i Palestyna)	DC: 9,5–13 cm DO: 13–15,8 cm MC: 26–63 g	LC
Gerbillus		Gerbillus pyramidum	(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803)	myszoskoczka egipska	3 podgatunki	Mali i Niger na wschód przez Czad do północnego Sudanu i Egiptu, także zachodnia Mauretania	DC: 10,2–13,5 cm DO: 12,8–18 cm MC: 37–67 g	LC
Gerbillus		Gerbillus acticola	O. Thomas, 1918	myszoskoczka berberyjska	gatunek monotypowy	endemit Sudanu (suche przybrzeżne równiny na północnym zachodzie); zakres wysokości: poniżej 1000 m n.p.m.	DC: 9–10,4 cm DO: 12,4–14,2 cm MC: brak danych	DD
Gerbillus		Gerbillus occiduus	Lay, 1975	myszoskoczka zachodnia	gatunek monotypowy	endemit Maroka (wybrzeże od 80 km na południowy zachód od Kulmimu na południe od gór Antyatlas do Tarfaii	DC: 7,5–9,9 cm DO: 9,8–12,6 cm MC: brak danych	DD
Gerbillus		Gerbillus tarabuli	O. Thomas, 1902	myszoskoczka pustynna	gatunek monotypowy	od południowego Maroka na wschód do północnej Tunezji i środkowej Libii, na południe do północnego Senegalu, Mali (na północ od rzeki Niger) i północno-zachodni Czad	DC: 8,4–11,7 cm DO: 10,7–15,5 cm MC: 19–46 g	LC
Gerbillus		Gerbillus agag	O. Thomas, 1903	myszoskoczka skąpa	3 podgatunki	Mali, południowy Niger, północna Nigeria, skrajnie północny Kamerun, zachodnio-środkowy Czad, Sudan, skrajnie południowo-wschodni Sudan Południowy i zachodnia Kenia	DC: 9–13,5 cm DO: 10–14,3 cm MC: 30–34 g	DD
Gerbillus		Gerbillus pulvinatus	Rhoads, 1896	myszoskoczka pulchna	gatunek monotypowy	Dżibuti, południowo-zachodnia Etiopia i północno-zachodnia Kenia; być może południowo-wschodni Sudan Południowy	DC: 8,6–10,5 cm DO: 11,8–14,5 cm MC: brak danych	LC
Gerbillus		Gerbillus dunni	O. Thomas, 1904	myszoskoczka somalijska	gatunek monotypowy	stepy i suche sawanny w Erytrei, Etiopii, Dżibuti i Somalii	DC: 9,3–10,2 cm DO: 13–14,3 cm MC: 34–41 g	LC
Gerbillus		Gerbillus rosalinda	St. Leger, 1929	myszoskoczka sudańska	gatunek monotypowy	znany z klku miejsc w środkowym Sudanie (obszar Kordofan) i zachodnio-środkowej Somalii	DC: 8,7–10,6 cm DO: 10,5–13 cm MC: 20–35 g	LC
Gerbillus		Gerbillus gleadowi	J.A. Murray, 1886	myszoskoczka indyjska	gatunek monotypowy	dolina Indusu w Pakistanie (Pendżab i Sindh) i półncono-zachodnich Indiach (Radżastan i Gudźarat)	DC: 7,5–10,2 cm DO: 11,8–15 cm MC: 20–28 g	LC
Dipodillus		Gerbillus simoni	Lataste, 1881	myszoskocz krótkoogonowy	gatunek monotypowy	północno-wschodnie Maroko, północna Algieria, Tunezja, północno-zachodnia i północno-wschodnia Libia i przybrzeżny Egipt (na zachód od Delty Nilu)	DC: 6,9–10,3 cm DO: 5,7–9,6 cm MC: 12–22 g	LC
Dipodillus		Gerbillus maghrebi	Schlitter & Setzer, 1972	myszoskocz naskalny	gatunek monotypowy	endemit Maroka (między południową częścią gór Rif a górami Atlas Średni)	DC: 10,6–11,9 cm DO: 10,2–11,1 cm MC: 34–58 g	LC
Dipodillus		Gerbillus dasyurus	(J.A. Wagner, 1842)	myszoskocz arabski	gatunek monotypowy	południowa Turcja, Syria, Liban, Izrael, Palestyna, Jordania, Egipt (Synaj), Irak i Półwysep Arabski; zakres wysokości: 500–2000 m n.p.m.	DC: 7–11 cm DO: 8,5–14 cm MC: 15–35 g	LC
Dipodillus		Gerbillus campestris	Levaillant, 1857	myszoskocz okazały	gatunek monotypowy	Afryka Północna (Maroko do Egiptu), rozłączne populacje na Saharze i Subsaharze (północna Mauretania, Mali, Niger, Czad i Sudan)	DC: 9,9–11,2 cm DO: 11,8–15,3 cm MC: 21–38 g	LC
Dipodillus		erbillus rupicola	Granjon, Aniskin, Volobouev & Sicard, 2002	myszoskocz urwiskowy	gatunek monotypowy	endemit Mali (znany z 2 miejsc na południe od rzeki Niger)	DC: 9,5–10,6 cm DO: 13,6–14,2 cm MC: 31–39 g	LC
Dipodillus		Gerbillus mackilligini	(O. Thomas, 1904)	myszoskocz nubijski	gatunek monotypowy	suche pustynie od południowo-wschodniego Egiptu i północno-wschodniego Sudanu; zakres wysokości: do 750 m n.p.m.	DC: 7,2–8,6 cm DO: 9,9–13,8 cm MC: brak danych	LC
Dipodillus		Gerbillus jamesi	D.L. Harrison, 1967	myszoskocz reliktowy	gatunek monotypowy	endemi Tunezji (znany tylko z miejsca typowego w obszarze pomiędzy Bouficha i Enfidha)	DC: około 7,9 cm DO: około 10,5 cm MC: brak danych	DD
Dipodillus		Gerbillus somalicus	O. Thomas, 1910	myszoskocz somalijski	gatunek monotypowy	znany tylko z 2 miejsc Dżibuti i północnej Somalii	DC: 8,2–9 cm DO: 11,2–12,4 cm MC: brak danych	DD
Dipodillus		Gerbillus lowei	O. Thomas & Hinton, 1923	myszoskocz darfurski	gatunek monotypowy	endemit Sudanu (znany tylko z kilku miejsc w Dżabal Marra); zakres wysokości: do 2300 m n.p.m.	DC: 8,9–11,3 cm DO: 14,1–15,8 cm MC: 32–40 g	DD
Dipodillus		Gerbillus stigmonyx	Heuglin, 1877	myszoskocz chartumski	gatunek monotypowy	endemit Sudanu (kilka miejsc wzdłuż Nilu Białego od Chartumu do El Kowy	DC: 8,6–9,5 cm DO: 9,7–10,6 cm MC: brak danych	DD
Dipodillus		Gerbillus bottai	Lataste, 1882	myszoskocz nilowy	gatunek monotypowy	endemit Sudanu (pomiędzy rzekami Nil Biały a Nil Błękitny, na południe od Chartumu)	DC: 8,3–9,2 cm DO: 10,1–11 cm MC: 19–26 g	DD
Dipodillus		Gerbillus harwoodi	O. Thomas, 1901	myszoskocz masajski	gatunek monotypowy	południowo-środkowa Kenia i północno-środkowa Tanzania	DC: 6–8,9 cm DO: 8,5–11,2 cm MC: około 14 g	LC
Incertae sedis		Gerbillus burtoni	F. Cuvier, 1838	myszoskoczka reliktowa	gatunek monotypowy	endemit Sudanu (obszar Darfuru)	DC: brak danych DO: brak danych MC: brak danych	DD
Incertae sedis		Gerbillus mauritaniae	(Heim de Balsac, 1943)	myszoskoczka mauretańska	gatunek monotypowy	endemit Mauretanii (znany z miejsca typowego w regionie Aoukar)	DC: około 5,5 cm DO: około 7,5 cm MC: brak danych	NE

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  VU  – gatunek narażony,  EN  – gatunek zagrożony,  DD  – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe^[23]:

• Gerbillus bibersoni Geraads, 1995^[24] (Maroko; pliocen)
• Gerbillus abdallahi Tong Haiyan, 1989^[25] (Maroko; plejstocen)^[25][26]
• Gerbillus grandis Tong Haiyan, 1989^[25] (Maroko; plejstocen)^[25][26]
• Gerbillus jebileti Tong Haiyan, 1989^[25] (Maroko; plejstocen)^[25][26]
• Gerbillus minutus Tong Haiyan, 1989^[25] (Maroko; plejstocen)^[25][26]
• Gerbillus ochrae Tong Haiyan, 1989^[25] (Maroko; plejstocen)^[25][26]
• Gerbillus robustus Tong Haiyan, 1989^[25] (Maroko; plejstocen)^[25][26]