Sjenit

Sjenit, syenit – obojętna skała głębinowa składająca się z mieszaniny skalenia i kwarcu lub łyszczyku^[1]. Zazwyczaj ma ciemnozielony kolor, jest twarda, łatwo poddaje się obróbce i dobrze poleruje^[1]. Sjenit zaliczany jest do skał jawnokrystalicznych. Najczęściej barwy ciemnoszarej lub czarnej. W przeciwieństwie do granitu, nie zawiera wcale, albo zawiera bardzo mało kwarcu. Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF sjenit zajmuje pole 7.

• Struktura: średniokrystaliczna.
• Skład mineralny: skalenie (głównie ortoklaz oraz plagioklazy), amfibole, pirokseny, biotyt, do 5% kwarcu.

W Polsce potocznie jako sjenity określa się granodioryt Kośmin i monzodioryt Przedborowa, nie są one jednak sjenitami^[2]. Skały te przez kilkadziesiąt lat są znane jako sjenity, stąd powstało określenie sjenity dolnośląskie.

Nazwa pochodzi od greckiej nazwy Asuanu – Syene.

Używany jest głównie w drogownictwie i budownictwie, a także np. do budowy nawierzchni torów żużlowych. Często stosowany jest w budownictwie pomników^[1]. Sjenit jako materiał budowlany cechuje się mniejszą gęstością od granitu oraz większą łatwością w obróbce. Do bardziej znanych budowli wykonanych ze skał sjenitowych należą: Stonehenge, piramidy egipskie, mury obronne Niemczy, stele w Aksum.

• Sjenit nefelinowy

• Dionizy Krzyczkowski: Budownictwo: wykład popularny zasad konstrukcyj budowlanych dla budowniczych, majstrów, przedsiębiorców budowlanych i samouków. Lwów: 1929.
• Tomasz Pawlik, Agata Pacławska-Pawlik – Niemczańskie sjenity, SUDETY nr 6/2014
• Wacław Ryka, Anna Maliszewska: Słownik petrograficzny. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1982. ISBN 83-220-0150-9.