Netumbo Nandi-Ndaitwah

Netumbo Nandi-Ndaitwah
Ilustracja
Netumbo Nandi-Ndaitwah (2022)
Pełne imię i nazwisko

Ndemupelila Netumbo Nandi-Ndaitwah

Data i miejsce urodzenia

29 października 1952
Onamutai, Oshana

Prezydent Namibii
Okres

od 21 marca 2025

Przynależność polityczna

SWAPO

Wiceprezydent

Lucia Witbooi

Poprzednik

Nangolo Mbumba

Wiceprezydent Namibii
Okres

od 4 lutego 2024
do 21 marca 2025

Przynależność polityczna

SWAPO

Poprzednik

Nangolo Mbumba

Następca

wakat

Wicepremier Namibii
Okres

od 21 marca 2015
do 4 lutego 2024

Przynależność polityczna

SWAPO

Poprzednik

Marco Hausiku

Następca

John Mutorwa

Ndemupelila Netumbo Nandi-Ndaitwah, nazywana NNN (ur. 29 października 1952 w Onamutai[1]) – namibijska polityczka, członkini Organizacji Ludu Afryki Południowo-Zachodniej (SWAPO), wicepremier Namibii (2015–2024). W latach 2024–2025 wiceprezydent Namibii. Od 21 marca 2025 Prezydent Namibii.

Życiorys

Młodość, wykształcenie i działalność polityczna

Urodziła się we wsi Onamutai, w regionie Oshana, w ówczesnej Afryce Południowo-Zachodniej. Była dziewiątym z 13 dzieci duchownego anglikańskiego. W wieku 14 lat wstąpiła do młodzieżowego skrzydła SWAPO[2] (SYL). Od 1970 przewodniczyła oddziałowi SYL w bantustanie Owamboland[3][4]. W 1971 została po raz pierwszy aresztowana, zaś w 1972 uczestniczyła w demonstracji na lotnisku w Ondangwa – w trakcie wizyty sekretarza generalnego ONZ Kurta Waldheima[5][6]. W sierpniu 1973 została ponownie aresztowana. Po opuszczeniu aresztu (w grudniu tego samego roku), udała się na emigrację do Angolii[7]. W latach 1976–1986 wchodziła w skład Komitetu Centralnego SWAPO. Od 1978 do 1980 była zastępcą głównego przedstawiciela tej organizacji w Zambii, a następnie (do 1986) – jej główną przedstawicielką w państwach Afryki Wschodniej, z siedzibą w Dar es Salaam. W 1987 ukończyła studia z zakresu administracji publicznej na Uniwersytecie Kaledońskim w Glasgow, zaś w 1989 stosunki międzynarodowe na Keele University. W tym samym roku powróciła do kraju[4].

W 1990 została po raz pierwszy wybrana do Zgromadzenia Narodowego (niżej izby Parlamentu Namibii)[4], w skład którego wchodziła do 2024[1]. Pełniła również funkcje rządowe: wiceministra spraw zagranicznych (1990–1996), dyrektor generalnej urzędu ds. kobiet (1996–2000), ministra ds. kobiet i opieki nad dziećmi (2000–2005), ministra informacji (2005–2008) oraz ministra środowiska i turystyki (2008–2012). W 2012 została powołana na stanowisko ministra spraw zagranicznych, zaś od 2015 była również wicepremierem[7]. W marcu 2023 została ogłoszona oficjalną kandydatką SWAPO na urząd prezydenta w wyborach mających się odbyć w następnym roku[8]. 4 lutego 2024 objęła urząd wiceprezydenta Namibii (sprawowany dotychczas przez Nangolo Mbumbę, który zastąpił zmarłego w tym dniu prezydenta Hage Geingoba), rezygnując z funkcji rządowych i mandatu parlamentarnego[9].

Zwyciężyła w wyborach przeprowadzonych w dniach 27–30 listopada 2024, uzyskując 58,07% głosów[10][11]. 21 marca 2025, jako pierwsza kobieta w historii, objęła urząd prezydenta Namibii[4][12].

Życie prywatne

W 1983, w Tanzanii poślubiła poznanego 4 lata wcześniej Epaphrasa Denga Ndaitwaha – członka Ludowej Armii Wyzwolenia Namibii (PLAN; wojskowego skrzydła SWAPO), z którym ma 3 synów[7].

Przypisy

  1. 1 2 Nandi-Ndaitwah Netumbo (Resigned 2024) [online], Namibian Parliament [dostęp 2025-01-12] (ang.).
  2. Wówczas nielegalnej organizacji walczącej o zniesienie apartheidu i uniezależnienie Afryki Południowo-Zachodniej od Republiki Południowej Afryki.
  3. Netumbo Nandi-Ndaitwah: From freedom fighter to Namibia's first female president [online], www.bbc.com [dostęp 2025-01-14] (ang.).
  4. 1 2 3 4 Henning Melber, Meet Namibia’s first female president-in-waiting, Netumbo Nandi-Ndaitwah [online], The Conversation, 6 grudnia 2024 [dostęp 2025-01-14] (ang.).
  5. The Patriotic Vanguard, Possible female president for Namibia [online], The Patriotic Vanguard, 10 marca 2024 [dostęp 2025-01-14] (ang.).
  6. Secretary-General Kurt Waldheim to return to Capetown today following visit to Namibia, 9 marca 1972 [dostęp 2025-01-14] (ang.).
  7. 1 2 3 Tileni Mongudhi, Nandi-Ndaitwah’s moment of truth [online], The Namibian, 21 kwietnia 2023 [dostęp 2025-01-14] (ang.).
  8. Miriam Asante, Namibia's ruling party selects candidate for 2024 election - The African Observer [online], 14 marca 2023 [dostęp 2025-01-14] (ang.).
  9. Namibia new president: Profile of Nangolo Mbumba and Netumbo Nandi-Ndaitwah [online], BBC News Pidgin, 5 lutego 2024 [dostęp 2025-01-14].
  10. Election 2024 [online], www.elections.na [dostęp 2025-01-14].
  11. Kobieta na prezydenta. Pierwszy taki przypadek w historii [online], tvp.info [dostęp 2025-01-14].
  12. Namibia to inaugurate first woman president [online], Vanguard News, 21 marca 2025 [dostęp 2025-03-21] (ang.).