Nanduk
| Nhandu | |||
| Lucas, 1983 | |||
 Samica nanduka barwnowłosego | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
nanduk | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Nhandu carapoensis Lucas, 1983 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Nanduk[1] (Nhandu) – rodzaj pająków z rodziny ptasznikowatych. Obejmuje cztery opisane gatunki. Znane są z Ameryki Południowej (Brazylii i Paragwaju).
Morfologia
Karapaks jest dłuższy niż szerszy, o lekko wyniesionej i sklepionej części głowowej, wyraźnie zaznaczonych rowkach głowowych i tułowiowych oraz krótkiej, głębokiej, prostej lub nieznacznie odgiętej jamce. Dobrze widoczny wzgórek oczny jest szerszy niż dłuższy. Rozmiary oczu przednio-środkowych, przednio-bocznych i tylno-bocznych są takie same, te pierwsze mają kształt okrągły, te ostatnie zaś owalny. Oczy tylno-środkowe są mniejsze i owalne. W widoku górnym oczy przednio-środkowe leżą bardziej z tyłu niż przednio-boczne, a tylno-środkowe bardziej z przodu niż tylno-boczne. Nadustek nie występuje. Szczękoczułki mają od 10 do 13 zębów i pozbawione są rastellum. Nieznacznie tylko szerszą niż dłuższą wargę dolną zbroi ponad setka kuspuli. Prawie prostokątne szczęki mają płat przedni wyciągnięty w wyrostek stożkowaty, a kąty wewnętrzne opatrzone ponad setką kuspuli. Dłuższe niż szersze sternum ma sigilla pary ostatniej największe, a pary pierwszej najmniejsze[2].
_1.jpg)
Odnóża są z wierzchu i od spodu długo i obficie owłosione. Stopy cechują się brakiem kolców, wykształconymi przypazurkowymi kępkami włosków oraz pojedynczym, pośrodkowym, nieliczebnym szeregiem małych ząbków na każdym z pazurków górnych. Nadstopia dwóch pierwszych par oraz wszystkie stopy mają kompletne skopule, natomiast na nadstopiu pary trzeciej skopule ograniczone są do połowy długości, a na tym pary ostatniej do części wierzchołkowej. Skopule występują także na ostatniej parze ud[2].
Opistosoma (odwłok) u obu płci ma włoski drażniące typu I i III, ale te ostatnie u samicy bywają tylko szczątkowo rozwinięte. Kądziołki przędne pary tylno-bocznej zbudowane są z trzech członów, z których środkowy jest najkrótszy, nasadowy najdłuższy, a wierzchołkowy palcowaty. Kądziołki pary tylno-środkowej są krótkie i jednoczłonowe. Genitalia samicy mają spermateki oddzielone krótkim obszarem silnie zesklerotyzowanym[2].
Rozprzestrzenienie
Rodzaj neotropikalny, południowoamerykański. Wszystkie gatunki znane są z Brazylii, a jeden ponadto z Paragwaju[3].
Taksonomia
Takson ten wprowadzony został w 1983 roku przez Sylvię Marlene Lucas na łamach „Memórias do Instituto Butantan” jako monotypowy, z opisanym w tej samej publikacji N. carapoensis jako jedynym gatunkiem[4][3]. W 1985 roku Robert J. Raven zsynonimizował Nhandu z Sericopelma[5], jednak krok ten nie został przyjęty przez późniejszych autorów[3]. Opisana w 1998 roku przez Güntera E.W. Schmidta Brazilopelma[6][3] zsynonimizowana została z Nhandu na podstawie wyników analizy filogenetycznej w 2001 roku przez Rogéria Bertaniego[2][3]. Opisany w 2004 roku przez Schmidta N. chromatus[7], przeniesiony został do rodzaju Vitalius w 2023 roku przez Bertaniego[8].
Do rodzaju zalicza się cztery opisane gatunki[3][1]:
- Nhandu carapoensis Lucas, 1983 – nanduk czerwonowłosy
- Nhandu cerradensis Bertani, 2001 – nanduk sawannowy
- Nhandu coloratovillosus (Schmidt, 1998) – nanduk barwnowłosy
- Nhandu tripepii (Dresco, 1984) – nanduk różowowłosy
Przypisy
- 1 2 Dominik Szymański i inni, Ptasznikowate (Theraphosidae). Etymologia nazw naukowych i propozycja nazw zwyczajowych, Kraków: Ridero, 14 marca 2025, s. 158–159, ISBN 978-83-8414-021-5 (pol.).
- 1 2 3 4 Rogério Bertani. Revision, cladistic analysis, and zoogeography of Vitalius, Nhandu, and Proshapalopus; with notes on other theraphosine genera (Araneae, Theraphosidae). „Arquivos de Zoologia”. 36 (3), s. 265-356, 2001. DOI: 10.11606/issn.2176-7793.v36i3p265-356.
- 1 2 3 4 5 6 Gen. Nhandu Lucas, 1983. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2025-04-03].
- ↑ Sylvia Marlene Lucas. Descrição de gênero e espécie novos da subfamília Theraphosinae (Araneae, Ortoghatha, Theraphosidae). „Memórias do Instituto Butantan”. 44/45, s. 157-160, 1983.
- ↑ Robert John Raven. The spider infraorder Mygalomorphae (Araneae): cladistics and systematics. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 182, s. 1-180, 1985.
- ↑ Günter E.W. Schmidt. Brazilopelma coloratovillosum gen. et sp. n. (Araneae: Theraphosidae: Theraphosinae), eine lange verkannte Vogelspinne. „Arachnologisches Magazin”. 6 (4), s. 1-6, 1998.
- ↑ Günter E.W. Schmidt. Der Doppelgänger von Acanthoscurria geniculata (C.L. Koch, 1841) heist Nhandu chromatus sp. n. (Araneae: Theraphosidae: Theraphosinae). „Tarantulas of the World”. 92, s. 6-11, 2004.
- ↑ R. Bertani. Taxonomic revision and cladistic analysis of Lasiodora C. L. Koch, 1850 (Araneae, Theraphosidae) with notes on related genera. „Zootaxa”. 5390 (1), s. 1-116, 2023. DOI: 10.11646/zootaxa.5390.1.1.