Sparaksis

Sparaksis
Ilustracja
Sparaxis tricolor
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

kosaćcowate

Rodzaj

sparaksis

Nazwa systematyczna
Sparaxis Ker Gawl.
Bot. Mag.: 548. 1802

Sparaksis (Sparaxis Ker Gawl.) – rodzaj wieloletnich roślin należący do rodziny kosaćcowatych. Należy do niego ok. 13 gatunków roślin występujących w południowej Afryce, w regionie przylądkowym. Nazwa łacińska pochodzi z greckiego słowa sparasso, oznaczającego łzy, ze względu na kształt przylistków tej rośliny. Gatunek typowy nie został wyznaczony[3].

Morfologia

Łodyga
Naga, gruba, nierozgałęziona lub rozgałęziona u nasady lub nieco powyżej. Wyrasta z małych, okrągłych bulw chronionych twardą, włóknistą powłoką. Bulwy zakorzenione są u nasady.
Liście
Wyrastają z nasady bulwy, rzadko z łodygi. Najniższe 2 – 3 liście są pochwiaste; kolejne są lancetowate do linearnych lub sierpowate.
Kwiaty
Kwiatostan składa się z kilku do kilkunastu kwiatów w luźnym kłosie. Przylistki suche i pomarszczone; blade z brązowymi paskami; lancetowate, jajowate lub łopatkowe. Kwiaty symetryczne lub zygomorficzne.
Owoce
Torebka beczkowata lub owalna.
Nasiona
W każdej torebce znajduje się od 4 do 15 okrągłych, relatywnie dużych i błyszczących nasion o gładkiej powierzchni.

Systematyka

Synonimy
Synnotia Sweet, Streptanthera Sweet, Anactorion Raf., × Sparanthera Cif. & Giacom.
Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z rodzajów podrodziny Crocoideae G. T. Burnett z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae) należącej do rzędu szparagowców (Asparagales) w obrębie jednoliściennych[2].

Gatunki
  • Sparaxis auriculata Goldblatt & J.C.Manning
  • Sparaxis bulbifera (L.) Ker Gawl.
  • Sparaxis caryophyllacea Goldblatt
  • Sparaxis elegans (Sweet) Goldblatt
  • Sparaxis fragrans (Jacq.) Ker Gawl.
  • Sparaxis galeata Ker Gawl.
  • Sparaxis grandiflora (D.Delaroche) Ker Gawl.
    • Sparaxis grandiflora subsp. acutiloba Goldblatt
    • Sparaxis grandiflora subsp. fimbriata (Lam.) Goldblatt
    • Sparaxis grandiflora subsp. grandiflora.
    • Sparaxis grandiflora subsp. violacea (Eckl.) Goldblatt
  • Sparaxis maculosa Goldblatt
  • Sparaxis metelerkampiae (L.Bolus) Goldblatt & J.C.Manning
  • Sparaxis parviflora (G.J.Lewis) Goldblatt
  • Sparaxis pillansii L.Bolus
  • Sparaxis roxburghii (Baker) Goldblatt
  • Sparaxis tricolor (Schneev.) Ker Gawl.
  • Sparaxis variegata (Sweet) Goldblatt
  • Sparaxis villosa (Burm.f.) Goldblatt

Wykorzystanie

Niektóre gatunki Sparaxis (np. S. tricolor) są uprawiane jest jako roślina ozdobne. Jedną z chorób jakim ulegają jest penicilioza cebul. Powodują ją: Penicillium gladioli, Penicillium funiculosum, Penicillium spinulosum, Penicillium paxilli, Penicillium ochrochloron[4].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-03] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-05-03].
  4. ↑ Agnieszka Piwoni, Występowanie grzybów na bulwach sparaksisu uprawianego w okolicach Lublina, Acta Agrobotanica, vol. 58, z. 2, 2005, s. 243–254.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.