Roztoczanka (dopływ Popradu)

Roztoczanka
Wielka Roztoka, Rytrzanka, Roztoka Wielka
Ilustracja
Widok z Radziejowej na dolinę Wielkiej Roztoki
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Lokalizacja

Beskid Sądecki

Potok 4 rzędu
Długość 9,63 km
Źródło
Wysokość

ok. 760 m n.p.m.[1]

Współrzędne

49°27′47″N 20°35′52″E/49,463056 20,597778

Ujście
Recypient Poprad
Miejsce

Rytro

Wysokość

ok. 345 m n.p.m.[1]

Współrzędne

49°29′20″N 20°40′57″E/49,488889 20,682500

Położenie na mapie gminy Rytro
Mapa konturowa gminy Rytro, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast w centrum znajduje się punkt z opisem „ujście”

Roztoczanka[1], Roztoka Wielka lub Rytrzanka[1] – potok, lewobrzeżny dopływ Popradu[2] o długości 9,63 km[3].

Potok płynie w Beskidzie Sądeckim. Bierze swój początek z połączenia potoków Lajpcyk, Średni Potok i Potok pod Dudłą, na wysokości ok. 760 m n.p.m., których źródła wypływają z północnego grzbietu Pasma Radziejowej na odcinku od Złomistego Wierchu Północnego po Radziejową. Płynie stąd w kierunku północno-wschodnim, a następnie wschodnim doliną ograniczoną od północy bocznym grzbietem odchodzącym od Wielkiej Prehyby (Wietrzne Dziury, Wdżary Wyżne, Połom), a od południa bocznym grzbietem Radziejowej (Jaworzyny, Przełęcz Mićkowska, Jaworzyna Wielka, Jastrzębska Góra). Dalej zasilany jest przez wody licznych potoków, m.in. Podstudnia, Borsudzyny (Szczecina), Potok Bański (Baniska). Po przepłynięciu 7 km łączy się z potokiem Mała Roztoka. Na odcinku 2 km płynie przez Rytro (Wilkówka, Osiedle za szkołą, Mikuty) i uchodzi do Popradu uregulowanym odcinkiem[1][4].

W XIX wieku znajdowały się nad nim 2 młyny (przy granicy z Roztoką Ryterską). Na istniejącej do lat 80. XX wieku tzw. Młynówce (odchodzącej od potoku w miejscu tzw. tamy i płynącej przez centrum Rytra), do połowy XX wieku istniały też dwa młyny (p. Chmielaka i p. Lachnera). Obecnie z Młynówki pozostały niewielkie zachowane odcinki w centrum Rytra i na Piaskach. Działa natomiast uruchomiona w 1985 roku przy kościele mała hydroelektrownia[5].

Również dolina, którą płynie nosi nazwę doliny Wielkiej Roztoki. W nazewnictwie ludowym roztoką nazywa się rozwidlenie doliny, miejsce, w którym schodzą się dwa strumienie, a także po prostu dolinę czy wąwóz górski i płynący nim potok. Jest to nazwa pochodzenia słowiańskiego. W dolinie Wielkiej Roztoki odgrywa się akcja napisanego przez Marię Kownacką opowiadania dla dzieci Rogaś z Doliny Roztoki[5].

Cały bieg i zlewnia Roztoczanki znajdują się w granicach miejscowości Roztoka Wielka i Rytro w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Rytro[1].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2025-05-22].
  2. ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 310, ISBN 83-239-9607-5.
  3. ↑ Wielka Roztoka na mapie Geoportalu Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej >> Moduł: Obszary Dorzeczy (wynik wyszukiwania). Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. [dostęp 2017-06-27].
  4. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2025-05-22].
  5. 1 2 Bogdan Mościcki, Beskid Sądecki i Małe Pieniny, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2001, s. 100–102, 107–112, ISBN 978-83-89188-65-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.