Stefan Dąbkowski
.jpg) Stefan Dąbkowski (przed 1927) | |
 pułkownik saperów | |
| Data i miejsce urodzenia |
20 czerwca 1884 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 grudnia 1962 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1934 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
I Brygada Legionów Polskich, 1 Pułk Saperów, 10 Pułk Saperów, Oficerska Szkoła Inżynierii |
| Stanowiska |
dowódca pułku saperów, komendant Oficerskiej Szkoły Inżynierii |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
   _4r_BAR.svg.png){kind=small} _BAR.svg.png){kind=small}     | |
.png){kind=small}
Stefan Dąbkowski, ps. „Bronisław” (ur. 20 czerwca 1884 w Warszawie[1], zm. 16 grudnia 1962 w Londynie) – polski działacz niepodległościowy i socjalistyczny, w latach 1935–1939 senator BBWR i OZN, wicemarszałek Senatu V Kadencji, pułkownik saperów Wojska Polskiego, wiceprezes Prezydium Zarządu Koła Parlamentarnego Obozu Zjednoczenia Narodowego w 1938 roku[2], kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Stefan Dąbkowski urodził się 20 czerwca 1884 w Warszawie, w rodzinie powstańców styczniowych Adama (1837–1896) i Izabeli z Sierzputowskich (1843–1918)[3]. Ojciec za udział w powstaniu został skazany na ośmioletnią katorgę, a matka była kurierką partii Józefa Jankowskiego. Starszy brat Mieczysław został generałem brygady Wojska Polskiego.
W latach 1902–1906 pracował na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Od 1902 członek PPS, a od 1904 jej Organizacji Bojowej[1] – przewoził materiały wybuchowe z Zagłębia do stolicy. W latach 1905–1907 aresztowany i więziony, ostatecznie zesłany na Syberię, skąd zbiegł do Lwowa[1]. W czerwcu 1908 roku brał udział w założeniu Związku Walki Czynnej we Lwowie[4]. Od 1910 działał w Związku Strzeleckim i PPS-Frakcji Rewolucyjnej na terenie Królestwa Polskiego. W latach 1911–1914 ponownie przebywał w Galicji, został komendantem oddziału Związku Strzeleckiego w Borysławiu.
Od sierpnia 1914 w I Brygadzie Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie[1].
Uczestniczył w walkach polsko-ukraińskich w Galicji w latach 1919–1920, przez parę miesięcy więziony przez władze ZURL w Borysławiu i Tarnopolu.
Od 1920 oficer Wojska Polskiego. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w 1 pułku saperów[5]. 17 maja 1922 odznaczono go orderem wojskowym „Virtuti Militari" V klasy[6]. W tym samym roku został zatwierdzony na stanowisku dowódcy 10 pułku saperów w Przemyślu[7][8]. W latach 1928–1934 był komendantem Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie[9][10].
W listopadzie 1924 roku był jednym z oficerów, którzy podali się do dymisji w ramach tzw. strajku generałów[11][12].
Z dniem 30 czerwca 1934 został przeniesiony w stan spoczynku[13]. 1 lipca 1934 został zatrudniony w Dyrekcji Tramwajów Miejskich miasta stołecznego Warszawy na stanowisku naczelnika Wydziału Drogowo-Budowlanego.
W latach 1935–1939 senator BBWR i OZN z okręgu Warszawa oraz radny Miasta Stołecznego, gdzie przewodniczył klubowi OZN. Od 1935 członek Parlamentarnej Grupy Stołecznej. W listopadzie 1936 został wybrany drugim wiceprezesem Związku Rezerwistów[14]. W latach 1938–1939 wiceprezes Obozu Zjednoczenia Narodowego. Na ostatnim posiedzeniu Sejmu w dniu 2 września 1939 złożył wniosek o zmianę ordynacji wyborczej, pozwalający na wypełnienie przez posłów i senatorów żołnierskiego obowiązku bez ryzyka utraty mandatu.
Zmarł 16 grudnia 1962 w Londynie. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 107-3-13)[15].
Awanse
- podporucznik – 5 marca 1915
- porucznik – 1 stycznia 1917[16]
- podpułkownik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 20. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów
- pułkownik – 1 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 1. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[17]
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7473 (17 maja 1922)[18]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)[19]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (20 stycznia 1931)[20][21]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie: po raz pierwszy w 1922[22])
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[23][24]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[25]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[25]
- Odznaka „Za wierną służbę”[25]
- Krzyż Komandorski Orderu Orła Białego (Jugosławia)[26]
Przypisy
- 1 2 3 4 Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 133.
- ↑ Prace parlamentarne O.Z.N. 1938/39 r., Warszawa 1939, s. 39.
- ↑ Stefan Dąbkowski (1884–1962) M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2022-07-14].
- ↑ Julian Stachiewicz, Początki Związku Walki Czynnej, [w:] Niepodległość, t. II zeszyt 1(3) 1933, s. 46.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r., s. 333, 592.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 58 z 23 grudnia 1922, s. 932 [online], polona.pl [dostęp 2025-04-10] (pol.).
- ↑ Rocznik oficerski 1923, s. 892, 905.
- ↑ Rocznik oficerski 1924, s. 816, 827.
- ↑ Rocznik oficerski 1928, s. 581, 590.
- ↑ Rocznik oficerski 1932, s. 247, 821.
- ↑ Jerzy Rawicz: Do pierwszej krwi. Warszawa: Czytelnik, 1974, s. 99–115.
- ↑ Ludwik Stomma: Skandale polskie. Warszawa: Demart, 2008, s. 131–136. ISBN 978-83-7427-422-7.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 11 z 17.06.1934.
- ↑ Nowy zarząd Związku Rezerwistów. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 270 z 22 listopada 1936.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STEFAN DĄBKOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-03-29].
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich..., s. 46.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 1 z 2 stycznia 1928 r., s. 2.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 58 z 23 grudnia 1922, s. 932 [online], polona.pl [dostęp 2025-04-10] (pol.).
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 2 z 19 marca 1931.
- ↑ Rozporządzenie Kierownika M.S.Wojsk. L. 8449 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 251).
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 15 z 11.11.1928.
- 1 2 3 Na podstawie fotografii [1].
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr. 8 z 11.11.1931.
Bibliografia
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
- Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.
- Roczniki oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
- Historia sejmu polskiego – tom II, red. Andrzej Ajnenkiel, Warszawa 1989.
- Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny. Tom I, red. naukowa Andrzej Krzysztof Kunert, Wydawnictwo Sejmowe Warszawa 1998.