Hakowanie świata

Hakowanie świata
The Great Hack
Gatunek

dokumentalny

Rok produkcji

2019

Data premiery

26 stycznia 2019 (Sundance) 24 lipca 2019 (Netflix)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

113 min

Reżyseria

Karim Amer; Jehane Noujaim

Scenariusz

Pedro Kos, Karim Amer; Erin Barnett

Główne role

David Carroll; Carole Cadwalladr; Brittany Kaiser

Muzyka

Gil Talmi

Zdjęcia

Basil Childers, Ian Moubayed

Wytwórnia

Noujaim Films, The Othrs[1]

Dystrybucja

Netflix

Strona internetowa

Hakowanie świata (ang. The Great Hack) – film dokumentalny z 2019 roku opowiadający o skandalu Facebook-Cambridge Analytica, związanym ze zbieraniem danych użytkowników Facebooka, bez ich wiedzy i zgody, a następnie udostępnienie danych osobowych firmie Cambridge Analytica. Film został wyreżyserowany przez Jehane Noujaim i Karima Amera, twórców filmów dokumentalnych: Control Room, Startup.com i nominowanego wcześniej do Oscara The Square[2][3][4].

W filmie przywoływane są wydarzenia z lat 2015–2019 skoncentrowane na aferze Cambridge Analytica, kampanii prezydenckiej Donalda Trumpa w Stanach Zjednoczonych z 2016 oraz, w mniejszym stopniu, głosowania w sprawie Brexitu. Wspomina się również o innych międzynarodowych kampaniach politycznych. Wspólnym czynnikiem wszystkich tych wydarzeń są działania, nieistniejącej już firmy Cambridge Analytica, reprezentowanej w filmie przez kilku byłych pracowników[5].

Ujawnienie niewidzialnego świata manipulacji i władzy jest jednym z głównych celów filmu, według Amera i Noujaim[6][7]. Na bazie narracji o minionych wydarzeniach autorzy filmu stawiają pytania jak daleko może posunąć się inwigilacja i zbieranie danych osobistych użytkowników internetu i mediów społecznościowych oraz jakie zagrożenia mogą wystąpić w wyborach, w kolejnych latach, w dowolnym kraju na świecie[5][8].

Muzykę do filmu skomponował nominowany do nagrody Emmy kompozytor Gil Talmi[9]. Film Hakowanie świata miał swoją premierę na Sundance Film Festival 2019 w kategorii Premierowy film dokumentalny (ang. Documentary Premieres) oraz 24 lipca 2019 udostępniony przez Netflix[3].

Geneza powstania scenariusza

SCL Group była prywatną firmą zajmującą się badaniami i komunikacją strategiczną, zainteresowaną badaniem i wpływaniem na zachowania masowe. Posiadając rzekome doświadczenie w operacjach psychologicznych, firma, pod koniec lat 90., pracowała nad operacjami wojskowymi i politycznymi na całym świecie, w tym nad wyborami w krajach rozwijających się na początku XXI wieku[10]. W 2013 SCL Group utworzyła spółkę zależną Cambridge Analytica[11][12].

Skandal

W 2015 Cambridge Analytica, brytyjska firma zajmująca się doradztwem politycznym, rozpoczęła pracę w kampanii Teda Cruza, na rzecz zdobycia przez niego nominacji Republikanów w wyborach prezydenckich w USA w 2016. Niezależne dochodzenia w sprawie eksploracji danych, wraz z relacjami informatorów o wpływie firmy na kampanię na rzecz Brexitu w 2016, doprowadziły do skandalu związanego z wpływem mediów społecznościowych na wybory polityczne[13].

Skandal Cambridge Analytica polegał na pozyskiwaniu big data. Zebrane dane miały zostać wykorzystane jako część strategii sprzedaży obejmującej tworzenie masowych kampanii, w których do użytkowników dociera się w sposób spersonalizowany. Mogło to zniekształcać dokonywanie wyborów przez wyborców w Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii i prowadziło do oskarżeń o współudział, w procederze, firm zarządzających mediami społecznościowymi, takimi jak Facebook[14]. Nielegalne gromadzenie danych osobowych przez Cambridge Analytica zostało po raz pierwszy zgłoszone w grudniu 2015 przez Harry’ego Daviesa, dziennikarza The Guardian. Doniósł on, że Cambridge Analytica pracowała dla senatora Stanów Zjednoczonych Teda Cruza i wykorzystywała dane zebrane z kont milionów osób na Facebooku bez ich zgody[15].

Facebook odmówił skomentowania tej historii, poza stwierdzeniem, że prowadzi dochodzenie[8]. Kolejne doniesienia pojawiły się w szwajcarskiej publikacji Das Magazin autorstwa H.Grassegera i M.Krogerusa (2016), Carole Cadwalladr w The Guardian (2017) i M.Schwartza w The Intercept (2017). Brittany Kaiser, była dyrektor ds. rozwoju biznesu w Cambridge Analytica, ujawniła, że wszystko, co zostało opublikowane o udziale Cambridge Analytica w kampanii Brexit i kampanii Teda Cruza, było prawdą. Publiczne doniesienia o skandalicznym postępowaniu Cambridge Analytica spowodowały, że Mark Zuckerberg, założyciel Facebooka, musiał oficjalnie zeznawać przed kilkoma komisjami Kongresu Stanów Zjednoczonych[16].

Treść dokumentu

Występują w filmie

  • David Carroll, profesor z Nowego Jorku, w dziedzinie mediów, który próbował poruszać się po systemie prawnym, aby odkryć, jakie dane na jego temat posiadała Cambridge Analytica; złożył formalną skargę przeciwko Cambridge Analytica na podstawie brytyjskiej ustawy o ochronie danych z 1998, aby uzyskać informację o swoich danych i profilu[17][18].
  • Carole Cadwalladr, brytyjska dziennikarka śledcza i autorka felietonów dla The Observer.
  • Paul Hilder, brytyjski pisarz analityk polityczny i działacz społeczny.
  • Roger McNamee, menedżer funduszu i inwestor venture capital, wczesny inwestor w Facebooka.

Byli pracownicy Cambridge Analytica

  • Brittany Kaiser, była dyrektor ds. rozwoju biznesu w SCL Group, spółce macierzystej Cambridge Analytica oraz różne pozycje w projektach Cambridge Analytica, a także sygnalistka.
  • Christopher Wylie, były dyrektor ds. badań w Cambridge Analytica i sygnalista.
  • Julian Wheatland, ostatni dyrektor generalny i były dyrektor operacyjny i finansowy Cambridge Analytica, prezes SCL.

Ponadto w filmie przywoływane są fakty i cytowane wypowiedzi osób z wydarzeń stanowiących kanwę filmu dokumentalnego.

W filmie Hakowanie świata, skandal Cambridge Analytica jest analizowany oczami kilku osób usiłujących ustalić przyczyny i skutki skandalu. Doświadczenia profesora Davida Carrolla z Parsons i The New School, Brittany Kaiser, byłej dyrektor ds. rozwoju biznesu w Cambridge Analytica oraz ustalenia dziennikarki Carole Cadwalladr tworzą obraz pracy Cambridge Analytica i wpływów na społeczeństwo i politykę tej firmy w różnych krajach, w tym w brytyjskiej kampanii Brexit i wyborach w Stanach Zjednoczonych w 2016[19].

Streszczenie

Akcja filmu toczy się równolegle w dwóch okresach czasowych: okres działania Cambridge Analytica oraz wypowiedzi i komentarze sporządzone w trakcie realizacji filmu.

Profesor David Carroll zwraca uwagę na ujawniony przez dyrektora generalnego Cambridge Analytica Alexandra Nixa, w Channel 4, fakt, że firma posiada 5000 rekordów danych na temat każdego amerykańskiego wyborcy. Carroll podjął prawną próbę odzyskania swoich danych z pomocą prawnika Raviego Naika, eksperta w dziedzinie prywatności danych w Wielkiej Brytanii[20]. Nie otrzymał w tej sprawie odpowiedzi. 4 lipca 2017 Carroll złożył skargę do Biura Komisarza ds. Informacji (ICO) w Wielkiej Brytanii. Decyzją ICO nałożono kary na SCL i Facebook[21][a].

Julian Wheatland wypowiada się w obronie działań Cambridge Analytica.

Christopher Wylie (2018)

Równolegle do działań Carrolla, toczą się prace dziennikarki śledczej Carole Cadwalladr nad wpływami Cambridge Analytica na kampanie wyborcze w różnych krajach[22].

Jej prace prowadzą do sygnalisty (ang. whistle-blower) Christophera Wylie, który wyjaśnia w jaki sposób mikrotargetowanie[b][24], w połączeniu z masowym gromadzeniem danych, zostało wykorzystane do wpływania na procedury wyborcze z możliwością zniekształcenia rezultatu wyborów[25][14]. Wywiady Cadwalladr z Wylie w The Observer ujawniają, w jaki sposób taktyka profilowania psychograficznego została przeprowadzona z wykorzystaniem danych użytkowników z Facebooka, uzyskanych z pomocą profesora Uniwersytetu Cambridge, Aleksandra Kogana[26]. Zarzuty te upubliczniają skandal Cambridge Analytica. Wylie zostaje wezwany i składa zeznania w brytyjskim parlamencie.

Zeznania Wylie’go zostały spisane w książce jego autorstwa Mindf*ck i po jej opublikowaniu w 2019 stały się istotną częścią skandalu Cambridge Analytica[27]. W trakcie składania zeznań Wylie wskazuje byłą dyrektor Cambridge Analytica, Brittany Kaiser jako osobę, która uczestniczyła w pracach Cambridge Analytica i posiada znaczną wiedzę o poczynaniach tej firmy w kampaniach politycznych.

W trakcie batalii prawnej Carrolla, SCL ogłosiła upadłość. Praca Cambridge Analytica została uznana za naruszającą brytyjskie przepisy dotyczące prywatności. ICO wydało oświadczenie, w którym stwierdziło: „Gdyby SCLE[c] nadal istniało w swojej pierwotnej formie, naszym zamiarem byłoby nałożenie na firmę znacznej grzywny za poważne naruszenia zasady pierwszej DPA1998, tj. nieuczciwe przetwarzanie danych osobowych w celach politycznych, w tym w celach związanych z kampaniami prezydenckimi w USA w 2016”[29].

Brittany Kaiser (2016)

Twórcy filmu śledzą Brittany Kaiser w Tajlandii, gdzie rozważa ona zostanie sygnalistką i upublicznienie informacji o Cambridge Analytica lub unikanie zapytań i pytań prasy. Kaiser postanawia wrócić do Waszyngtonu, aby się przyznać do udziału w niechlubnej procedurze wykorzystywania danych osobistych. Z pomocą konkretnych dokumentów ze swoich osobistych archiwów Cambridge Analytica, Kaiser wyjaśnia skuteczne mikrotargetowanie, przez Cambridge Analytica, niczego niepodejrzewających osób, szczególnie tych, które nazywa „persuadables”[d] w wyborach w Stanach Zjednoczonych w 2016.

Kaiser komentuje zeznania Alexandra Nixa przed Komisją ds. mediów w brytyjskim parlamencie, jako kłamliwe. W rozważaniach Kaiser i pomocy w rozstrzygnięciu jej rozterek uczestniczy Paul Hilder, w Tajlandii i w USA.

Przytoczone w filmie kilkuminutowe wystąpienie Cadwalladr na konferencji TED 2019 jest konstatacją rozważań, dotyczących afery Cambridge Analytica, które zdarzyły się w trakcie wyborów politycznych oraz postawienie pytań jakie skutki społeczne oraz dla indywidualnych ludzi przyniesie, w przyszłości, zbieranie i wykorzystywanie danych osobistych przez nowoczesne technologie[30].

Odbiór

Film Hakowanie świata uzyskał ocenę 85% w serwisie Rotten Tomatoes na podstawie 54 recenzji ze średnią oceną 7,1/10. Konsensus agregatora recenzji brzmi następująco: „Hakowanie świata oferuje niepokojące spojrzenie na sposób, w jaki dane są wykorzystywane do celów politycznych – i co to może oznaczać dla przyszłych wyborów.”[31]. Peter Bradshaw, krytyk filmowy z The Guardian powiedział, że film dotyczy „największego skandalu naszych czasów: gigantycznego znaku zapytania nad legalnością głosowania w sprawie Brexitu” i przyznał mu pięć gwiazdek[32]. Kopotsha, redaktor Refinery29, w swojej recenzji filmu napisał: „The Great Hack [Hakowanie świata] pokazuje, jak głęboko może sięgać – i sięga – podejrzana inwigilacja” oraz określił film „przerażającym ostrzeżeniem” i „najważniejszym dokumentem roku”[33].

Nagrody i wyróżnienia

  • nominacja do nagrody za Najlepszy Film Dokumentalny przez British Academy of Film and Television Arts BAFTA 2020[34].
  • nominacja do nagrody Emmy w kategorii Najlepszy Film Dokumentalny lub Film Niefikcjonalny przez Academy of Television Arts & Sciences[35].
  • nominacja do nagrody za Najlepszy Scenariusz przez International Documentary Association (IDA)[36].
  • znalazł się na krótkiej liście do Oscara w kategorii Najlepszy Pełnometrażowy Film Dokumentalny[37].
  • otrzymał nagrodę za Wybitne Osiągnięcia w Projektowaniu Graficznym lub Animacji od Cinema Eye Honors[38].

Zobacz też

Uwagi

  1. SCL zostało ukarane grzywną w wysokości 15 000 funtów za brak zgodności z ICO. Facebook zapłacił 500 000 funtów za „brak przejrzystości i kwestie bezpieczeństwa związane z gromadzeniem danych stanowiących” w powiązanym skandalu[21].
  2. Mikrotargetowanie, por. Kto (naprawdę) Cię namierzył?[23].
  3. SCLE – SCL Elections Ltd., firma w ramach holdingu SCL Group[28].
  4. Persuable – podatny na perswazję, łatwo nakłonić go do zrobienia lub uwierzenia w coś, dając mu przekonujący powód do zrobienia tego lub rozmawiając z nim i sprawiając, że w to uwierzy.

Przypisy

  1. Hakowanie świata. Company credits. IMDb. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).
  2. Adi Robertson: Netflix documentary The Great Hack turns the Cambridge Analytica scandal into high drama. The Verge, 2019-01-30. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
  3. 1 2 The Great Hack. The Othrs, 2019. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
  4. Joel Keller: Stream It Or Skip It: ‘The Great Hack’ On Netflix, A Documentary About How Cambridge Analytica Mined Our Personal Data And Who Blew The Whistle. Decider, 2019-07-24. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
  5. 1 2 Odie Henderson: The Great Hack. RogerEbert.com, 2019-07-24. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  6. Carole Cadwalladr: The Great Hack: the film that goes behind the scenes of the Facebook data scandal. The Guardian, 2019-07-20. [dostęp 2025-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-04)]. (ang.).
  7. Sarah McCammon: Documentary: ‘The Great Hack’. NPR’s Sarah McCammon speaks with filmmakers Jehane Noujaim and Karim Amer. NPR, 2019-07-28. [dostęp 2025-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-31)]. (ang.).
  8. 1 2 Sprawa Cambridge Analytica nie zatopi Facebooka, ale potrzebna regulacja mediów społecznościowych. Wirtualnemedia.pl, 2018. [dostęp 2025-03-07]. (pol.).
  9. Gil Talmi Awards. IMDb. [dostęp 2025-02-27]. (ang.).
  10. Piotr Szostak: Cambridge Analytica, Hello Kitty i władcy świata. Krytyka polityczna, 2018-03-24. [dostęp 2025-03-07]. (pol.).
  11. Carole Cadwalladr: Robert Mercer: the big data billionaire waging war on mainstream media. The Guardian, 2017-02-26. [dostęp 2025-03-06]. (ang.).
  12. Cambridge Analytica. About us. Cambridge Analytica, 2016-02-16. [dostęp 2025-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-16)]. (ang.).
  13. Sasha Issenberg: Cruz-Connected Data Miner Aims to Get Inside U.S. Voters’ Heads. Bloomberg, 2015-12-11. [dostęp 2025-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-21)]. (ang.).
  14. 1 2 Jolanta Kamińska, Aleksandra Gieracka: Szymielewicz: Cyniczna gra w manipulację. Interia Wydarzenia, 2018-04-03. [dostęp 2025-03-07]. (pol.).
  15. Harry Davies: Ted Cruz using firm that harvested data on millions of unwitting Facebook users. The Guardian, 2015-12-11. [dostęp 2025-02-24]. (ang.).
  16. Julia Carrie Wong: This article is more than 6 years old Mark Zuckerberg faces tough questions in two-day congressional testimony – as it happened. The Guardian, 2018-04-11. [dostęp 2025-02-27]. (ang.).
  17. Sarah Mccammon: Documentary: ‘The Great Hack’. NPR, 2019-07-28. [dostęp 2025-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-31)]. (ang.).
  18. Martine Paris: What’s My Score? Netflix Great Hack Star Says You Should Know. Forbes, 2019-11-16. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  19. Daniel Fienberg: ‘The Great Hack’: Film Review. Sundance 2019. The Hollywood Reporter, 2019-01-27. [dostęp 2025-02-24]. (ang.).
  20. Issie Lapowsky: One Man’s Obsessive Fight To Reclaim His Cambridge Analytica Data. WIRED, 2019-01-25. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
  21. 1 2 Hubert Orzechowski: Facebook ukarany za Cambridge Analytica. Najwyższa możliwa grzywna. money.pl, 2018-10-25. [dostęp 2025-02-24]. (pol.).
  22. Ben Judah: Britain’s Most Polarizing Journalist. The Atlantic, 2019-09-19. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  23. Kto (naprawdę) Cię namierzył?
  24. Jan Śliwa: Mikrotargetowanie i datakracja. Wszystko Co Najważniejsze, 2018-03-24. [dostęp 2025-02-25]. (pol.).
  25. Dariusz Ćwiklak: W sieci szpiegów. Newsweek, 2018-03-27. [dostęp 2025-02-25]. (pol.).
  26. Carole Cadwalladr: ‘I made Steve Bannon’s psychological warfare tool’: meet the data war whistleblower. The Guardian, 2018-03-18. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  27. Christopher Wylie: Mindf*ck. Cambridge Analytica and the Plot to Break America. Penguin Random House, 2019. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  28. SCL Elections Limited.
  29. Investigation into the use of data analytics in political campaigns. A report to Parliament [pdf], Information Commissioner’s Office, 6 listopada 2018, s. 115 [dostęp 2025-02-25] (ang.).
  30. Mary Halton: Social media is a threat to democracy: Carole Cadwalladr speaks at TED2019. TED, 2019-04-16. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).
  31. The Great Hack. Rotten Tomatoes, 2019. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
  32. Peter Bradshaw: The Great Hack review – searing exposé of the Cambridge Analytica scandal. The Guardian, 2019-07-23. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
  33. Jazmin Kopotsha: The Great Hack Is A Terrifying Warning & The Most Important Doc This Year. Refinery29, 2019-07-23. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
  34. Corinne Heller: BAFTA Film Awards 2020: The Complete List of Winners. E! News, 2020-02-03. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
  35. The Great Hack. Outstanding Documentary Or Nonfiction Special – 2020. 2020. [dostęp 2025-02-26].
  36. 35 IDA Documentary Awards. IDA. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
  37. 92nd OSCARS SHORTLISTS. Academy of Motion Picture Arts and Sciences, 2020. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
  38. The Great Hack. Cinema Eye, 2020. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).

Bibliografia

  • Brittany Kaiser: Dyktatura danych. HarperCollins Polska, 2020, s. 446. ISBN 978-83-276-4788-7. (pol.).
  • Christopher Wylie: Mindf*ck. Cambridge Analytica, czyli jak popsuć demokrację. Wydawnictwo Insignis Media, 2020, s. 479. ISBN 978-83-66575-27-1. (pol.).

Linki zewnętrzne