Nicennica polna
![]() | |||||
| Systematyka[1][2] | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Podkrólestwo | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Nadklasa | |||||
| Klasa | |||||
| Nadrząd | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
nicennica polna | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Filago arvensis L. Sp. Pl.: 856 (1753)[3] | |||||
| |||||
Nicennica polna (Filago arvensis L.) – gatunek roślin jednorocznych z rodziny astrowatych. Występuje w północno-zachodniej Afryce (Maroko), w Europie i zachodniej Azji sięgając na wschodzie po Mongolię i zachodnie Himalaje. Introdukowany rośnie w Wielkiej Brytanii, Ameryce Północnej i w Kraju Nadmorskim na Dalekim Wschodzie Azji[3]. Dość pospolity na terenie całej Polski z wyjątkiem obszarów górskich w wyższych położeniach[4].
Morfologia

- Pokrój
- Roślina zielna, cała biało filcowato owłosiona, o łodydze wzniesionej, o wysokości 10–30 (rzadko do 45) cm[5]. Rozgałęzia się groniasto (odgałęzienia odchodzą skośnie od głównej osi)[6] od nasady lub tylko w górze, w obrębie kwiatostanu[5].
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe, gęste. Liście siedzące i przylegające do łodygi. Blaszki lancetowate, do 2 cm długie i 3 mm szerokie[5].
- Kwiaty
- Zebrane w małe koszyczki o średnicy 2,5–3 mm i wysokości do 5 mm, które zebrane są z kolei po 3–7 w walcowato wydłużone, siedzące główki. Listki okrywy są lancetowate; tępe; bez żebra na grzbiecie; gęsto, wełniście owłosione do szczytu; podczas dojrzewania owoców gwiaździsto odstają. Kwiaty rurkowate, żółtawe, do 3 mm długości, zewnętrzne żeńskie, wewnętrzne obupłciowe (przedprątne)[5].
- Owoce
- Brązowe niełupki o długości 0,5 mm, krótko owłosione. Puch kielichowy w postaci kruchych i łatwo odpadających włosków o długości do 3 mm[5].
- Gatunki podobne
- Nicennica żółtawa Filago lutescens i niemiecka F. germanica mają w kulistawych główkach ponad 10 koszyczków, a ich listki okrywy zakończone są długimi ostkami (czerwonymi u żółtawej i żółtawymi u niemieckiej). Suchotki drobne Logfia minima są przylegająco, a nie odstająco owłosione i ich listki okrywy nie są owłosione na końcach, gdzie widoczne jest też wystające żeberko. Wszystkie te gatunki rozgałęziają się też widlasto, a nie groniasto[5][6].
Biologia i ekologia
Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do września[5]. Występuje w miejscach piaszczystych i kamienistych, ubogich w węglan wapnia; na odłogach, ugorach i polach[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Vicio lathyroidis-Potentillion[7].
Zmienność
Tworzy mieszańce z suchotkami drobnymi (Logfia × intermedia (Holuby) Dostal) i nicennicą niemiecką (Filago × mixta Holuby)[6].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- 1 2 3 Filago arvensis L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-15].
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 240, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Krystyna Grodzińska, Filago L., Nicennica, [w:] Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 161-163.
- 1 2 3 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 467. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 119-120. ISBN 83-01-14439-4.
- African Plant Database ID: 137527
- BioLib: 41556
- EoL: 400418
- EUNIS: 153055
- Flora of China: 200023948
- Flora of North America: 200023948
- FloraWeb: 2449
- GBIF: 3115875
- iNaturalist: 634692
- IPNI: 207840-1
- ITIS: 502619
- NCBI: 702219
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-86072
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:207840-1
- Tela Botanica: 27865
- identyfikator Tropicos: 2700776
- IRMNG: 11267441
- CoL: 6HZY9
