Sorok Tatary

Sorok Tatary
Keturiasdešimt Totorių
Ilustracja
Drewniany meczet tatarski
Państwo

 Litwa

Okręg

 wileński

Rejon

wileński

Gmina

Pogiry

Populacja (2011)
• liczba ludności


451

Położenie na mapie rejonu wileńskiego
Mapa konturowa rejonu wileńskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Sorok Tatary”
Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Sorok Tatary”
Położenie na mapie Polski w 1939 r.
Mapa konturowa Polski w 1939 r., u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Sorok Tatary”
Ziemia54°34′00″N 25°10′12″E/54,566667 25,170000

Sorok Tatary[1] (lit. Keturiasdešimt Totorių) − wieś na Litwie, w okręgu wileńskim, w rejonie wileńskim, w gminie Pogiry, na południe od Wilna. W 2011 roku liczyła 451 mieszkańców[2]. Miejscowość zamieszkana jest przez Tatarów. Znajduje się w niej drewniany meczet tatarski z 1815 roku otoczony cmentarzem muzułmańskim (mizarem) z nagrobkami pochodzącymi z XVI i XVII wieku. Łącznie we wsi są cztery mizary: Wielka Zireć, Drozdowska Zireć, Stara Zireć i mizar przy meczecie[3]. Ponadto działają szkoła podstawowa i Dom Wspólnoty Tatarskiej (od 2014 roku)[4].

Historia

Sorok Tatary to jedna z najstarszych osad tatarskich na Litwie. Według tradycji, Tatarów osiedlił tu książę Witold, który po wyprawie nad Don w 1397 roku, sprowadził jeńców pojmanych w bitwach stoczonych z chanem perekopskim. Jedna z wersji głosi, że nazwa wsi (starorus. sorokъ ‘czterdzieści’) pochodzi od 40 rodzin tatarskich sprowadzonych przez Witolda, według innej − od czterech rotmistrzów tatarskich, których żony urodziły w sumie 40 synów[5]. W 1558 roku wzmiankowany jest po raz pierwszy miejscowy meczet, który spłonął potem w czasie wyprawy Napoleona na Rosję[4].

W XIX i w początkach XX w. położone były w Rosji, w guberni wileńskiej, w powiecie trockim, w gminie Międzyrzecz[6]. Po I wojnie światowej pod administracją polską, w Zarządzie Cywilnym Ziem Wschodnich. W latach 1920–1922 w składzie Litwy Środkowej.

Od 11 kwietnia 1922[7] leżały w Polsce, w województwie wileńskim, w powiecie wileńsko-trockim[a], do 1 kwietnia 1927 w gminie Landwarowo, następnie w gminie Rudomino[8][9].

Po II wojnie światowej w granicach Związku Sowieckiego. Od 1991 na niepodległej Litwie.

Demografia

Około 1905 roku miejscowość liczyła 321 mieszkańców (310 – w okolicy, 6 – w zaścianku, 5 – w majątku)[10], w 1931 roku – 272 mieszkańców[8], w 1959 roku – 264 mieszkańców, w 1970 roku – 375 mieszkańców[11], w 1979 roku – 452 mieszkańców[12], w 1989 roku – 396 mieszkańców[13], w 2001 roku – 438 mieszkańców[14].

Uwagi

  1. ↑ Przynależność wojewódzka i powiatowa zmieniała się. W Zarządzie Cywilnym Ziem Wschodnich miejscowość leżała w okręgu wileńskim; w Polsce w Ziemi Wileńskiej (1922 - 1926), następnie w województwie wileńskim (1926 - 1945). W ZCZW, na Litwie Środkowej i w początkach przynależności do Polski miejscowość należała do powiatu trockiego, następnie do powiatu wileńsko-trockiego.

Przypisy

  1. ↑ Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2019. ISBN 978-83-254-2578-4.
  2. ↑ Lietuvos respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai – Vilniaus apskritis. Lietuvos respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai. [dostęp 2021-11-29]. (lit.).
  3. ↑ Andrzej Drozd, Marek M. Dziekan, Tadeusz Majda, Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich, Katalog Zabytków Tatarskich, Warszawa: "Res Publica Multiethnica", 1999, s. 34, ISBN 978-83-909001-1-7.
  4. 1 2 Keturiasdešimt Totorių. Visuotinė lietuvių enciklopedija. [dostęp 2022-07-17]. (lit.).
  5. ↑ Tomasz Krzywicki: Litwa : przewodnik. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2005, s. 511. ISBN 83-89188-40-6.
  6. ↑ Sorok Tatary, pow. trocki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 85.
  7. ↑ Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213
  8. 1 2 Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. I. Województwo wileńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938, s. 72.
  9. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 24, poz. 189
  10. ↑ И.И. Гошкевичъ: Виленская губернія. Полный списокъ населенныхъ мѣстъ со статистическими данными о каждомъ поселеніи, составленный по оффиціальнымъ свѣдѣніямъ. Вильна: Губернская Типографія, 1905, s. 332.
  11. ↑ Lietuvos TSR kaimo gyvenamosios vietovės 1959 ir 1970 metais (visasąjunginių gyventojų surašymų duomenys). Vilnius: Centrinė statistikos valdyba prie Lietuvos TSR Ministrų Tarybos, 1974, s. 749.
  12. ↑ Lietuvos TSR kaimo gyvenamosios vietovės (1979 metų Visasąjunginio gyventojų surašymo duomenys). Vilnius: Lietuvos TSR Centrinė statistikos valdyba, 1982, s. 717.
  13. ↑ Kaimo gyvenamosios vietovės (1989 metų Visuotinio gyventojų surašymo duomenys). Vilnius: Lietuvos Respublikos statistikos departamentas, 1993, s. 783.
  14. ↑ Vilniaus apskrities kaimo gyvenamosios vietovės ir jų gyventojai. Vilnius: Statistikos departamentas prie Lietuvos Respublikos Vyriausybės, 2003, s. 129. ISBN 9955-588-04-7.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.