Sam Nujoma
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
12 maja 1929 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 lutego 2025 |
| 1. Prezydent Namibii | |
| Okres |
od 21 marca 1990 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
urząd utworzony |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
_-_ribbon_bar.gif){kind=small}         .gif){kind=small} | |
_3.jpg)
Sam Nujoma, właśc. Samuel Daniel „Shafiishuna” Nujoma (ur. 12 maja 1929 w Ongandjera w rejonie Omusati, zm. 8 lutego 2025 w Windhuku[1][2]) – namibijski polityk, w latach 1990–2005 pierwszy prezydent niepodległej Namibii[3].
Życiorys
Pochodził z ludu Owambo. Od młodości działał w ruchu zwalczającym apartheid, w 1960 wyemigrował. Rezydował w Lusace w Zambii, skąd kierował Organizacją Ludu Afryki Południowo-Zachodniej (SWAPO)[3]. Powrócił na terytorium Namibii we wrześniu 1989 i 16 lutego 1990 został wybrany przez Zgromadzenie Konstytucyjne na pierwszego prezydenta niepodległego państwa. Wcześniejsze wybory powszechne, zakończone zwycięstwem SWAPO, nadzorowała ONZ, a jej sekretarz generalny Javier Perez de Cuellar przyjął od Nujomy przysięgę prezydencką 21 marca 1990[3].
Po upływie drugiej kadencji prezydenckiej zmieniono konstytucję, dzięki czemu Nujoma mógł ubiegać się o stanowisko po raz kolejny w 1999; wygrał wybory ze zdecydowanym poparciem ponad 75% głosów. Nie wziął już udziału w kolejnej kampanii w listopadzie 2004, a wybory wygrał jego współpracownik Hifikepunye Pohamba, który został zaprzysiężony w marcu 2005[4]. 29 listopada 2007 Nujoma ustąpił ze stanowiska przewodniczącego SWAPO.
Jako prezydent podjął reformę własności ziemskiej; przejmowanie ziemi przez czarnych mieszkańców miało mniej gwałtowny charakter niż w Zimbabwe, ale sam Nujoma publicznie wypowiadał się pozytywnie o prezydencie Robercie Mugabe, znajdującym się pod ostrzałem zachodniej krytyki.
Śmierć i pogrzeb
Zmarł 8 lutego 2025 w szpitalu w Windhoek, gdzie przez poprzednie trzy tygodnie przebywał w szpitalu z powodu choroby, miał 95 lat[5][6]. Rząd Namibii ogłosił okres żałoby narodowej po jego śmierci, od 9 lutego do dnia pogrzebu 1 marca[7]. Pogrzeb Nujomy odbył się 1 marca w Heroes' Acre[8][9], i został ogłoszony dniem wolnym od pracy[10]. Afrykański Kongres Narodowy w Republice Południowej Afryki opuścił flagi swojej partii do połowy masztu na znak żałoby po śmierci Nujomy[11], a Mozambik[12] i Kuba ogłosiły trzy dni żałoby narodowej[13].
Odznaczenia
- Wielki Łańcuch Orderu Wolności (Portugalia, 1995)[14]
- Złoty Order Towarzyszy O. R. Tambo (Południowa Afryka, 2018)[15]
Przypisy
- ↑ Nyasha Nyaungwa, Olivia Kumwenda-Mtambo, Namibia's 'founding father' Sam Nujoma dies aged 95 [online], Reuters, 9 lutego 2025 [dostęp 2025-02-09] (ang.).
- ↑ Thomas Mackintosh, Farouk Chothia, Sam Nujoma: First president of Namibia dies aged 95 [online], bbc.com, 9 lutego 2025 [dostęp 2025-02-09] (ang.).
- 1 2 3 Namibia. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-06-15].
- ↑ Namibia's ruling SWAPO in landslide poll victory. Reuters, 4 grudnia 2009. [dostęp 2009-12-05]. (ang.).
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ ENTIDADES ESTRANGEIRAS AGRACIADAS COM ORDENS PORTUGUESAS – Página Oficial das Ordens Honoríficas Portuguesas [online], ordens.presidencia.pt [dostęp 2024-12-16].
- ↑ The Order of the Companions of O.R. Tambo | The Presidency [online], thepresidency.gov.za [dostęp 2024-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2024-09-29] (ang.).
|
