Siewnica

Siewnica
	Pluvialis squatarola
	(Linnaeus, 1758)
	; Siewnica w szacie godowej
	; Siewnica w szacie spoczynkowej
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	siewkowce
Rodzina	sieweczkowate
Podrodzina	siewki
Rodzaj	Pluvialis
Gatunek	siewnica
Synonimy
	Tringa Squatarola Linnaeus, 1758; Squatarola squatarola (Linnaeus, 1758); Tringa helvetica Linnaeus, 1766; Tringa varia Linnaeus, 1766; Charadrius hypomelus Pallas, 1776; Charadrius naevius J.F. Gmelin, 1789; Vanellus melanogaster Bechstein, 1809; Charadrius hypomelanus Pallas, 1811; Charadrius pardela Pallas, 1811; Squatarola grisea T. Forster, 1817; Squatarola cinerea Fleming, 1828; Squatarola megarhynchos Brehm, 1855; Squatarola rhynchomega Bonaparte, 1856; Charadrius megalorhynchus Reichenow, 1877;
Podgatunki
	P. s. squatarola (Linnaeus, 1758); P. s. tomkovichi Engelmoer & Roselaar, 1998; P. s. cynosurae (Thayer & Bangs, 1914);
	P. s. squatarola (Linnaeus, 1758); P. s. tomkovichi Engelmoer & Roselaar, 1998; P. s. cynosurae (Thayer & Bangs, 1914);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	; lęgowy przeloty zimowiska

Siewnica^[5] (Pluvialis squatarola) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae), zamieszkujący tundrę Eurazji, Ameryki Północnej od Półwyspu Melville’a do Ziemi Baffina. Zimuje na wybrzeżach obu Ameryk, zachodniej i południowej Europy, Afryki, południowej części Azji oraz Indonezji i Australii. W Polsce licznie spotykana na wybrzeżu podczas przelotów. W głębi kraju rzadsza, lecz również pojawia się regularnie.

Podgatunki i zasięg występowania

Część autorów wyróżnia trzy podgatunki P. squatarola^[6]^[7]^[8]:

P. s. squatarola – od północno-wschodniego krańca Europy na wschód przez północną Azję (bez Wyspy Wrangla) do wybrzeży Półwyspu Czukockiego i Niziny Anadyrskiej, zachodnia i północna Alaska. Zimuje na wybrzeżach zachodniej i południowej Europy, południowej Afryki, południowej Azji, Indonezji i Australii, rzadko Nowej Zelandii.
P. s. tomkovichi – Wyspa Wrangla. Zimuje prawdopodobnie na wybrzeżach wschodniej Azji i dalej na południe.
P. s. cynosurae – północne wybrzeża Kanady i Archipelag Arktyczny. Zimuje wzdłuż wybrzeży Ameryki Północnej i Południowej.

Niektórzy autorzy uznają ten gatunek za monotypowy^[2]^[9].

Morfologia

Wygląd: W szacie godowej samiec ma wierzch ciała pokryty czarno-białym deseniem. Boki głowy, przód szyi, pierś i spód czarny. Pokrywy podogonowe, boki szyi i okolice pokryw usznych białe. Dziób i nogi czarne. Samica w szacie godowej bardzo podobna do samca, lecz na spodzie ciała kolor czarny pokryty jest białymi plamkami. W szacie spoczynkowej obie płci oraz osobniki młodociane są brudnobiałe z ciemnymi plamkami, większymi i gęstszymi na wierzchu ciała. W locie widoczne czarne podbarkówki.
Wymiary średnie: długość ciała 27–31 cm^[2]^[7]
rozpiętość skrzydeł 71–83 cm^[2]^[7]
masa ciała 160^[9]–395^[7] g

Ekologia i zachowanie

Biotop: W okresie lęgowym tundra, poza nim brzegi wód, zazwyczaj słonych.
Gniazdo: Płytkie zagłębienie w ziemi.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–czerwcu 4 jaja.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 26–27 dni przez obydwoje rodziców.
Pożywienie: Bezkręgowce, głównie owady, sporadycznie uzupełniane przez nasiona traw i jagody.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2024 roku uznaje siewnicę za gatunek narażony (VU – Vulnerable); wcześniej klasyfikowano ją jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 2024 roku szacowano liczebność światowej populacji na 1,0–2,5 miliona dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[4].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[10].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Pluvialis squatarola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 3 4 T. Piersma & P. Wiersma: Family Charadriidae (Plovers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 424. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 D. Lepage: Grey Plover Pluvialis squatarola. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-25]. (ang.).
1 2 Pluvialis squatarola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Pluvialinae Wood,CT, 1835 - siewki (Wersja: 2023-12-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-24].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-20]. (ang.).
1 2 3 4 Wiersma, P., Kirwan, G.M. & Boesman, P.: Grey Plover (Pluvialis squatarola). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [dostęp 2025-01-24].
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-01-24] .
1 2 Poole, A.F., P. Pyle, M.A. Patten & D.R. Paulson: Black-bellied Plover (Pluvialis squatarola), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-02-05]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Pluvialis squatarola (Siewnica). W: M. Gromadzki (red.): Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 8: Ptaki (część II). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 43–46. ISBN 83-86564-43-1.

[itis-1] Pluvialis squatarola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[HBW-2] 1 2 3 4 T. Piersma & P. Wiersma: Family Charadriidae (Plovers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 424. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[avibase-3] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 D. Lepage: Grey Plover Pluvialis squatarola. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-25]. (ang.).

[iucn-4] 1 2 Pluvialis squatarola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Pluvialinae Wood,CT, 1835 - siewki (Wersja: 2023-12-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-24].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-20]. (ang.).

[hbwa-7] 1 2 3 4 Wiersma, P., Kirwan, G.M. & Boesman, P.: Grey Plover (Pluvialis squatarola). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [dostęp 2025-01-24].

[hbwcheck-8] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-01-24] .

[botw-9] 1 2 Poole, A.F., P. Pyle, M.A. Patten & D.R. Paulson: Black-bellied Plover (Pluvialis squatarola), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-02-05]. (ang.).

[10] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]