Snus

Snus – popularna w Szwecji^[1], Finlandii i w Norwegii używka, sporządzana na bazie tytoniu. Postacią przypomina sprzedawaną w Polsce tabakę, jednak w odróżnieniu od niej zażywana jest doustnie przez umieszczenie jej za dolną lub górną wargą. Stąd następuje wchłanianie substancji psychoaktywnych, głównie nikotyny^[2][3] (która w dużych dawkach uznana została przez WHO za substancję narkotyczną^[4][5]) oraz substancji uzależniających, jak ulepszacze smaku i zapachu^[6] (najczęściej mentol^[7][8][9]). Snus zawiera większe ilości nikotyny niż papierosy i może służyć jako bezdymna alternatywa, jednak jest bardziej uzależniający od innych wyrobów tytoniowych, łatwo prowadzi do przedawkowania i również zawiera substancje rakotwórcze^[10].

Snus jest powiązany ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka w obrębie jamy ustnej, części ustnej gardła, przełyku, żołądka, trzustki, jelita grubego, odbytnicy, odbytu i płuc. Formy raka powiązane z używaniem snusa to chłoniak złośliwy, białaczka, szpiczak mnogi, czerniak, oraz inne nowotwory^[11]. Zwiększa także ryzyko chorób układu krążenia i udaru mózgu^[12][13].

W krajach UE (z wyjątkiem Szwecji), zabroniona jest produkcja i wprowadzania do obrotu tytoniu do stosowania doustnego, a takim właśnie jest oryginalny snus^[14]. W Polsce taki zakaz wynika z art. 7 Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1162). Kupno oraz sprzedaż snusu są zakazane w Wielkiej Brytanii^[15].

Stacje epidemiologiczne opublikowały ostrzeżenie dotyczące snusu i woreczków tytoniowych, których popularność rośnie, zwłaszcza wśród młodzieży^[16].

Snus sporządza się z mieszaniny wysuszonych liści tytoniu i soli, która nawilżana jest gorącą parą wodną. Gotowy produkt zawiera około 50% wody i powinien być przechowywany w lodówce. Na rynku są w sprzedaży dwie podstawowe formy snusu:

• original snus, lub inaczej lössnus („luźny snus”) – wilgotny proszek, który po uformowaniu palcami lub specjalnym urządzeniem o nazwie prismaster, umieszcza się za górną wargą;
• portionssnus („snus porcjowany”) – sprzedawany w woreczkach celulozowych, podobnych do torebek używanych do parzenia herbaty, jednak znacznie od nich mniejszych. Portionssnus występuje ponadto w dwóch odmianach:
  • White – w woreczkach suchych;
  • Original, również Black – w woreczkach wilgotnych^[17].

Biały snus to nazwa używana do określania snusu bez tytoniu, lecz zawierającego nikotynę^[18].