Szczurofutrzak

Szczurofutrzak
	Millardia
	O. Thomas, 1911
	Okres istnienia: pliocen-dziś
	; Szczurofutrzak piaskowy (M. gleadowi) na ilustracji autorstwa Josepha Smita z 1885 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Millardiini
Rodzaj	szczurofutrzak
	Typ nomenklatoryczny
	Golunda meltada J.E. Gray, 1837
Synonimy
	Grypomys O. Thomas, 1911; Guyia O. Thomas, 1917; Millardomys Sody, 1941;
	Grypomys O. Thomas, 1911; Guyia O. Thomas, 1917; Millardomys Sody, 1941;
Gatunki
	5 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	5 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Szczurofutrzak^[4] (Millardia) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 77–200 mm, długość ogona 67–186 mm, długość ucha 16–24 mm, długość tylnej stopy 18–34 mm; masa ciała 98–110 g^[6]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1911 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym Nowy rodzaj i gatunek myszowych z Sind, z diagnozami trzech innych nowych rodzajów opartych na wcześniejszych gatunkach „Mus”, opublikowanym w czasopiśmie „The journal of the Bombay Natural History Society”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) szczurofutrzak dekański (M. meltada).

Etymologia

Millardia: Walter Samuel Millard (1864–1962), brytyjski przedsiębiorca, przyrodnik, działacz ruchu na rzecz ochrony przyrody, sekretarz Bombay Natural History Society w latach 1906–1920^[1]^[9].
Grypomys: gr. γρυπος grupos ‘zakrzywiony’^[10]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[11]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus gleadowi J.A. Murray, 1885.
Guyia: Guy Chester Shortridge (1880–1949), angielski zoolog^[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Millardia kathleenae O. Thomas, 1914.
Millardomys: Walter Samuel Millard (1864–1962), jw.; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[3]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Millardia kathleenae O. Thomas, 1914.

Podział systematyczny

Pokrewne rodzaje to Cremnomys i Madromys, a także prawdopodobnie Diomys^[7]. Do rodzaju należą cztery występujące współcześnie gatunki^[12]^[8]^[5]^[4]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[4]	Podgatunki^[6]^[5]^[8]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[5]^[8]	Podstawowe wymiary^[6]^[8]^[a]	Status IUCN^[13]
Millardia gleadowi	(J.A. Murray, 1886)	szczurofutrzak piaskowy	gatunek monotypowy	Pakistan i północno-zachodnie Indie (Radżastan i Gudźarat)	DC: 7,7–9,7 cm DO: 6,7–9,3 cm MC: brak danych	LC
Millardia kathleenae	O. Thomas, 1914	szczurofutrzak ugorowy	gatunek monotypowy	endemit Mjanmy: piaszczyste równiny środkowej części suchego obszaru	DC: 13–16,5 cm DO: 12–15,5 cm MC: 98–110 g	LC
Millardia kondana	Mishra & Dhanda, 1975	szczurofutrzak leśny	gatunek monotypowy	endemit Indii: znany tylko z obszaru wyżyny Sinhgarh (zachodnia Maharasztra); zakres wysokości: około 1270 m n.p.m.	DC: 15–20 cm DO: 11–18,6 cm MC: brak danych	EN
Millardia meltada	(J.E. Gray, 1837)	szczurofutrzak dekański	gatunek monotypowy	wschodni Pakistan, Indie, południowy Nepal i Sri Lanka; zakres wysokości: 0–2670 m n.p.m.	DC: 10,7–15,4 cm DO: 9,2–13,6 cm MC: brak danych	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, EN – gatunek zagrożony.

Do rodzaju zaliczano także gatunki wymarłe. W Etiopii znaleziono skamieniałości dwóch gatunków wstępnie przypisanych do tego rodzaju, co wskazywało, że gryzonie te występowały dawniej na większym obszarze, również poza Azją. Jednak jeden z nich został później przypisany do rodzaju kolcomysz (Acomys), a jest niewykluczone, że i drugi został mylnie zidentyfikowany^[7]; opisany gatunek występował w pliocenie^[14]^[15]:

Millardia taiebi Sabatier, 1982

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 4 O. Thomas. A new Murine genus and species from Sind, with diagnoses of three other new genera based on previously species of “Mus”. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 20, s. 998, 1911. (ang.).
1 2 O. Thomas. Notes on Millardia and its allies. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 25, s. 201, 1917. (ang.).
1 2 H.J.V. Sody. On a collection of rats from the Indo-Malayan and Indo-Australian regions. „Treubia”. 18 (2), s. 261, 1941. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 273. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 510. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 737–738. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
1 2 3 D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Millardia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-12].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 327–328. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 276. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 113.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
↑ Taxonomy: Millardia – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., †Millardia taiebi Sabatier, 1982, Hesperomys project (Version 24.9.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2025-02-26] (ang.).
↑ M. Sabatier. Les rongeurs du site Pliocène à hominidés de Hadar (Éthiopie). „Palaeovertebrata”. 12 (1), s. 21, 1982. (fr.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[13] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Thomas1911-1] 1 2 3 4 O. Thomas. A new Murine genus and species from Sind, with diagnoses of three other new genera based on previously species of “Mus”. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 20, s. 998, 1911. (ang.).

[Thomas1917-2] 1 2 O. Thomas. Notes on Millardia and its allies. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 25, s. 201, 1917. (ang.).

[Sody-3] 1 2 H.J.V. Sody. On a collection of rats from the Indo-Malayan and Indo-Australian regions. „Treubia”. 18 (2), s. 261, 1941. (ang.).

[Cichocki&inni-4] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 273. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 510. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-6] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 737–738. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] 1 2 3 D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Millardia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-12].

[amw-8] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 327–328. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[edm-9] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 276. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=153_113]-10] Jaeger 1959 ↓, s. 113.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[mdd-12] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).

[14] Taxonomy: Millardia – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).

[zij-15] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., †Millardia taiebi Sabatier, 1982, Hesperomys project (Version 24.9.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2025-02-26] (ang.).

[sab-16] M. Sabatier. Les rongeurs du site Pliocène à hominidés de Hadar (Éthiopie). „Palaeovertebrata”. 12 (1), s. 21, 1982. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[13]

[14]

[15]