Ołeksandr Moroz (polityk)
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
29 lutego 1944 |
|---|---|
| Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy | |
| Okres |
od 6 lipca 2006 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy | |
| Okres |
od 18 maja 1994 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
| Odznaczenia | |
 | |
Ołeksandr Ołeksandrowycz Moroz, ukr. Олександр Олександрович Мороз (ur. 29 lutego 1944 w Budzie w rejonie taraszczanskim[1]) – ukraiński polityk. W latach 1994–1998 oraz 2006–2007 przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy. W latach 1991–2012 lider Socjalistycznej Partii Ukrainy, wieloletni deputowany, kandydat na urząd prezydenta Ukrainy w wyborach w 1994, 1999, 2004, 2010 i 2019.
Życiorys
W 1965 został absolwentem Ukraińskiej Akademii Rolniczej. W 1983 ukończył wyższą szkołę partyjną przy komitecie centralnym Komunistycznej Partii Ukrainy.
Po odbyciu służby wojskowej w radzieckich siłach zbrojnych przez dwanaście lat pracował jako inżynier i nauczyciel w rejonie Żytomierza i Kijowa. W 1972 został członkiem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, stopniowo awansując w partyjnych strukturach.
Od 1990 zasiadał w Radzie Najwyższej Ukraińskiej SRR. Podczas ogłoszenia deklaracji niepodległości przewodził większości komunistycznej w parlamencie[2]. W 1991 założył Socjalistyczną Partię Ukrainy, na czele której stanął. Do 2007 zasiadał nieprzerwanie w Radzie Najwyższej, w latach 1994–1998 po raz pierwszy był jej przewodniczącym.
Kandydował na urząd prezydenta Ukrainy w wyborach w 1994 (13%), 1999 (11%), 2004 (6%), co za każdym razem stanowiło 3. wynik. Wkrótce po odnalezieniu zwłok porwanego i zabitego w 2000 dziennikarza Heorhija Gongadze Ołeksandr Moroz poinformował o istnieniu nagrań, wykonanych w gabinecie Łeonida Kuczmy przez jego ochroniarza Mykołę Melnyczenkę, które miały sugerować związek ludzi prezydenta z tym zabójstwem[3].
W 2006 został ponownie przewodniczącym Rady Najwyższej (V kadencji) z poparciem Partii Regionów. Spowodowało to rozpad tzw. pomarańczowej koalicji SPU z Blokiem Nasza Ukraina i Blokiem Julii Tymoszenko. W przedterminowych wyborach w 2007 jego partia nie przekroczyła 3% progu wyborczego i dotychczasowy przewodniczący Rady Najwyższej znalazł się po raz pierwszy od 1990 poza parlamentem. W 2010 ponownie kandydował na urząd prezydenta Ukrainy (otrzymał 0,38% głosów). W 2019 kolejny raz zarejestrował się jako kandydat w wyborach prezydenckich, jednak na kilka dni przed pierwszą turą głosowania ogłosił swoją rezygnację. Jego nazwisko pozostało na kartach do głosowania[4] (otrzymał 0,06% głosów).
Odznaczenia
- Order Księcia Jarosława Mądrego V klasy (1998, przyznanie anulowano w 1999)[5][6]
- Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia, 1998)[7]
Przypisy
- ↑ Мороз празднует два дня рождения, а Сабо – раз в четыре года, segodnya.ua, 28 lutego 2008 [zarchiwizowane 2020-11-04] (ros.).
- ↑ Ukraine, Russia sign interim bilateral pact, ukrweekly.com, 1 września 1991 [zarchiwizowane 2008-07-05] (ang.).
- ↑ Mateusz Zimmerman, Dekada Kuczmy, dekada bez Kuczmy [online], onet.pl, 3 grudnia 2014 [dostęp 2022-02-22].
- ↑ Мороз передумав йти у президенти [online], pravda.com.ua, 27 marca 2019 [dostęp 2019-04-01] (ukr.).
- ↑ Указ Президента України № 899/98 Про нагородження відзнакою Президента України „Орден князя Ярослава Мудрого” [online], rada.gov.ua, 19 sierpnia 1998 [dostęp 2025-04-11] (ukr.).
- ↑ Указ Президента України № 243/99 Про визнання таким, що втратив чинність, Указу Президента України від 19 серпня 1998 року № 899 [online], rada.gov.ua, 11 marca 1999 [dostęp 2025-04-11] (ukr.).
- ↑ Entidades Estrangeiras Agraciadas com Ordens Portuguesas [online], ordens.presidencia.pt [dostęp 2025-04-11] (port.).
Bibliografia
- Мороз Олександр Олександрович, dovidka.com.ua [zarchiwizowane 2020-11-07] (ukr.).