Taerek

Taerek
	Taeromys
	Sody, 1941
	; Taerek pięknowłosy (T. callitrichus) (u góry) na ilustracji z 1896 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Rattini
Rodzaj	taerek
	Typ nomenklatoryczny
	Mus (Gymnomys) celebensis J.E. Gray, 1867
Synonimy
	Arcuomys Sody, 1941; Paruromys Ellerman, 1954;
	Arcuomys Sody, 1941; Paruromys Ellerman, 1954;
Gatunki
	8 gatunków – zobacz opis w tekście
	8 gatunków – zobacz opis w tekście

Taerek^[3], gigaszczur^[3] (Taeromys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na Celebesie w Indonezji^[4]^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 180–279 mm, długość ogona 156–326 mm, długość ucha 17,4–36 mm, długość tylnej stopy 40–60 mm; masa ciała 145–500 g^[5]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1941 roku holenderski teriolog Henri Jacob Victor Sody w artykule zatytułowanym O kolekcji szczurów z regionów Indo-Malajów i Indo-Australii, opublikowanym w czasopiśmie „Treubia”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) taerek długoogonowy (T. celebensis).

Etymologia

Taeromys: Hannie Tera, córka Henriego Sody’ego^[1]^[9]; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[10].
Arcuomys: epitet gatunkowy Rattus arcuatus Tate & Archbold, 1935 (łac. arcuatus ‘w kształcie łuku, zakrzywiony’, od arcuare ‘wygięty w łuk’, od arcus ‘łuk’^[11]); μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[10]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rattus arcuatus Tate & Archbold, 1935.
Paruromys: gr. παρα para ‘blisko, obok’^[12]; rodzaj Uromys Peters, 1867 (szczurowiec)^[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rattus dominator O. Thomas, 1921.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[13]^[8]^[4]^[3]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[8]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[8]	Podstawowe wymiary^[5]^[8]^[a]	Status IUCN^[14]
Taeromys callitrichus	(Jentink, 1879)	taerek pięknowłosy	gatunek monotypowy	półwysep Minahasa i północno-wschodnia część z środkowej części wyspy; zakres wysokości: 760–2260 m n.p.m.	DC: 20–24 cm DO: 22–26 cm MC: 290–363 g	LC
Taeromys punicans	(G.S. Miller & Hollister, 1921)	taerek rudawy	gatunek monotypowy	środkowa część wyspy (znany tylko z obszaru Pinedapy)	DC: 18,5–21 cm DO: 15,6–18,5 cm MC: brak danych	VU
Taeromys taerae	(Sody, 1932)	taerek stokowy	gatunek monotypowy	półwysep Minahasa; zakres wysokości: 600–800 m n.p.m.	DC: 19,5–22 cm DO: 20–23 cm MC: brak danych	LC
Taeromys arcuatus	(Tate & Archbold, 1935)	taerek wierzchołkowy	gatunek monotypowy	południowo-wschodnia półwyspowa część wyspy (Tanke Salokko); zakres wysokości: 1500–2000 m n.p.m.	DC: 20–21 cm DO: 20–23 cm MC: brak danych	VU
Taeromys hamatus	(G.S. Miller & Hollister, 1921)	taerek górski	gatunek monotypowy	środkowa część wyspy; zakres wysokości: 1280–2285 m n.p.m.	DC: 18–21 cm DO: 17,7–20 cm MC: 145–220 g	NT
Taeromys microbullatus	(Tate & Archbold, 1935)	taerek małouchy	gatunek monotypowy	południowo-wschodnia półwyspowa część wyspy (Tanke Salokko); zakres wysokości: około 1500 m n.p.m.	DC: około 20 cm DO: około 22 cm MC: brak danych	VU
Taeromys celebensis	(J.E. Gray, 1867)	taerek długoogonowy	gatunek monotypowy	półwysep Minahasa, południowy-wschodnia, półwyspowa i środkowa część wyspy; zakres wysokości: poniżej 1200 m n.p.m.	DC: 20–25 cm DO: 24–31 cm MC: 190–345 g	LC
Taeromys dominator	(O. Thomas, 1921)	gigaszczur sulaweski	gatunek monotypowy	lasy wyspy; zakres wysokości: – m n.p.m.	DC: 20–28 cm DO: 24–33 cm MC: 350–500 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 4 H.J.V. Sody. On a collection of rats from the Indo-Malayan and Indo-Australian regions. „Treubia”. 18 (2), s. 260, 1941. (ang.).
1 2 E.M.O. Laurie & J.E. Hill: List of land mammals of New Guinea, Celebes and adjacent islands, 1758-1952. London: British Museum (Natural History), 1954, s. 117. (ang.).
1 2 3 4 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 276, 282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 472–474. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 872–873, 875–876. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Taeromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Paruromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-02-26].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 303–304. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ J.H. Becking: Henri Jacob Victor Sody (1892-1959): His Life and Work: a Biographical and Bibliographical Study. Leiden: E.J. Brill, 1989, s. 12. ISBN 90-04-08687-0. (ang.).
1 2 Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 24.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 183.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-31]. (ang.).
↑ Taxonomy: Taeromys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-31]. (ang.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[14] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Sody-1] 1 2 3 4 H.J.V. Sody. On a collection of rats from the Indo-Malayan and Indo-Australian regions. „Treubia”. 18 (2), s. 260, 1941. (ang.).

[ell-2] 1 2 E.M.O. Laurie & J.E. Hill: List of land mammals of New Guinea, Celebes and adjacent islands, 1758-1952. London: British Museum (Natural History), 1954, s. 117. (ang.).

[Cichocki&inni-3] 1 2 3 4 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 276, 282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-4] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 472–474. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-5] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 872–873, 875–876. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Taeromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].

[msw-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Paruromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-02-26].

[amw-8] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 303–304. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[bec-9] J.H. Becking: Henri Jacob Victor Sody (1892-1959): His Life and Work: a Biographical and Bibliographical Study. Leiden: E.J. Brill, 1989, s. 12. ISBN 90-04-08687-0. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-10] 1 2 Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=64_24]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 24.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=223_183]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 183.

[mdd-13] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-31]. (ang.).

[15] Taxonomy: Taeromys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-31]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[a]

[14]