Stenopterapion meliloti

	Stenopterapion meliloti
	(Kirby, 1808)
	; Widok grzbietowy
	; Widok brzuszny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	ryjkowce
Rodzina	pędrusiowate
Podrodzina	Apioninae
Nadplemię	Apionitae
Plemię	Apionini/Oxystomatini
Podplemię	Synapiina
Rodzaj	Stenopterapion
Podrodzaj	Stenopterapion (Stenopterapion)
Gatunek	Stenopterapion (Stenopterapion) meliloti
Synonimy
	Apion meliloti Kirby, 1808; Apion (Eutrichapion) meliloti Kirby, 1808; Apion (Stenopterapion) meliloti Kirby, 1808; Apion aeneovirens Schilsky, 1902; Apion bifoveolatum Stephens, 1831; Apion interstitiale Desbrochers des Loges, 1891;
	Apion meliloti Kirby, 1808; Apion (Eutrichapion) meliloti Kirby, 1808; Apion (Stenopterapion) meliloti Kirby, 1808; Apion aeneovirens Schilsky, 1902; Apion bifoveolatum Stephens, 1831; Apion interstitiale Desbrochers des Loges, 1891;

Stenopterapion meliloti – gatunek chrząszcza z rodziny pędrusiowatych i podrodziny Apioninae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję. Żeruje na nostrzykach.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1808 roku przez Williama Kirby’ego pod nazwą Apion meliloti^[1].

Morfologia

Chrząszcz o ciele długości od 2,4 do 3 mm, ubarwionym czarno z wyjątkiem metalicznie ciemnoniebieskich lub zielonkawych pokryw. Lekko stożkowata, od przedplecza znacznie węższa głowa ma płaskie do lekko sklepionego czoło i nie ma promieniście się rozchodzących włosków obrzeżających dolną stronę oczu^[2]. Na czole obecny jest tylko jeden pośrodkowy rowek nagi i niepunktowany, pozostałe rowki czoła są punktowane i owłosione^[3]. Ryjek jest walcowaty, u samca niemal tak długi jak głowa i przedplecze razem wzięte, słabo zakrzywiony, po sam szczyt matowy i punktowany, u samicy natomiast trochę od głowy i przedplecza razem wziętych dłuższy, cieńszy niż u samca i u wierzchołka połyskujący. Przedplecze jest trochę szersze niż dłuższe, niemal walcowate, bardzo słabo pośrodku rozszerzone, za przednią krawędzią nieprzewężone. Powierzchnię ma rzeźbioną dość gęsto rozstawionymi i grubymi punktami oraz drobnym mikrosiateczkowaniem między nimi. Pokrywy są dwukrotnie dłuższe niż razem szerokie^[2], pozbawione szczecinek wyspecjalizowanych. Genitalia samca wyróżniają się na tle rodzaju dość wklęśle ściętym prostegium i nie stykającymi się ze sobą, wąsko odseparowanymi okienkami^[3].

Ekologia i występowanie

Owad rozmieszczony od nizin po niższe położenia w górach^[4]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są monofagicznymi fitofagami żerującymi na nostrzykach. Podawane są z nostrzyków białego, żółtego, wyniosłego^[4]^[5] i ząbkowanego^[5]. Endofagiczne larwy drążą chodniki o długości od 5 do 7 cm^[4] w rdzeniu szyjki korzeniowej i całej długości łodygi^[5], głównie jednak w nasadowej części pędu. W jednym chodniku spotyka się do pięciu larw. Ich żerowanie nie powoduje powstawania wyrośli^[4], ale prowadzić może do silnego zielenienia się kwiatów. Przepoczwarczenie również ma miejsce wewnątrz pędu^[5]. Postacie dorosłe opuszczają poczwarki pod koniec sierpnia i we wrześniu. Zimują w glebie. Na drugi rok aktywne są zwykle od maja do października^[4].

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Serbii oraz europejskiej części Rosji, a w Azji z syberyjskiej części Rosji, Syrii, Kazachstanu, Uzbekistanu, Iranu i Mongolii^[1].

Przypisy

1 2 IvanI. Löbl IvanI., AlešA. Smetana AlešA. (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 7. Curculionoidea I, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2011, s. 150-152, ISBN 978-87-88757-93-4 .
1 2 Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98a Ryjkowce – Curculionidae. Wstęp i podrodzina Apioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1965.
1 2 Miguel Ángel Alonso-Zarazaga. Revision of the supraspecific taxa in the Palaearctic Apionidae Schoenherr, 1823 (Coleoptera, Curculionoidea). 2. Subfamily Apioninae Schoenherr, 1823: introduction, keys and descriptions. „Graellsia”. 46, s. 19-156, 1990.
1 2 3 4 5 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae.. „Katalog Fauny Polski”. 23 (18), 1992.
1 2 3 4 W.N. Ellis: Stenopterapion meliloti (Kirby, 1808). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2025-01-11].

[cpc-1] 1 2 IvanI. Löbl IvanI., AlešA. Smetana AlešA. (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 7. Curculionoidea I, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2011, s. 150-152, ISBN 978-87-88757-93-4 .

[Smreczyński-2] 1 2 Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98a Ryjkowce – Curculionidae. Wstęp i podrodzina Apioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1965.

[az90-3] 1 2 Miguel Ángel Alonso-Zarazaga. Revision of the supraspecific taxa in the Palaearctic Apionidae Schoenherr, 1823 (Coleoptera, Curculionoidea). 2. Subfamily Apioninae Schoenherr, 1823: introduction, keys and descriptions. „Graellsia”. 46, s. 19-156, 1990.

[Burakowskietal-4] 1 2 3 4 5 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae.. „Katalog Fauny Polski”. 23 (18), 1992.

[ppe-5] 1 2 3 4 W.N. Ellis: Stenopterapion meliloti (Kirby, 1808). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2025-01-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]