Pleszak

Pleszak
Phalacrus
Paykull, 1800
Ilustracja
Phalacrus championi
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Infrarząd

Cucujiformia

Nadrodzina

zgniotki

Rodzina

pleszakowate

Podrodzina

Phalacrinae

Rodzaj

pleszak

Phalacrus caricis
Phalacrus fimetarius

Pleszak[1][2] (Phalacrus) – rodzaj chrząszczy z rodziny pleszakowatych.

Morfologia

Chrząszcze o ciele długości od 1,6 do 3,5 mm, w zarysie okrągławym, owalnym lub odwrotnie jajowatym, z wierzchu wysklepionym. Ubarwienie jest czarne z czarnymi lub ciemnobrązowymi czułkami oraz czarnymi, brązowymi lub żółtobrązowymi odnóżami. Połysk ciała bywa od metalicznego po zmatowiały. Czułki mają buławkę zbudowaną z luźno zestawionych członów. Głaszczki szczękowe cechują się wydłużonym, walcowatym członem ostatnim. Przedplecze jest trapezowate, delikatnie i stosunkowo gęsto punktowane. Odległości między punktami na przedpleczu są nie mniejsze niż dwukrotność ich średnicy. Kształt tarczki jest trójkątny, a jej rozmiary stosunkowo duże. Na powierzchni pokryw obecna jest mikrorzeźba w formie delikatnego siateczkowania lub drobnego punktowania, niekiedy miejscami rozmieszczonego w szeregach. Rządek przyszwowy jest pojedynczy, dobrze widoczny. Zapiersie ma półkoliste linie biodrowe. Odnóża mają spłaszczone bocznie uda i golenie. Przednia para goleni ma kolce na zewnętrznej krawędzi. Odwłok samicy ma pokładełko porośnięte licznymi, dobrze widocznymi szczecinkami[3].

Ekologia i występowanie

Zarówno larwy, jak i postacie dorosłemykofagiami żerującymi na zarodnikach grzybów, w tym rdzy, głowniaków i workowców. Larwy przechodzą rozwój w porażonych grzybami nasionach i kłosach wiechlinowatych i ciborowatych. Osobniki dorosłe spotykane są także na roślinach zielnych i krzewach. W klimacie umiarkowanym zimują np. w ściółce i pod korą drzew[3][4].

Takson kosmopolityczny, w krainie palearktycznej reprezentowany przez około 30 gatunków[3], z których 16 stwierdzono na kontynencie europejskim[5]. W Polsce odnotowano występowanie 6 z nich[3][4] (zobacz: pleszakowate Polski).

Taksonomia

Rodzaj ten wprowadzony został w 1800 roku przez Gustafa von Paykulla[6]. Obejmuje ponad 100 opisanych gatunków[7][8]:

  • Phalacrus acaciae Montrouzier, 1861
  • Phalacrus acutangulus Kirsch, 1873
  • Phalacrus aethiops Gerstaecker, 1871
  • Phalacrus affinis Motschulsky, 1866
  • Phalacrus alluaudi Guillebeau, 1896
  • Phalacrus americanus Guillebeau, 1894
  • Phalacrus apicalis Guillebeau, 1894
  • Phalacrus apicipennis Brèthes, 1924
  • Phalacrus arizonicus Casey, 1916
  • Phalacrus aterrimus Wollaston, 1867
  • Phalacrus atrolucens Casey, 1916
  • Phalacrus atticus Guillebeau, 1894
  • Phalacrus australis Brèthes, 1922
  • Phalacrus bataviensis Champion, 1925
  • Phalacrus borealis Lafer, 1992
  • Phalacrus brasiliensis Guillebeau, 1894
  • Phalacrus brevidens Champion, 1925
  • Phalacrus brunnipes Brisout, 1863
  • Phalacrus burrundiensis Blackburn, 1891
  • Phalacrus californicus Casey, 1916
  • Phalacrus capax Casey, 1916
  • Phalacrus capreolus Švec, 2006
  • Phalacrus caricis Sturm, 1807
  • Phalacrus caseyi Guillebeau, 1894
  • Phalacrus cervus Champion, 1925
  • Phalacrus championi Guillebeau, 1892
  • Phalacrus conjunctus Casey, 1890
  • Phalacrus cooteri Švec, 2006
  • Phalacrus corruscus (Panzer, 1797)
  • Phalacrus corvinus Guillebeau, 1894
  • Phalacrus curticornis Švec, 2006
  • Phalacrus exaluminatus Lyubarsky, 2003
  • Phalacrus fimetarius (Fabricius, 1775)
  • Phalacrus flavangulus Chevrolat, 1863
  • Phalacrus flavicornis Sharp, 1888
  • Phalacrus frater Flach, 1888
  • Phalacrus germanus Sharp, 1888
  • Phalacrus grossus Erichson, 1845
  • Phalacrus grouvellei Guillebeau, 1892
  • Phalacrus havai Švec, 2006
  • Phalacrus illini Casey, 1916
  • Phalacrus immarginatus Champion, 1925
  • Phalacrus incommodus Flach, 1888
  • Phalacrus indus Motschulsky, 1858
  • Phalacrus insignis Lea, 1932
  • Phalacrus insularis Guillebeau, 1892
  • Phalacrus jejunus Casey, 1916
  • Phalacrus kuznetzovi Lafer, 1992
  • Phalacrus lateralis Guillebeau, 1893
  • Phalacrus laticlava Champion, 1925
  • Phalacrus lucidus Sharp, 1888
  • Phalacrus luteicornis Champion, 1924
  • Phalacrus mandibularis (Motschulsky, 1858)
  • Phalacrus maspalomensis Palm, 1975
  • Phalacrus maximus Fairmaire, 1852
  • Phalacrus mayeti Guillebeau, 1892
  • Phalacrus mediocris Casey, 1916
  • Phalacrus mexicanus Hetschko, 1930
  • Phalacrus micans Guillebeau, 1893
  • Phalacrus misellus Guillebeau, 1893
  • Phalacrus montrouzieri Hetschko, 1928
  • Phalacrus oblongulus Motschulsky, 1866
  • Phalacrus obscurus Sharp, 1888
  • Phalacrus obsidianus Casey, 1916
  • Phalacrus obsoletepunctatus Tournier, 1879
  • Phalacrus ovalis LeConte, 1856
  • Phalacrus penicillatus Say, 1834
  • Phalacrus perfusorius Lyubarsky, 2003
  • Phalacrus picipennis Champion, 1925
  • Phalacrus politus Melsheimer, 1844
  • Phalacrus propinquus Guillebeau, 1894
  • Phalacrus pumilio LeConte, 1856
  • Phalacrus punctatus Champion, 1925
  • Phalacrus raffrayi Guillebeau, 1894
  • Phalacrus reticulosus Casey, 1916
  • Phalacrus rolciki Švec, 2006
  • Phalacrus rubidus Motschulsky, 1858
  • Phalacrus ruficornis Boheman, 1858
  • Phalacrus rufitarsis Motschulsky, 1858
  • Phalacrus rufoguttatus Lyubarsky, 1994
  • Phalacrus rupimontis Casey, 1916
  • Phalacrus saueri Švec, 2006
  • Phalacrus sayi Casey, 1889
  • Phalacrus scutellaris Sharp, 1888
  • Phalacrus seriatus LeConte, 1856
  • Phalacrus sericeus Kirsch, 1873
  • Phalacrus seriepunctatus Brisout, 1863
  • Phalacrus sharpi Guillebeau, 1894
  • Phalacrus siculus Tournier, 1889
  • Phalacrus simoni Guillebeau, 1893
  • Phalacrus simplex LeConte, 1856
  • Phalacrus snizeki Švec, 2006
  • Phalacrus striatodiscus Champion, 1925
  • Phalacrus striatus Hatch, 1962
  • Phalacrus subacutus Casey, 1916
  • Phalacrus substriatus Gyllenhal, 1813
  • Phalacrus subtropicus Casey, 1916
  • Phalacrus tarsalis Guillebeau, 1894
  • Phalacrus tenebrosus Guillebeau, 1894
  • Phalacrus tenuicornis Champion, 1925
  • Phalacrus tropicus Kirsch, 1870
  • Phalacrus uniformis (Blackburn, 1891)
  • Phalacrus validiceps Casey, 1916
  • Phalacrus vernicatus Casey, 1916
  • Phalacrus vicinus Guillebeau, 1894

Przypisy

  1. Jan Kinel, Roman Kuntze: Chrząszcze i motyle krajowe. Przewodnik do określania rodzin i rodzajów. Warszawa: Komitet Wydawniczy Podręczników Akademickich, 1931.
  2. Włodzimierz Dzieduszycki, Maryan Łomnicki: Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Dział I zoologiczny, oddział zwierząt bezkręgowych. IV. Chrząszcze czyli tęgoskrzydłe (Coleoptera). Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1886, s. 102.
  3. 1 2 3 4 Zdzisław Cmoluch: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze – Coleoptera: z. 58 Phalacridae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Oficyna Wydawnicza Turpress, 1997.
  4. 1 2 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.
  5. Phalacrus Paykull, 1800. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-29].
  6. G. von. Paykull: Fauna Svecica. Insecta. Vol. 3. Upsaliae: Joh. F. Edman, 1800, s. 1-459.
  7. genus Phalacrus Paykull, 1800. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2023-08-29].
  8. M.L. Gimmel: World checklist of valid names in Phalacridae. 2008. [dostęp 2023-08-29].