Pedinus helopioides

Pedinus helopioides
Germar, 1814
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Nadrodzina

czarnuchy

Rodzina

czarnuchowate

Podrodzina

Tenebrioninae

Plemię

Pedinini

Podplemię

Pedinina

Rodzaj

zatępka

Podrodzaj

Pedinus (Pedinus)

Gatunek

Pedinus (Pedinus) helopioides

Synonimy
  • Blaps laticollis Herbst, 1799
  • Crypticus inflatus Reiche et Saulcy, 1857
  • Pedinus gibbosus Brullé, 1832

Pedinus helopioidesgatunek chrząszcza z rodziny czarnuchowatych i podrodziny Tenebrioninae. Zamieszkuje południowy wschód Europy i Azję Mniejszą.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1814 roku przez Ernsta Friedricha Germara[1].

Morfologia

Chrząszcz o krępym, owalnym w zarysie ciele[2] długości od 9 do 12 mm[3]. Ubarwienie ma błyszcząco smolistoczarne z jaśniejszymi głaszczkami i stopami[2].

Głowa jest poprzeczna, gęsto punktowana, na przedniej krawędzi pośrodku wykrojona, o oczach całkowicie podzielonych występami policzków. Czułki sięgają do tylnego brzegu przedplecza[3].

Przedplecze najszersze jest u tylnego brzegu i stamtąd stopniowo zwęża się ku głowie, boki mając niezaokrąglone, niemal proste[2][3]; w sumie jego obrys jest trapezowaty[2]. Na jego powierzchni występują mocne, gęsto rozmieszczone, owalnie wydłużone punkty, po bokach łączące się w wzdłużne smużki. Krawędzie boczne i przednie kąty są obrzeżone delikatnymi listewkami. Kształt tarczki jest krótki i poprzeczny[2]. Pokrywy są owalne, sklepione, o wyraźnie, dość grubo punktowanych rzędach i płaskich, gęsto, równomiernie i dość głęboko punktowanych, pozbawionych mikrorzeźby międzyrzędach[2][3].

Odnóża przedniej pary samca mają porośnięty szczecinkami spód uda oraz silnie rozszerzone sercowato, po bokach i od spodu porośnięte rudozłotymi włoskami człony stóp od pierwszego do trzeciego; u samicy przednie uda są nagie, a człony przednich stóp wąskie, kwadratowe, co najwyżej z kilkoma szczecinkami po bokach. Odnóża środkowej pary u samca mają golenie wykrzywione i na szczytach wskutek kątowego rozszerzenia wewnętrznej strony trójkątne, a stopy pogrubione; u samicy środkowe golenie są proste i zwyczajnie ku szczytom rozszerzone, a środkowe stopy niepogrubione[2][3]. Odnóża pary tylnej u samca mają uda dłuższe, szersze, przy tylnym brzegu opatrzone wycięciem z gęstą szczoteczką żółtobrunatnych szczecin, a golenie nieco wykrzywione i wyraźnie spłaszczone po wewnętrznej stronie; u samicy uda te mają prosty i pozbawiony szczecin brzeg tylny, a golenie są wyprostowane i walcowate[2].

Ekologia i występowanie

Owad ten zasiedla nasłonecznione stanowiska o charakterze stepowym, gdzie bytuje pod kamieniami i wśród traw[3].

Gatunek palearktyczny, znany z Włoch, Słowenii, Słowacji, Węgier, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Rumunii, Bułgarii, Albanii, Grecji oraz europejskiej i anatolijskiej części Turcji[1][3]. Z polskiego Roztocza podany raczej błędnie, prawdopodobnie wskutek pomylenia z zatępką polną[4].

Przypisy

  1. 1 2 I. Löbl, A. Smetana: Catalogue of Palearctic Coleoptera. Vol. 5: Tenebrionoidea. Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2008, s. 289. ISBN 87-88757-84-6.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 91 Czarnuchowate – Tenebrionidae, Boridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991, s. 31-34.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 Vladimir Novák: Beetles of the family Tenebrionidae of Central Europe. Praga: Academia, 2014, s. 285-288, seria: Zoological Keys.
  4. B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3. „Katalog Fauny Polski”. 23 (14), 1987.