Parafia św. Katarzyny w Jasionowie
 Kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
Jasionów 24 |
| Data powołania |
I połowa XV wieku |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Archidiecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół parafialny |
św. Katarzyny |
| Proboszcz |
ks. Roman Lorens |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne |
25 listopada |
Położenie na mapie gminy Haczów _location_map.png) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego  | |
 49°39′25,703″N 21°58′30,601″E/49,657140 21,975167 | |
.svg.png){kind=small}
Parafia św. Katarzyny w Jasionowie – parafia rzymskokatolicka znajdująca się w archidiecezji przemyskiej, w dekanacie Jaćmierz[1].
Historia
Parafia w Jasionowie została ufundowana prawdopodobnie w I połowie XV wieku. W 1427 roku jest wzmiankowany pierwszy proboszcz Stefan pleban z Jasionowa. W 1590 roku dziedzic Jan Błoński zamienił kościół na zbór ariański. Miejscowi katolicy z proboszczem w 1591 roku zbudowali w Trześniowie kościół, i tam 23 sierpnia 1590 roku król Zygmunt III Waza za zgodą biskupa erygował parafię. W 1644 roku ks. Stanisław Zyberowicz, po wyroku Trybunału Lubelskiego odzyskał kościół w Jasionowie od dziedzica Piotra Chrząstowskiego. Ponieważ kościół był poważnie zniszczony, rozebrano go i odbudowano, a 1 listopada 1646 roku bp Stanisław Sieciński konsekrował kościół pw. św. Katarzyny. Po odnowieniu parafii w Jasionowie, kościół w Trześniowie stał się kościołem filialnym.
W 1810 roku zbudowano kolejny drewniany kościół, który w 1854 roku konsekrował bp Franciszek Ksawery Wierzchlejski. W latach 1936–1955 zbudowano obecny murowany kościół, według projektu arch. Wawrzyńca Dajczaka. W 1955 roku kościół konsekrował bp Wojciech Tomaka[2].
W 1938 roku do parafii należały: Jasionów, Buków, Turze Pole, Wzdów, Zmiennica, i było 3 686 wiernych.
W 1981 roku drewniany kościół został przeniesiony do Zmiennicy, a po rekonstrukcji został poświęcony przez bpa Ignacego Tokarczuka. Wraz z kościołem przeniesiono do Zmiennicy płytę nagrobną Adama Wzdowskiego z 1539 r. z pięcioma herbami: Szreniawa z literami I.W. oraz w narożnikach Szreniawa, Jastrzębiec, Gozdawa i Grzymała (?). Jej fundatorem był syn zmarłego, Jan Wzdowski. W dawnym kościele w Jasionowie użyta była jako stopień ołtarza głównego. W Zmiennicy ułożona jest na placu przykościelnym. Jest to najstarsza płyta nagrobna w regionie brzozowskim[3][2].
W kościele znajduje się późnogotycka chrzcielnica z XV/XVI wieku, kamienna, ośmioboczna – z bogatą dekoracją heraldyczną, złożoną z 12 herbów. Powyżej kościoła wznosiła się murowana plebania z połowy XIX wieku, obecnie zburzona.
Na terenie parafii jest 1 300 wiernych (w tym: Jasionów – 1 100, Buków – 200)[4].
- Proboszczowie parafii:
- ks. Walenty Żurowski[5].
- ks. Józef Wolszleger.
- ?–1840. ks. Franciszek Wolszlegier.
- 1840–1887. ks. Feliks Piękoś.
- 1887–1913. ks. Jan Bardzik [6].
- 1913–1928. ks. Michał Nowakowski [7].
- 1928–1975. ks. Jan Dziedzic[8][9][10][11].
- 1975–1996. ks. Józef Krzywda [12][13].
- 1996–2020. ks. Władysław Pucia.
- 2020– nadal ks. Roman Lorens.
Służebniczki starowiejskie
21 listopada 1905 roku do Jasionowa przybyły siostry Służebniczki starowiejskie, które sprowadziła hr. Maria Dzieduszycka. Siostry zamieszkały w budynku byłej karczmy. W 1985 roku z powodu złego stanu budynku siostry wyjechały z Jasionowa. Po wybudowaniu nowego domu zakonnego, w 1992 roku siostry powróciły[14].
Dzwonnica
Przy drewnianym kościele znajduje się murowana dwukondygnacyjna dzwonnica arkadowa z drugiej połowy XIX wieku, która została zbudowana na miejscu wcześniejszej drewnianej. Pierwotnie mieściła się w obwodzie ogrodzenia placu kościelnego, pełniąc równocześnie funkcję bramy. Dolna kondygnacja z jedną szeroką arkadą zamkniętą łukiem, pełniła funkcję bramy kościelnej. Górna kondygnacja z trzema arkadami zamkniętymi półkoliście. Korona muru ukształtowana szczytowo. Dach dwuspadowy o połaciach opartych o koronę muru dzwonnicy, kryty blachą. Dzwonnica parawanowa, ażurowa. Wyposażenie dzwonnicy stanowią trzy dzwony, w tym jeden późnogotycki z 1540 r.[15].
Przypisy
- ↑ Opis dekanatu na stronie archidiecezji
- 1 2 Rocznik Archidiecezji Przemyskiej 1997. Album (s. 132) ISSN 1233-4685
- ↑ Wieś Papieża, Wyszyńskiego, Pelczara i Tischnera [online], Tygodnik Katolicki „Niedziela”, Niedziela przemyska 25/2003 [dostęp 2003-12-31].
- ↑ Rocznik Archidiecezji Przemyskiej 2015 (s. 112-113) ISSN 1429-6314
- ↑ Schematismus Universi Cleri Dioeceseos Premisliensis rit. lat. Anno 1810 (s. 13) (łac.) [dostęp 2023-06-24]
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1888 (s. 214) (łac.) [dostęp 2023-06-24]
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis rit. lat. Premisliensis pro Anno Domini 1914 (s. 98-99) (łac.) [dostęp 2023-06-23]
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych [online], Kronika Diecezji Przemyskiej ob. łac. 1928 (28), z. 6/7, s. 138 [dostęp 2025-03-13].
- ↑ Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1952 (s. 49-50) [dostęp 2023-05-23]
- ↑ Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1958 (s. 58) [dostęp 2025-03-13]
- ↑ Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1966 (s. 66) [dostęp 2023-06-23]
- ↑ Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1979 (s. 103) [dostęp 2023-06-23]
- ↑ Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1984 (s. 157) [dostęp 2023-06-23]
- ↑ Jasionów. Dom św. Józefa
- ↑ Uchwała nr XXVII/213/2021 Rady Gminy Haczów. Załącznik: Gminny program opieki nad zabytkami Gminy Haczów na lata 2021–2024 [online], Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego, Rzeszów, dnia 6 września 2021 r., Poz. 3035 [dostęp 2021-09-06].