Pachnephorus pilosus

	Pachnephorus pilosus
	(Rossi, 1790)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	stonki
Rodzina	stonkowate
Podrodzina	szczerotki
Plemię	Bromiini
Rodzaj	Pachnephorus
Podrodzaj	Pachnephorus s.str.
Gatunek	Pachnephorus (Pachnephorus) pilosus
Synonimy
	Cryptocephalus pilosus Rossi, 1790; Eumolpus pilosus (Rossi, 1790); Cryptocephalus aeneus Schneider, 1792; Cryptocephalus arenarius Panzer, 1797; Pachnephorus lepidopterus Kuster, 1846;
	Cryptocephalus pilosus Rossi, 1790; Eumolpus pilosus (Rossi, 1790); Cryptocephalus aeneus Schneider, 1792; Cryptocephalus arenarius Panzer, 1797; Pachnephorus lepidopterus Kuster, 1846;

Pachnephorus pilosus – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny szczerotków. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1790 roku przez Pietra Rossiego pod nazwą Cryptocephalus pilosus. W 1797 roku Georg Wolfgang Franz Panzer opisał go niezależnie jako Cryptocephalus aeneus i pod tą nazwą wyznaczony został w 1836 roku przez Auguste’a Chevrolata gatunkiem typowym rodzaju Pachnephorus^[1].

Morfologia

Chrząszcz o podługowatym, prawie walcowatym ciele długości od 2,5 do 3,6 mm. Głowa, przedplecze i pokrywy są czarnomosiężne i porośnięte rzadkimi łuseczkami, a pokrywy ponadto gęstym i delikatnym owłosieniem. Czułki są w połowie bliższej czerwonawe, a w części odsiebnej smoliście czarne. Stosunkowo szerokie przedplecze ma zaokrąglone boki i całą powierzchnię punktowaną równomiernie. Punktowanie wtórne na międzyrzędach pokryw jest gęste i nieregularnie rozmieszczone. Kolor odnóży jest brunatnoczarny do czarnego. Golenie pary środkowej i tylnej mają niewielki ząbek na szczycie zewnętrznej krawędzi^[2].

Ekologia i występowanie

Owad ten zasiedla stanowiska piaszczyste porośnięte niską roślinnością oraz nasłonecznione stoki^[3]. Larwy są wąskimi oligofagami astrowatych, żerującymi na korzeniach (ryzofagia). Wśród ich roślin żywicielskich wymieniane są oman łąkowy, oman wierzbolistny, Inula helvetica i płesznik czerwonkowy^[4].

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii oraz europejskich części Rosji i Turcji, w Azji zaś z syberyjskiej części Rosji, anatolijskiej części Turcji oraz Azerbejdżanu^[1]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony został jako gatunek krytycznie zagrożony wymarciem (CR)^[5].

Przypisy

1 2 IvanI. Löbl IvanI., AlešA. Smetana AlešA. (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 352, ISBN 978-87-88757-84-2 .
↑ Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze – Coleoptera: z. 94 Stonkowate – Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 102.
↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
↑ W.N. Ellis: Pachnephorus pilosus (Rossi, 1790). [dostęp 2024-05-17].
↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.

[cpc-1] 1 2 IvanI. Löbl IvanI., AlešA. Smetana AlešA. (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 352, ISBN 978-87-88757-84-2 .

[Warchalowski-2] Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze – Coleoptera: z. 94 Stonkowate – Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 102.

[Burakowskietal-3] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.

[Ellis-4] W.N. Ellis: Pachnephorus pilosus (Rossi, 1790). [dostęp 2024-05-17].

[Farkacetal-5] Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]