Rollinia mucosa

*Rollinia mucosa*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	magnoliopodobne
Rząd	magnoliowce
Rodzina	flaszowcowate
Rodzaj	rollinia
Gatunek	Rollinia mucosa
	Nazwa systematyczna
	Rollinia mucosa (Jacq.) Baill.; Adansonia 8: 268 1868
Synonimy
	Annona biflora Sessé & Moc.; Annona mucosa Jacq.; Annona muscosa Aubl.; Annona obtusiflora Tussac; Annona obtusifolia DC.; Annona pteropetala Ruiz & Pav. ex R.E.Fr.; Annona reticulata Sieber ex A.DC. (nom. illeg.); Annona reticulata var. mucosa (Jacq.) Willd.; Annona squamosa Vell. (nom. illeg.); Rollinia biflora Ruiz & Pavon ex G. Don; Rollinia curvipetala R.E. Fr.; Rollinia deliciosa Saff.; Rollinia jimenezii Saff.; Rollinia jimenezii var. nelsonii R.E.Fr.; Rollinia mucosa subsp. aequatorialis R.E. Fr.; Rollinia mucosa var. macropoda R.E. Fr.; Rollinia mucosa var. neglecta (R.E. Fr.) R.E. Fr.; Rollinia mucosa subsp. portoricensis R.E. Fr.; Rollinia neglecta R.E. Fr.; Rollinia orthopetala A.DC.; Rollinia permensis Standl.; Rollinia pterocarpa G. Don; Rollinia pulchrinervia A.DC.; Rollinia sieberi A.DC.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Rollinia mucosa (Jacq.) Baill. – gatunek rośliny z rodziny flaszowcowatych (Annonaceae Juss.). Występuje naturalnie na Karaibach, w Ameryce Centralnej oraz Ameryce Południowej^[5]^[6]^[7]. Ponadto jest uprawiany w innych tropikalnych regionach świata^[7]. W Brazylii jadalne owoce tego gatunku występują pod popularną nazwą biribá^[8].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie na Karaibach, w Ameryce Centralnej oraz Ameryce Południowej^[5]^[6]^[7]. Występuje w takich krajach jak Meksyk (w stanach Chiapas i Veracruz), Belize, Gwatemala, Honduras, Nikaragua, Kostaryka, Panama, Haiti, Dominikana, na wyspach Portoryko, Gwadelupie, Martynice i Trynidadzie, w Kolumbii, Wenezueli, Gujanie, Ekwadorze, Peru, Brazylii (w stanach Acre, Amazonas, Pará, Bahia, Mato Grosso, Minas Gerais, Rio de Janeiro i Rio Grande do Sul) oraz Boliwii (w departamencie Beni)^[5]^[8].

Morfologia

Pokrój: Zimozielone drzewo dorastające do 10 m wysokości. Kora ma brązowoszarawą barwę^[7].
Liście: Mają podłużnie eliptyczny kształt. Mierzą 15–25 cm długości oraz 8–11 cm szerokości. Są skórzaste, owłosione od spodu. Nasada liścia jest ostrokątna. Blaszka liściowa jest o spiczastym wierzchołku. Ogonek liściowy jest nagi i dorasta do 5–10 mm długości^[7].
Kwiaty: Są pojedyncze, rozwijają się w kątach pędów. Mierzą 2–3,5 cm średnicy. Działki kielicha mają trójkątny kształt i dorastają do 3–4 mm długości. Płatki zewnętrzne są z występem grzbietowym, natomiast wewnętrzne są mniejsze, w formie łusek^[7].
Owoce: Synkarpiczne, o kształcie od kulistego do podłużnego, z zaokrąglonymi wypustkami i czarnymi kropkami przy wierzchołku. Są omszone, osadzone na szypułkach. Osiągają 10–20 cm długości i 7–20 cm szerokości. Mają ciemnozielony kolor, później przebarwiając się na żółtawo. Miąższ jest włóknisty i śluzowaty. Owoce wydzielają zapach^[7].

Biologia i ekologia

Kwitnie od maja do czerwca, natomiast owoce dojrzewają od lipca do listopada^[7].

Zastosowanie

Owoce są spożywane świeże lub w postaci soku. W Brazylii sfermentowany sok dodaje się do wina. Żółte i twarde drewno służy do budowy łodzi^[7]. W medycynie owoce wykorzystywane są jako lek orzeźwiający i przeciwszkorbutowy. Ponadto sproszkowane nasiona są używane jako lekarstwo na zapalenie jelit^[9].

100 g jadalnej części owoców dostarcza 80 kalorii^[9]. Zawartość składników odżywczych w 100 g owoców przedstawia poniższa tabela:

kalorie	80
woda	77.2 g
proteiny	2.8 g
lipidy	0.2 g
glicerydy	19.1 g
włókno	1,3 g
wapń	24 mg
fosfor	26 mg
żelazo	1,2 mg
witamina B1	0,04 mg
witamina B2	0,04 mg
niacyna	0,5 mg
kwas askorbinowy	33,0 mg
aminokwasy	(mg na gram azotu (N = 6,25)
lizyna	316 mg
metionina	178 mg
treonina	219 mg
tryptofan	57 mg

Źródło: hort.purdue.edu^[9]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
1 2 Rollinia mucosa (Jacq.) Baill.. The Plant List. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).
↑ Rollinia mucosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
1 2 3 Taxon: Annona mucosa Jacq.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).
1 2 Discover Life: Point Map of Annona mucosa. Encyclopedia of Life. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Rollinia mucosa. Plantes & botanique. [dostęp 2016-05-06]. (fr.).
1 2 Annona mucosa Jacq.. [w:] Lista de Espécies da Flora do Brasil [on-line]. Instituto de Pesquisas Jardim Botânico do Rio de Janeiro. [dostęp 2016-05-06]. (port.).
1 2 3 Biriba / Rollinia mucosa. [w:] Morton, J. 1987. Biriba. p. 88–90. In: Fruits of warm climates. Julia F. Morton, Miami, FL [on-line]. hort.purdue.edu. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).

[tpl-3] 1 2 Rollinia mucosa (Jacq.) Baill.. The Plant List. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).

[iucn-4] Rollinia mucosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[npgs-5] 1 2 3 Taxon: Annona mucosa Jacq.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).

[eol-6] 1 2 Discover Life: Point Map of Annona mucosa. Encyclopedia of Life. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).

[peb-7] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Rollinia mucosa. Plantes & botanique. [dostęp 2016-05-06]. (fr.).

[fdb-8] 1 2 Annona mucosa Jacq.. [w:] Lista de Espécies da Flora do Brasil [on-line]. Instituto de Pesquisas Jardim Botânico do Rio de Janeiro. [dostęp 2016-05-06]. (port.).

[purdue-9] 1 2 3 Biriba / Rollinia mucosa. [w:] Morton, J. 1987. Biriba. p. 88–90. In: Fruits of warm climates. Julia F. Morton, Miami, FL [on-line]. hort.purdue.edu. [dostęp 2016-05-06]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]