Płesznik czerwonkowy

Płesznik czerwonkowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

płesznik

Gatunek

płesznik czerwonkowy

Nazwa systematyczna
Pulicaria dysenterica (L.) Bernh.
Syst. Verz. Erf.: 153 (1800)[3]
Synonimy
  • Inula dysenterica L.[3]

Płesznik czerwonkowy (Pulicaria dysenterica (L.) Bernh.) – gatunek roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje naturalnie niemal całej Europie (z wyjątkiem północnych i wschodnich krańców kontynentu), w północno-zachodniej Afryce oraz w Azji na obszarze od Bliskiego Wschodu po Nepal[4][3]. Rośnie powszechnie w basenie Morza Śródziemnego[5]. W Polsce rośnie bardzo rzadko w północnej części kraju[6]. Bywa także uprawiany[4].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w basenie Morza Śródziemnego w północno-zachodniej Afryce w: Maroku, Algierii i Tunezji[4][3], w południowej Europie: Portugalia, Hiszpania (także na Balearach), Francja (w tym Korsyka), Włochy (wliczając Sardynię i Sycylię), Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Czarnogóra, Macedonia Północna, Albania, Grecja (także na Krecie i Wyspach Egejskich), Bułgaria. W zachodniej, środkowej i południowo-wschodniej Europie: Irlandia, Wielka Brytania, Dania, Belgia, Holandia, Niemcy, Szwajcaria, Austria, Czechy, Węgry, Rumunia, Polska, Słowacja, Białoruś, Ukraina, Mołdawia, południowa Rosja; w południowo-zachodniej Azji w takich krajach jak: Turcja, Cypr, Liban, Syria, Izrael, Jordania, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan, Irak, Iran, Turkmenistan, Afganistan, Pakistan, Indie (w stanie Dżammu i Kaszmir) oraz Nepal[4][5]. Ponadto został naturalizowany w Chinach i Nowej Zelandii[4]. Także w Polsce uznany został za gatunek introdukowany[7]. Znany jest z rozproszonych stanowisk w północno-zachodniej części kraju[8].

Morfologia

Koszyczki
Fragment pędu
Pokrój
Roślina zielna dorastająca do 20–60 cm wysokości[9]. Łodyga wyrasta z podziemnego kłącza[5], jest prosto wzniesiona, owłosiona, rozgałęzia się w górze[9].
Liście
Blaszka liściowa jest omszona i ma podłużnie lancetowaty kształt, jest mniej lub bardziej falista i odlegle ząbkowana na brzegu. Dolne liście są zwężone u nasady. Górne liście łodygowe obejmują do połowy łodygę uszkowatą nasadą[5][9]. Liście osiągają od 3 do 8 cm długości [9].
Kwiaty
Liczne koszyczki osiągające 1,5–3 cm średnicy[5]. Listki okrywy gęsto owłosione. Kwiaty języczkowate wyraźnie dłuższe od rurkowatych, rozpostarte[6].
Owoce
Niełupki o długości 1,5 mm z puchem kielichowym w postaci błoniastego rąbka oraz białych włosków[9].
Gatunki podobne
Jasonia tuberosa ma liście równowąsko lancetowate, zwężające się w ogonek liściowy. Występuje na górskich skalistych terenach w południowo-zachodniej Europie[5].

Biologia i ekologia

Bylina kwitnąca od lipca do września[9][6]. Rośnie w miejscach wilgotnych, na brzegach wód i w miejscach zalewanych[5][6], na łąkach pastwiskach i przydrożach[9]. Larwy ćmy Anania crocealis żerują między innymi na płeszniku czerwonkowym[10].

Zmienność

W obrębie tego gatunku wyróżniane są dwa podgatunki[3]:

  • P. dysenterica subsp. dysenterica – podgatunek nominatywny; występuje w całym zasięgu gatunku
  • Pulicaria dysenterica subsp. uliginosa Nyman – występuje w południowo-wschodniej Europie oraz południowo-zachodniej i środkowej Azji

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-21] (ang.).
  3. 1 2 3 4 5 Pulicaria dysenterica (L.) Bernh., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2025-01-07].
  4. 1 2 3 4 5 Taxon: Pulicaria dysenterica (L.) Bernh.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-03-21]. (ang.).
  5. 1 2 3 4 5 6 7 P. Schönfelder, I. Schönfelder: Guide photo de la flore de Méditerranée. Paris: Delachaux & Nestlé, 2014, s. 112. ISBN 978-2-603-02027-2. (fr.).
  6. 1 2 3 4 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 469. ISBN 83-01-14342-8.
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 142, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 438, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  9. 1 2 3 4 5 6 7 Kazimierz Zarzycki, Pulicaria Gaertn., Płesznik, [w:] Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 189.
  10. ↑ Anania crocealis [online], UK Moths [dostęp 2020-03-15] (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.