Powiat Neustadt O.S.

Powiat Neustadt O.S.

Landkreis Neustadt O.S.

powiat ziemski
1818–1945
Pałac w Prężynce
Pieczęć
Państwo	Prusy
Prowincja	Górny Śląsk
Rejencja	opolska
Siedziba	Prudnik
Data powstania	1818
Data likwidacji	1945
Zarządzający	Felix Scholz (ostatni)
Populacja (1939) • liczba ludności	95 815
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miast	3
Liczba gmin	91
Liczba obszarów dworskich	1
Położenie na mapie prowincji Górny Śląsk
50°19′11″N 17°34′45″E/50,319722 17,579167

Powiat Neustadt O.S. (niem. Landkreis Neustadt O.S.) – dawna pruska, a później niemiecka jednostka terytorialna średniego szczebla (odpowiednik powiatu ziemskiego) z siedzibą w Prudniku. Powstała w 1743 roku i wchodziła w skład rejencji opolskiej. Istniała do końca II wojny światowej.

1 stycznia 1945 roku w skład powiatu wchodziły^[1]:

• 3 miasta: Prudnik (Neustadt O.S.), Biała (Zülz) i Głogówek (Oberglogau)
• 91 gmin
• obszar dworski Forst Schelitz

Współczesny powiat prudnicki nie pokrywa się z granicami przedwojennego^[2].

• 1795 – 52 110^[3]
• 1819 – 44 852^[4]
• 1846 – 73 421^[5]
• 1871 – 86 315^[6]
• 1885 – 95 456^[7]
• 1900 – 98 324^[8]
• 1910 – 97 537^[8]
• 1925 – 95 370^[9]
• 1939 – 95 815^[9]

W połowie XIX wieku większość mieszkańców powiatu stanowiła ludność polskojęzyczna. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku odnotowuje dane statystyczne z roku 1861: „(...)vom Jahre 1861 hat der Kreis Neustadt O/S 80,101 Einwohner, worunter 6304 evangelische, 73,073 katolische, 723 judische und 1 Dissident, von denen sich 47,764 der polnischen, 32,316 der deutschen, 15 der mahrischen und 6 bohmischen Sprache bedeinen”, czyli w tłumaczeniu na język polski „w 1861 roku powiat Neustadt O/S zawierał 80,101 mieszkańców z czego 6304 było wyznania ewangelickiego, 73,073 katolickiego, 723 żydowskiego oraz 1 dysydent, z których 47,764 było polskojęcznymi, 32,316 niemieckojęzycznymi, 15 mowy morawskiej i 6 czeskiej”^[10].

W plebiscycie z 21.03.1921 na pytanie dotyczące przynależności Górnego Śląska do Niemiec lub też przyłączenia do Polski, w powiecie Neustadt O.S. jedynie mieszkańcy wschodnich jego terenów byli uprawnieni do wzięcia udziału w plebiscycie^[11] (do linii Pogórze, Brzeźnica, Ligota Bialska, Solec, Olbrachcice, Słoków i Olszynka).

Wynik: z 37 609 osób uprawnionych do głosowania, 33 159 (88,1%) opowiedziało się za przynależnością Górnego Śląska do Niemiec, a 4450 osób (11,9%) za przyłączeniem do Polski.

W plebiscycie z 3.09.1922 na pytanie: czy Górny Śląsk ma stać się odrębnym krajem związkowym w strukturach administracyjnych Niemiec czy pozostać prowincją kraju związkowego Prusy, w powiecie prudnickim przy frekwencji 88,3%, 45 091 głosujących (97,5%) opowiedziało się przeciwko odrębnemu krajowi związkowemu Górny Śląsk, a 1146 (2,5%) opowiedziało się za utworzeniem osobnego kraju związkowego.

W czasie ostatnich demokratycznych wyborów Republiki Weimarskiej w 1933 roku na NSDAP oddano 40,40% głosów, za partią Niemiecką Partią Centrum 40,25%, za KPD 7,44%, za DNVP 6,77%, a za SPD 4,99%, natomiast pozostałe zgłoszone partie wybrało kilkaset-kilkudziesięciu wyborców lub nikt nie oddał na nie głosu^[1].

• 1818–1819: Josef von Gruttschreiber
• 1819–1830: Ernst von Dungern
• 1830–1842: Hans von Seherr-Thoß
• 1842–1843: Oswald Sack
• 1843–1849: Carl von Wittenburg
• 1849–1872: Adolph Ferdinand Berlin
• 1872–1886: Rudolf von Wittenburg
• 1887–1892: Franz Hubert von Tiele-Winckler
• 1892–1907: Stephan von Sydow
• 1907–1920: Hermann von Choltitz
• 1920–1922: Bernhard Danckelmann
• 1922–1933: Robert Pachur
• 1933–1937: Günther Schwantes
• 1937–1943: Conrad Listemann
• 1943–1945: Felix Scholz (w zastępstwie)

• powiat Neisse
• powiat Falkenberg O.S.
• powiat Oppeln
• powiat Groß Strehlitz
• powiat Cosel
• powiat Leobschütz