Penicilioza cebul

Penicilioza cebul, zgnilizna pędzlakowa – grupa grzybowych chorób cebul roślin wywołana przez liczne gatunki mikroskopijnych grzybów z rodzaju Penicillium (pędzlak)[1]. Występuje na cebulach warzyw cebulowych (cebula zwyczajna, czosnek, por) oraz na licznych gatunkach cebulkowych roślin ozdobnych. Opracowanie „Polskie nazwy chorób roślin uprawnych” wymienia następujące peniciliozy[2]:
- penicilioza amarylisa (Penicillium hirsutum Dierckx)
- penicilioza cebul lilii (Penicillium spp.)
- penicilioza cebul śniedka (Penicillium spp.)
- penicilioza czosnku ozdobnego (Penicillium spp.)
- penicilioza frezji (Penicillium spp.)
- penicilioza fritilarii (Penicillium spp.)
- penicilioza hiacynta (Penicillium spp.)
- penicilioza irysa (Penicillium hirsutum Dierckx)
- penicilioza krokusa (Penicillium spp.)
- penicilioza mieczyka (Penicillium spp.)
- penicilioza tulipana (Penicillium hirsutum Dierckx)
- penicilioza zimowita (Penicillium spp.)
Objawy i szkodliwość
Łuski cebul porażonych przez Penicillium początkowo stają się twarde i suche, a później gąbczaste[1]. W końcowym etapie cebule miękną i powstaje w nich mokra zgnilizna, której towarzyszy zwykle zapach stęchlizny[3].
Najczęściej występującym gatunkiem pędzlaków na cebulkach roślin ozdobnych jest Penicillium hirsutum. W czasie badań nad porażonymi cebulkami szafirka armeńskiego w różnych latach stanowił on od 53,7 do 92% stwierdzonych gatunków patogenów. Na porażonych przez niego cebulkach łuski były lekko zagłębione i pokryte brunatnymi plamy o ciemniejszym brzegu. Występował także zielonkawy nalot zarodnikującej grzybni. P. hirsutum rozwija się na powierzchni cebul i wnika poprzez uszkodzenia ich skórki do wnętrza cebuli. Zazwyczaj nie atakuje cebul zdrowych. Przy długim okresie przechowywania cebul porażeniu ulegają wierzchołki korzeni i następuje zgnilizna tkanek w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Gdy porażone cebulki zostaną wysadzone do gleby choroba rozwija się nadal i może doprowadzić do zamierania roślin w okresie wegetacji[1].
W badaniach nad cebulkami roślin sparaksis uprawianymi w okolicach Lublina wykryto kilka innych gatunków pędzlaków: Penicillium gladioli, Penicillium funiculosum, Penicillium spinulosum, Penicillium paxilli, Penicillium ochrochloron[1].
Zapobieganie
Choroba atakuje głównie cebule, które zostały uszkodzone podczas zbioru, czyszczenia i sortowania[1]. Zapobieganie polega więc na unikaniu obijania i uszkadzania cebul podczas zbioru. Zebrane z pola cebule należy szybko suszyć. Zaleca się przechowywanie cebul w niskiej temperaturze, ok. 5 °C i niskiej wilgotności względnej. W zwalczaniu choroby skuteczne jest profilaktyczne nasączenie cebul odpowiednim fungicydem[3].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 Agnieszka Piwoni, Występowanie grzybów na bulwach sparaksisu uprawianego w okolicach Lublina, „Acta Agrobotanica”, 58 (2), 2005, s. 243–254.
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, s. 1–145, ISBN 978-83-948769-0-6.
- 1 2 Niebieska pleśń [online] [dostęp 2020-10-20] (ang.).