Orzeł (szczyt)
 Widok z Hali na Małej Raczy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1119 m n.p.m. |
Położenie na mapie gminy Rajcza _location_map.png) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°23′43,0″N 18°58′47,2″E/49,395278 18,979778 | |
Orzeł (słow. Orol, 1119 m) – szczyt w Grupie Wielkiej Raczy w Beskidzie Żywiecko-Kisuckim[1]. Nazwa szczytu pochodzi od słowackiego słowa orljo oznaczającego pole uprawne. Istotnie od słowackiej strony wysoko podchodzą one na jego stokach[2]. Na niektórych mapach[3] i w przewodniku turystycznym szczyt ma nazwę Orło[2], w państwowym rejestrze nazw geograficznychi na mapach Geoportalu ma nazwę Orzeł[1][4].
Orzeł znajduje się w głównym grzbiecie Beskidu Żywiecko-Kisuckiego, pomiędzy przełęczą przełęczą Śrubita (980 m) oddzielającą go od Wielkiej Czerwenkowej a Przełęczą pod Orłem (1060 m) oddzielającą go od Małej Raczy. Grzbietem tym przebiega granica polsko-słowacka i Wielki Europejski Dział Wodny. Na wierzchołku Orła grzbiet zmienia kierunek pod kątem prostym. W północno-wschodnim kierunku (na polską stronę) spływa ze stoków jeden z dopływów potoku Racza[1][4]. Orzeł jest zwornikiem: w południowo-zachodnim kierunku (na słowacką stronę) odchodzi od niego boczny grzbiet z wierzchołkiem Kýčera (1005 m), który oddziela od siebie doliny potoków o nazwie Klubinský potok i Veľký potok. Na stokach opadających do tego ostatniego znajdują się pola uprawne podchodzące aż pod grzbiet[5]. Na stokach Orła rośnie rzadki w Polsce dzwonek piłkowany[6].
Polskie stoki Orła znajdują się w granicach miejscowości Rycerka Górna w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Rajcza[1]. W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski według Jerzego Kondrackiego Grupa Wielkiej Raczy zaliczana jest do Beskidu Żywieckiego[7], w nowszej polskiej regionalizacji z 2018 roku do Beskidu Żywiecko-Kisuckiego[8], na Słowacji do Beskidu Kisuckiego[9]. Są całkowicie porośnięte lasem. Dawniej jednak istniała na jego północno-zachodnich stokach polana sięgająca od Przełęczy pod Orłem aż pod szczyt[4]. Szlak turystyczny omija wierzchołek Orła, trawersując go po północnej (polskiej) stronie[3].
Szlaki turystyczne
odcinek: Wielka Racza – przełęcz Śrubita – Przełęcz pod Orłem – Orzeł – Jaworzyna – przełęcz Przegibek – Bania – Majcherowa – Przełęcz pod Rycerzową[3].
Przypisy
- 1 2 3 4 Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2025-02-20].
- 1 2 Stanisław Figiel, Urszula Janicka-Krzywda, Wojciech W. Wiśniewski Piotr Krzywda, Beskid Żywiecki: przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 132, ISBN 978-83-62460-30-4.
- 1 2 3 Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 2, ISBN 978-83-7605-084-3.
- 1 2 3 Geoportal. Mapa topograficzna 1:10 000 [online] [dostęp 2025-02-20].
- ↑ FreemapSlovakia (słowacka mapa turystyczna) [online] [dostęp 2025-02-17].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 318, 330–333, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Balon J., Jodłowski M., Krąż P., Beskidy Zachodnie (513.4–5), [w:] Richling A. i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań 2021, s. 481, 494.
- ↑ Dušan Kočický, Boris Ivanič, Geomorfologické členenie Slovenska, Bratislava: Štátny geologický ústav Dionýza Štúra, 2011 [dostęp 2025-02-22].
