Pedinus helopioides
| Pedinus helopioides | |||
| Germar, 1814 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
Tenebrioninae | ||
| Plemię |
Pedinini | ||
| Podplemię |
Pedinina | ||
| Rodzaj |
zatępka | ||
| Podrodzaj |
Pedinus (Pedinus) | ||
| Gatunek |
Pedinus (Pedinus) helopioides | ||
| Synonimy | |||
| |||
Pedinus helopioides – gatunek chrząszcza z rodziny czarnuchowatych i podrodziny Tenebrioninae. Zamieszkuje południowy wschód Europy i Azję Mniejszą.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1814 roku przez Ernsta Friedricha Germara[1].
Morfologia
Chrząszcz o krępym, owalnym w zarysie ciele[2] długości od 9 do 12 mm[3]. Ubarwienie ma błyszcząco smolistoczarne z jaśniejszymi głaszczkami i stopami[2].
Głowa jest poprzeczna, gęsto punktowana, na przedniej krawędzi pośrodku wykrojona, o oczach całkowicie podzielonych występami policzków. Czułki sięgają do tylnego brzegu przedplecza[3].
Przedplecze najszersze jest u tylnego brzegu i stamtąd stopniowo zwęża się ku głowie, boki mając niezaokrąglone, niemal proste[2][3]; w sumie jego obrys jest trapezowaty[2]. Na jego powierzchni występują mocne, gęsto rozmieszczone, owalnie wydłużone punkty, po bokach łączące się w wzdłużne smużki. Krawędzie boczne i przednie kąty są obrzeżone delikatnymi listewkami. Kształt tarczki jest krótki i poprzeczny[2]. Pokrywy są owalne, sklepione, o wyraźnie, dość grubo punktowanych rzędach i płaskich, gęsto, równomiernie i dość głęboko punktowanych, pozbawionych mikrorzeźby międzyrzędach[2][3].
Odnóża przedniej pary samca mają porośnięty szczecinkami spód uda oraz silnie rozszerzone sercowato, po bokach i od spodu porośnięte rudozłotymi włoskami człony stóp od pierwszego do trzeciego; u samicy przednie uda są nagie, a człony przednich stóp wąskie, kwadratowe, co najwyżej z kilkoma szczecinkami po bokach. Odnóża środkowej pary u samca mają golenie wykrzywione i na szczytach wskutek kątowego rozszerzenia wewnętrznej strony trójkątne, a stopy pogrubione; u samicy środkowe golenie są proste i zwyczajnie ku szczytom rozszerzone, a środkowe stopy niepogrubione[2][3]. Odnóża pary tylnej u samca mają uda dłuższe, szersze, przy tylnym brzegu opatrzone wycięciem z gęstą szczoteczką żółtobrunatnych szczecin, a golenie nieco wykrzywione i wyraźnie spłaszczone po wewnętrznej stronie; u samicy uda te mają prosty i pozbawiony szczecin brzeg tylny, a golenie są wyprostowane i walcowate[2].
Ekologia i występowanie
Owad ten zasiedla nasłonecznione stanowiska o charakterze stepowym, gdzie bytuje pod kamieniami i wśród traw[3].
Gatunek palearktyczny, znany z Włoch, Słowenii, Słowacji, Węgier, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Rumunii, Bułgarii, Albanii, Grecji oraz europejskiej i anatolijskiej części Turcji[1][3]. Z polskiego Roztocza podany raczej błędnie, prawdopodobnie wskutek pomylenia z zatępką polną[4].
Przypisy
- 1 2 I. Löbl, A. Smetana: Catalogue of Palearctic Coleoptera. Vol. 5: Tenebrionoidea. Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2008, s. 289. ISBN 87-88757-84-6.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 91 Czarnuchowate – Tenebrionidae, Boridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991, s. 31-34.
- 1 2 3 4 5 6 7 Vladimir Novák: Beetles of the family Tenebrionidae of Central Europe. Praga: Academia, 2014, s. 285-288, seria: Zoological Keys.
- ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3. „Katalog Fauny Polski”. 23 (14), 1987.