Wiewiórka

Wiewiórka
Sciurus
Linnaeus, 1758[1]
Ilustracja
Wiewiórka szara (S. carolinensis)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Nadgromada

żuchwowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

wiewiórkokształtne

Rodzina

wiewiórkowate

Podrodzina

wiewiórki

Plemię

wiewiórki

Rodzaj

wiewiórka

Typ nomenklatoryczny

Sciurus vulgaris Linnaeus, 1758

Podrodzaje i gatunki

10 podrodzajów (w tym 1 o statusie incertae sedis i 34 gatunki (w tym 6 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Wiewiórka[22] (Sciurus) – rodzaj ssaków z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji i Ameryce[23][24][25].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 140–560 mm, długość ogona 119–340 mm; masa ciała 100–1400 g[24][26].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 10. wydaniu Systema Naturae, książce swojego autorstwa poświęconej systematyce zwierząt, roślin i minerałów[1]. Linneusz wymienił kilka gatunków – Sciurus flavus Linnaeus, 1758 (nomen dubium), Sciurus volans Linnaeus, 1758, Sciurus niger Linnaeus, 1758, Sciurus cinereus Linnaeus, 1758[b], Sciurus vulgaris Linnaeus, 1758, Sciurus striatus Linnaeus, 1758 i Sciurus getulus Linnaeus, 1758 – z których gatunkiem typowym jest (Linneuszowska tautonimia) Sciurus vulgaris Linnaeus, 1758 (wiewiórka ruda).

Etymologia

  • Sciurus: łac. sciurus ‘wiewiórka’, od gr. σκίουρος skiouros ‘wiewiórka’[27].
  • Guerlinguetus: nazwa Guerlinguet używana przez francuskich osadników w Gujanie i zaadaptowana przez de Buffona w 1789 roku[28]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sciurus guerlinguetus J.E. Gray, 1821 (= Sciurus aestuans Linnaeus, 1766).
  • Macroxus i Macroschus: etymologia niejasna, F. Cuvier nie wyjaśnił pochodzenia nazwy[29], być może od gr. μακρος makros ‘długi’[30]; οξυς oxus ‘ostry’[31]. Gatunek typowy: Cuvier wymienił dwa gatunki – Sciurus bivittatus A.G. Desmarest, 1822 i Æsciurius stuans F. Cuvier, 1825 (= Sciurus aestuans Linnaeus, 1766) – nie wskazując gatunku typowego; gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie)[32] – Sciurus aestuans Linnaeus, 1766.
  • Echinosciurus: gr. εχινος ekhinos ‘jeż’; σκιουρος skiouros ‘wiewiórka’[33]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus hypopyrrhus Wagler, 1831 (= Sciurus aureogaster F. Cuvier, 1829).
  • Neosciurus: gr. νεος neos ‘nowy’; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[34]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus carolinensis J.F. Gmelin, 1788.
  • Parasciurus: gr. παρα para ‘blisko’; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[35]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sciurus niger Linnaeus, 1758.
  • Aphrontis: gr. αφροντις aphrontis ‘wolny od opieki’[36]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sciurus vulgaris Linnaeus, 1758.
  • Araeosciurus: gr. αραιος araios ‘smukły’; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[37]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus oculatus W.C.H. Peters, 1863.
  • Baiosciurus: gr. βαιος baios ‘mały’; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[38]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus deppei W.C.H. Peters, 1863.
  • Hesperosciurus: gr. ἑσπερος hesperos ‘zachodni’; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[39]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus griseus Ord, 1818.
  • Otosciurus: gr. ους ous, ωτος ōtos ‘ucho’; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[40]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus aberti S.W. Woodhouse, 1852.
  • Mamsciurus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[41].
  • Tenes: etymologia niejasna, Thomas nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sciurus persicus O. Thomas, 1909 (= Sciurus anomalus Güldenstaedt, 1775).
  • Notosciurus: gr. νοτος notos ‘południe’[42]; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[14]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Notosciurus rhoadsi J.A. Allen, 1914 (= Sciurus granatensis von Humboldt, 1811).
  • Hadrosciurus: gr. ἁδρος hadros ‘gruby’[43]; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[15]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus flammifer O. Thomas, 1904.
  • Histriosciurus: łac. histrio, histrionis ‘arlekin, aktor’[44]; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus gerrardi J.E. Gray, 1861 (= Sciurus granatensis von Humboldt, 1811).
  • Leptosciurus: gr. λεπτος leptos ‘delikatny, drobny’[45]; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[17]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus rufoniger Pucheran, 1845 (= Macroxus pucheranii Fitzinger, 1867).
  • Mesosciurus: gr. μεσος mesos ‘środkowy, pośredni’[46]; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus aestuans Linnaeus, 1766.
  • Simosciurus: gr. σιμος simos ‘zgięty w górę, zadarty nos’[47]; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[19]. Gatunek typowy: Sciurus stramineus Eydoux & Souleyet, 1841.
  • Urosciurus: gr. ουρα oura ‘ogon’[48]; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758[20]. Gatunek typowy: Sciurus tricolor[c] von Tschudi, 1845.
  • Oreosciurus: gr. ορος oros, ορεος oreos ‘góra’[49]; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus anomalus Güldenstaedt, 1775.

Podział systematyczny

Sciurus jest parafiletyczny w stosunku do Microsciurus, Syntheosciurus i Rhethrosciurus[23]; zaproponowany podział południowoamerykańskich wiewiórek na rodzaje Guerlinguetus, Hadrosciurus, Notosciurus i Simosciurus opierał się tylko na cechach morfologicznych; zachodzi potrzaba dalszych badań[23]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w kilku podrodzajach[50][26][23][22]:

Podrodzaj Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[22] Podgatunki[24][23][26] Rozmieszczenie geograficzne[24][23][26] Podstawowe wymiary[24][26][d] Status
IUCN[51]
Sciurus
Sciurus vulgaris Linnaeus, 1758 wiewiórka pospolita 22 podgatunki od Irlandii, Wielkiej Brytanii i Półwyspu Iberyjskiego na wschód przez Eurazję do wybrzeża Oceanu Spokojnego i Japonii; introdukowany na południe od rodzimego zasięgu i na Saint Kitts i Nevis; zakres wysokości: 0–3100 m n.p.m. DC: 21–25 cm
DO: 15–20 cm
MC: 235–480 g		  LC 
Sciurus
Sciurus meridionalis Lucifero, 1907 gatunek monotypowy endemit Włoch: Kalabria i Basilicata; zakres wysokości: 600–1600 m n.p.m. DC: brak danych
DO: brak danych
MC: 380–486 g		  NT 
Sciurus
Sciurus lis Temminck, 1844 wiewiórka japońska gatunek monotypowy endemit Japonii: Honsiu, Sikoku; dawniej Kiusiu i Awaji (brak obecnych zapisów) DC: 16–22 cm
DO: 13–17 cm
MC: 250–310 g		  LC 
Sciurus
Sciurus anomalus Güldenstaedt, 1775 wiewiórka kaukaska 3 podgatunki Grecja (Lesbos), Turcja, Zabajkale, Lewant, północny Irak oraz zachodni i południowy Iran (góry Zagros); zakres wysokości: około 2000 m n.p.m. DC: 19,2–25 cm
DO: 12–16,2 cm
MC: 250–410 g		  LC 
Hesperosciurus
Sciurus aberti S.W. Woodhouse, 1853 wiewiórka frędzloucha 6 podgatunków Stany Zjednoczone (południowy Wyoming i Utah) na południe do północno-zachodniego Meksyku (Sierra Madre Zachodnia na południe do Durango); introdukowany w innych miejscach w Stanach Zjednoczonych DC: 26–27 cm
DO: 21–22 cm
MC: 594–619 g		  LC 
Hesperosciurus
Sciurus griseus Ord, 1818 wiewiórka popielata 3 podgatunki zachodnie Stany Zjednoczone (Waszyngton), Oregon i Kalifornia) na południe do Meksyku (skrajnie północna Kalifornia Dolna) DC: 26–32 cm
DO: 24–31 cm
MC: 520–942 g		  LC 
Neosciurus
Sciurus carolinensis J.F. Gmelin, 1788 wiewiórka szara 5 podatunków Kanada (Saskatchewan na wschód do Quebecu) i wschodnie Stany Zjednoczone (na południe do wschodniego Teksasu i Florydy); introdukowany w Europie, Południowej Afryce, zachodnich Stanach Zjednoczonych i Kanadzie DC: 20–31 cm
DO: 15–25 cm
MC: 300–710 g		  LC 
Parasciurus
Sciurus niger Linnaeus, 1758 wiewiórka czarna 10 podgatunków Kanada (południowy Saskatchewan i południowa manitoba) na południe wzdłuż wschodnich Stanów Zjednoczonych do północno-wschodniego Meksyku (wzdłuż rzeki Rio Grande) DC: 26–37 cm
DO: 20–33 cm
MC: 0,5–1,4 kg		  LC 
Parasciurus
Sciurus nayaritensis J.A. Allen, 1890 wiewiórka górska 3 podgatunki Stany Zjednoczone (góry Chiricahua w południowo-wschidniej Arizonie) i zachodni Meksyk (Sierra Madre Zachodnia od wschodniej Sonory na połudnnie do połnocnej Colimy); zakres wysokości: 1500–2700 m n.p.m. DC: 25–26 cm
DO: około 25 cm
MC: 669–761 g		  LC 
Parasciurus
Sciurus arizonensis Coues, 1867 wiewiórka arizońska gatunek monotypowy Stany Zjednoczone (południowa Arizona i zachodni Nowy Meksyk) i północno-zachodni Meksyk (północno-środkowa Sonora); zakres wysokości: 1120–2700 m n.p.m. DC: 25–26 cm
DO: około 25 cm
MC: 667–736 g		  DD 
Parasciurus
Sciurus oculatus W.C.H. Peters, 1863 wiewiórka smugowana 3 podgatunki endemit Meksyku: lasy i jałowe góry południowej Wyżyny Meksykańskiej; zakres wysokości: 1500–3600 m n.p.m. DC: 51–56 cm
DO: 26–27 cm
MC: 550–750 g		  LC 
Parasciurus
Sciurus alleni E.W. Nelson, 1898 wiewiórka meksykańska gatunek monotypowy endemit Meksyku: wschodnia Coahuila, południowe Nuevo León, zachodni Tamaulipas i północne San Luis Potosí); zakres wysokości: 600–2550 m n.p.m. DC: 22–25 cm
DO: 22–25 cm
MC: 290–510 g		  LC 
Echinosciurus
Sciurus aureogaster F. Cuvier, 1829 wiewiórka rudobrzucha 2 podgatunki wschodni, środkowy i południowy Meksyk (na południe od Nayarit i Tamaulipas) do południowo-zachodniej i południowej Gwatemali DC: 23–31 cm
DO: 21–28 cm
MC: 375–690 g		  LC 
Echinosciurus
Sciurus colliaei J. Richardson, 1839 wiewiórka stokowa gatunek monotypowy endemit Meksyku: wzdłóż Sierra Madre Zachodniej od Sonory i południowo-zachodniego Chihuahua na południe do Colimy; zakres wysokości: poniżej 2000 m n.p.m. DC: 24–25 cm
DO: 24–26 cm
MC: 335–441 g		  LC 
Echinosciurus
Sciurus variegatoides W. Ogilby, 1839 wiewiórka zmienna 15 gatunków od skrajnie południowego Meksyku (południowo-wschodni Chiapas) i południowej Gwatemali do zachodniej panamy; zakres wysokości: poniżej 2600 m n.p.m. DC: około 26 cm
DO: 26–28 cm
MC: 469–537 g		  LC 
Echinosciurus
Sciurus yucatanensis J.A. Allen, 1877 wiewiórka jukatańska 3 podgatunki półwysep Jukatan (Meksyk, Belize i północna Gwatemala) DC: 20–32 cm
DO: 19,4–27 cm
MC: 320–540 g		  LC 
Echinosciurus
Sciurus deppei W.C.H. Peters, 1863 wiewiórka samotna 5 podgatunków od wschodniego Meksyku (południowy Tamaulipas) na południe do Gwatemali, Belize, Salwadoru, Hondurasu, Nikaragui i północnej Kostaryki DC: około 21 cm
DO: 17–18 cm
MC: 268–287 g		  LC 
Incertae sedis Sciurus richmondi E.W. Nelson, 1898 wiewiórka nikaraguańska gatunek monotypowy endemit Nikaragui: lasy deszczowe na centralnych i karaibskich nizinach; zakres wysokości: około 1000 m n.p.m. DC: 16–22 cm
DO: 13–18,4 cm
MC: 235–268 g		  NT 
Incertae sedis
Sciurus granatensis von Humboldt, 1811 wiewiórka rudoogonowa 32 podgatunki Kostaryka, Panama, zachodnia i środkowa Kolumbia, Ekwador, zachodnia i północna Wenezuela (wraz z wyspą Margarita) oraz Trynidad i Tobago; zakres wysokości: 0–3000 m n.p.m. DC: 20–28 cm
DO: 14–28 cm
MC: 212–520 g		  LC 
Leptosciurus
Sciurus pucheranii (Fitzinger, 1867) wiewiórka andyjska 3 podgatunki endemit Kolumbii: wszystkie trzy Andyjskie obszary; zakres wysokości: 2200–3500 m n.p.m. DC: 14–18,4 cm
DO: 11,9–16 cm
MC: 100–146 g		  DD 
Hadrosciurus
Sciurus ignitus (J.E. Gray, 1867) wiewiórka boliwijska 5 podgatunków na wschód od Andów w Peru, Boliwii, północno-zachodniej Argentynie i południowo-zachodniej Brazylii; zakres wysokości: 600–2700 m n.p.m. DC: 14–22 cm
DO: 15–23 cm
MC: 183–242 g		  LC 
Hadrosciurus
Sciurus pyrrhinus O. Thomas, 1898 wiewiórka junińska gatunek monotypowy endemit Peru: wschodnie zbocza Andów; być może Ekwador i Boliwia; zakres wysokości: 600–2500 m n.p.m. DC: 24–25 cm
DO: 21–25 cm
MC: brak danych		  DD 
Hadrosciurus
Sciurus igniventris J.A. Wagner, 1842 wiewiórka ognistobrzucha 2 podgatunki wschodnia Kolumbia, południowa Wnezuela i zachodnia Brazylia na południe do wschodniego Ekwadoru i północno-wschodniego Peru; prawdopodobnie skrajnie południowo-zachodnia Gujana DC: 24–30 cm
DO: 24–31 cm
MC: 500–900 g		  LC 
Hadrosciurus
Sciurus spadiceus I. von Olfers, 1818 wiewiórka amazońska 3 podgatunki na wschód od ANdów w południowej Kolumbii, wschodnim Ekwadorze, wschodnim Peru, Boliwii i zachodniej Brazylii; granice zasięgu bardzo słabo poznane DC: 24–29 cm
DO: 23–34 cm
MC: 570–660 g		  LC 
Guerlinguetus
Sciurus aestuans Linnaeus, 1766 wiewiórka brazylijska gatunek monotypowy południowo-wschodnia Kolumbia, Wenezuela, region Gujana, Peru oraz Brazylia DC: 15,5–18,6 cm
DO: 16,3–25 cm
MC: 150–380 g		  LC 
Guerlinguetus
Sciurus brasiliensis J.F. Gmelin, 1788 gatunek monotypowy Brazylia, Paragwaj i Argentyna DC: 16–18,6 cm
DO: 16,3–25 cm
MC: 160–380 g		  NE 
Simosciurus
Sciurus nebouxii I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1855 gatunek monotypowy Ekwador i skrajnie północno-zachodnie Peru; introdukowany w mieście Lima (Peru) DC: 28–32 cm
DO: 25–33 cm
MC: 460–495 g		  NE 
Simosciurus
Sciurus stramineus Eydoux & Souleyet, 1841 wiewiórka rudawa gatunek monotypowy endemit Ekwadoru: obszary wybrzeża DC: 28–32 cm
DO: 25–33 cm
MC: 460–495 g		  LC 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  NT  – gatunek bliski zagrożenia,  DD  – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe:

  • Sciurus lii Qiu Zhuding & Yan Cuiling, 2005[52] (Azja; miocen)
  • Sciurus magistri (Van den Hoek Ostende & Reumer, 2011)[53] (Europa; plejstocen)
  • Sciurus maltei Dahlmann, 2001[54] (Europa; pliocen)
  • Sciurus olsoni Emry, Korth & Bell, 2005[55] (Ameryka Północna; miocen)
  • Sciurus warthae Sulimski, 1964[56] (Europa; pliocen).
  • Sciurus whitei Hinton, 1914[57] (Europa; plejstocen).

Uwagi

  1. ↑ Nowa nazwa dla Macroxus F. Cuvier, 1823.
  2. ↑ Podgatunek S. niger.
  3. ↑ Podgatunek S. spadiceus.
  4. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

  1. 1 2 C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 63. (łac.).
  2. ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangement of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15 (88), s. 304, 1821. (ang.).
  3. ↑ Des phoques, des didelphes frugivores, des rongeurs et des édentés. W: F. Cuvier: Des dents des mammifères considérées comme caractères zoologiques. Paris: F.-G. Levrault, 1823, s. 161, 162. (fr.).
  4. ↑ Avertisement et discours préliminaire. W: F. Cuvier: Des dents des mammifères considérées comme caractères zoologiques. Paris: F.-G. Levrault, 1825, s. 255. (fr.).
  5. ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 89. (niem.).
  6. 1 2 3 É.L. Trouessart. Revision du genre écureuil (Sciurus). „Le Naturaliste”. 1 (37), s. 292, 1880. (fr.).
  7. ↑ F.E. Schultze. Fannae saxonicae mammalia. „Zeitschrift für Naturwissenschaften”. 66, s. 165, 1893. (łac.).
  8. ↑ Nelson 1899 ↓, s. 29.
  9. ↑ Nelson 1899 ↓, s. 31.
  10. ↑ Nelson 1899 ↓, s. 27.
  11. ↑ Nelson 1899 ↓, s. 28.
  12. ↑ A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 5. (hiszp.).
  13. 1 2 O. Thomas. The generic arrangement of the African Squirrels. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 3 (18), s. 468, 1909. (ang.).
  14. 1 2 J.A. Allen. New South American Sciuridae. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 33 (38), s. 585, 1914. (ang.).
  15. 1 2 Allen 1915 ↓, s. 265.
  16. 1 2 Allen 1915 ↓, s. 236.
  17. 1 2 Allen 1915 ↓, s. 199.
  18. 1 2 Allen 1915 ↓, s. 212.
  19. 1 2 Allen 1915 ↓, s. 280.
  20. 1 2 Allen 1915 ↓, s. 267.
  21. ↑ С.И. Огнёв. „Бюллетень Научно-исследовательского института зоологии Московского государственного университета им. М. Н. Покровского”. 2, s. 42–51, 1935. (ros.).
  22. 1 2 3 W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 193–196. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  23. 1 2 3 4 5 6 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 594–600. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  24. 1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 741–755. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  25. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Sciurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-22].
  26. 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 382–384. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  27. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 625.
  28. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 302.
  29. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 395.
  30. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 147.
  31. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 302.
  32. ↑ O. Thomas. On the mammals obtained by Mr. A. Whyte in Nyasaland, and presented to the British Museum by Sir H.H. Johnston, K.C.B.; being a fifth contribution to the mammal-fauna of Nyasaland. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1897 (4), s. 933, 1898. (ang.).
  33. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 249.
  34. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 455.
  35. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 515.
  36. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 112.
  37. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 113.
  38. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 131.
  39. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 322.
  40. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 489.
  41. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
  42. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 167.
  43. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 115.
  44. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 119.
  45. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 139.
  46. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 154.
  47. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 239.
  48. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 276.
  49. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 176.
  50. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).
  51. ↑ Taxonomy: Sciurus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-24]. (ang.).
  52. ↑ 邱铸鼎 & 阎翠玲 / Z.-d. Qiu & C.-l. Yan. 山东山旺新发现的中新世松鼠类化石 / New sciurids from the Miocene Shanwang Formation, Linqu, Shandong. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 43 (3), s. 199, 2005. (chiń. • ang.).
  53. ↑ L.W. van den Hoek Ostende & J.W.F. Reumer. Hylopetes magistri, new name for Hylopetes debruijni Reumer & Van den Hoek Ostende, 2003, preoccupied. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (4), s. 928, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.576733. (ang.).
  54. ↑ T. Dahlmann. Die Kleinsäuger der unter-pliozänen Fundstelle Wölfersheim in der Wetterau (Mammalia: Lipotyphla, Chiroptera, Rodentia). „Courier Forschungsinstitut Senckenberg”. 227, s. 1–129, 2001. (niem.).
  55. ↑ R.J. Emry, W.W. Korth & M.A. Bell. A tree squirrel (Rodentia, Sciuridae, Sciurini) from the Late Miocene (Clarendonian) of Nevada. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 25 (1), s. 227, 2005. DOI: 10.1671/0272-4634(2005)025[0228:ATSRSS]2.0.CO;2. (ang.).
  56. ↑ A. Sulimski. Pliocene Lagomorpha and Rodentia from Węże 1 (Poland). „Acta Palaeontologica Polonica”. 9 (2), s. 162, 1964. (ang.).
  57. ↑ M.A.C. Hinton. On some remains of rodents from the Red Crag of Suffolk and from the Norfolk Forest-Bed. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 13 (73), s. 193, 1914. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.