Powstanie Thökölyego
| Powstanie antyhabsburskie na Węgrzech 1672–1685 | |||
 Imre Thököly | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
ziemie Górnych Węgier (obecnie Słowacja) | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo Habsburgów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Powstanie Thökölyego – jedno z węgierskich powstań mające miejsce w latach 1678−1685, w okresie walk Węgrów z dominacją Habsburgów.
Pod koniec lat 70. XVII wieku w północno-wschodnich Węgrzech doszło do wystąpień chłopów przeciwko wojskom cesarskim. Na czele powstańców stanął możnowładca Emeryk Thököly (Imre Thököly). Po szeregu zwycięstw, w 1682 roku Thököly kontrolował trzynaście hrabstw w północnych Węgrzech, co skłoniło go do utworzenia Księstwa Górnych Węgier ze stolicą w Koszycach i ogłoszenia się władcą tego państwa[1].
Pomimo prowadzenia negocjacji z cesarzem Leopoldem I, Thököly zdecydował się w 1682 roku na przyjęcie przyjął zwierzchnictwa Turcji, która uznała go za króla Węgier, choć miał być on tureckim wasalem[1]. Po bitwie wiedeńskiej, Thököly skontaktował się z królem Janem III Sobieskim oferując koronę węgierską jego synowi Jakubowi. Po ekscesach wojsk litewskich w Górnych Węgrzech (Słowacja) Thököly ponownie związał się z Turcją i uderzył na wojska Sobieskiego zmuszając je w 1683 do powrotu do Polski[2]. Po naradzie wojennej 6 grudnia pod Preszowem postanowiono zostawić na Słowacji tylko Litwinów z częścią piechoty i dragonii koronnej, jednak i te wojska zmuszone zostały opuścić Słowację na początku 1684[3]. W roku 1685, w wyniku podstępu, Turcy aresztowali księcia, co spowodowało przejście na stronę cesarską 17 tysięcy kuruców. Po zakończeniu niewoli książę nie był już w stanie podjąć nowej walki, gdyż cały kraj zajęty został przez Habsburgów. Powstanie zakończyło się porażką powstańców.
W literaturze węgierskiej i słowackiej często określane jest jako powstanie kuruców. Pierwszym powstaniem było powstanie Dozsy w 1514, a ostatnim powstanie Rakoczego w latach 1703–1711[4][5].
Przypisy
- 1 2 György Borus, The Thököly Uprising in Hungary and the Timing of the Nine Years’ War and the Glorious Revolution, „Prague Papers on the History of International Relations”, 2019, s. 11-14 [dostęp 2024-11-29] (ang.).
- ↑ Zygmunt Ryniewicz Leksykon bitew świata , Warszawa 2008, s. 518.
- ↑ Janusz Sikorski Polskie tradycje wojskowe. Tradycje walk obronnych z najazdami Niemców, Krzyżaków, Szwedów, Turków i Tatarów. , Warszawa 1990, s.424.
- ↑ Kuruc najpierw był krzyżowcem
- ↑ Praca zbiorowa Dzieje świata. Chronologiczny przegląd ważniejszych wydarzeń. , Warszawa 1990, s.157.
Bibliografia
- Zygmunt Ryniewicz: Leksykon bitew świata, Wyd. Almapress. Warszawa 2004.
- Zbigniew Wójcik, Historia powszechna XVI - XVII wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1968, str. 460
- Felczak Wacław, Historia Węgier, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa 1983, str. 152