Skowarcz
| wieś | |
 Budynek świetlicy wiejskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
1370[1] |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
83-032[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GDA |
| SIMC |
0170274 |
Położenie na mapie gminy Pszczółki _location_map.png) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gdańskiego  | |
 54°11′04″N 18°40′44″E/54,184444 18,678889[3] | |
| Strona internetowa | |
Skowarcz (do 12 listopada 1946 niem. Schönwarling) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Pszczółki przy drodze krajowej nr 91 i na trasie linii kolejowej (Gdańsk-Tczew-Bydgoszcz). Wieś jest siedzibą sołectwa Skowarcz w którego skład wchodzą również Skowarcz-Kolonia i W Łąkach (przy granicy z Gminą Suchy Dąb (na Kanale Kozi Rów Mały).
Transport publiczny jest obsługiwany przez Przewozy Regionalne (przystanek Skowarcz) oraz linie autobusowe 50, 861, 862 i 864.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
Z kart historii
Do 1772 wieś należała do oliwskich cystersów (I wzmianka w 1215[4] jako Scowarnicow, w 1235 jako Skowarnicow). W latach 1772–1919 Skowarcz znajdował się w zaborze pruskim, a w 1919 znalazł się w obrębie Wolnego Miasta Gdańska. W roku 1895 w Skowarczu powstała szkoła podstawowa; ponadto znajdowała się tu gospoda z dużą salą zabaw. Po I wojnie światowej poległych mieszkańców wsi upamiętniono pomnikiem (zniszczonym po 1945).
1 września 1939 Skowarcz został włączony do III Rzeszy. W czasie wojny funkcjonował tu podobóz KL Stutthof. Wiosną 1945 Skowarcz znalazł się w granicach Polski, a większość dotychczasowych mieszkańcow opuściła wieś.
W 2006 odnowiono świetlicę wiejską z 1923 oraz otwarto Muzeum Miodu i Pszczelarstwa (przeniesione w 2014 do Pszczółek).
W 2017 kosztem 1,85 mln zł teren dawnej żwirowni przekształcono w miejsce rekreacyjne, zwane Parkiem Brzozowym. Na zarybionym stawie - dawnym wyrobisku - powstała wyspa dla ptaków o powierzchni ok. 30 m² z 2 norami lęgowymi dla ohara (kaczki norowej). Posadzono około 6000 roślin wodnych, 5200 innych bylin, a na brzegu umieszczono dwa hotele dla owadów zapylających rośliny, w tym dzikich pszczół. Na brzegach posadzono 2030 drzew (głównie brzóz, ale również dawnych odmian drzew owocowych) i 3790 krzewów charakterystycznych dla Żuław Gdańskich. Dla zwiedzających ułożono pięć kładek, platformę ornitologiczną, altany z ławkami oraz prawie kilometrową żwirową ścieżkę edukacyjną z tablicami edukacyjnymi o treści ekologicznej oraz o faunie i florze Żuław. W pobliżu urządzono 1,5 ha łąk kwietnych oraz 3,3 ha łąk trawiastych. Z uwagi na stan sanitarny wód podskórnych zrezygnowano z urządzenia nad stawem gminnego kąpieliska[5][6].
Nazwa Skowarcz posiada rodzime pochodzenie i po raz pierwszy pojawia się w formie Skowarnikow. W różnych dokumentach występuje kolejno jako: Skowarnicza, Scowarnikowe, Scowarnichowe, Scowernikow, Scowernicow, Scowarnche, Scowarnice, Scowernyk, Scowernik, Scowartz, Schonnewarnche, Schöwarling, Skowarz, Schönwarling, Skowarcz. Na mapie województwa pomorskiego wydanej w 1923 przez lwowskie wydawnictwo „Atlas” widnieje nazwa Skawarcz. Zmiany nazwy związane są również z zasiedleniami tej ziemi.
Podział Skowarcza
Skowarcz składa się z 2 części: Skowarcz i Skowarcz-Kolonia. Kiedyś Skowarcz posiadał jeszcze jeden przysiółek, wtedy PGR, dziś Ostrowite - pobliska miejscowość, która wydzieliła się od Skowarcza w 1999.
Zmiana liczby ludności w latach 1945-2008
- 1945 - 506 mieszkańców
- 1980 - 784 mieszkańców
- 2000 - 891 mieszkańców
- 2005 - 1268 mieszkańców
- 2007 - 1395 mieszkańców
- 2008 - 1425 mieszkańców
Przypisy
- ↑ https://bip.pszczolki.pl/137.html
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1173 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 123883
- ↑ Ireneusz Gajewski: Z wysoczyzny po depresję. Gdańsk: AGNI, 2006, s. 77. ISBN 83-60176-40-X.
- ↑ Na miejscu żwirowni w Skowarczu stworzą ptasi raj
- ↑ Jest się czym pochwalić. W Pszczółkach żwirownię zamienili w park ekologiczny
Linki zewnętrzne
- Skowarcz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 712.
