Hakowanie świata
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery |
26 stycznia 2019 (Sundance) 24 lipca 2019 (Netflix) |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
113 min |
| Reżyseria |
Karim Amer; Jehane Noujaim |
| Scenariusz |
Pedro Kos, Karim Amer; Erin Barnett |
| Główne role |
David Carroll; Carole Cadwalladr; Brittany Kaiser |
| Muzyka |
Gil Talmi |
| Zdjęcia |
Basil Childers, Ian Moubayed |
| Wytwórnia |
Noujaim Films, The Othrs[1] |
| Dystrybucja | |
| Strona internetowa | |
Hakowanie świata (ang. The Great Hack) – film dokumentalny z 2019 roku opowiadający o skandalu Facebook-Cambridge Analytica, związanym ze zbieraniem danych użytkowników Facebooka, bez ich wiedzy i zgody, a następnie udostępnienie danych osobowych firmie Cambridge Analytica. Film został wyreżyserowany przez Jehane Noujaim i Karima Amera, twórców filmów dokumentalnych: Control Room, Startup.com i nominowanego wcześniej do Oscara The Square[2][3][4].
W filmie przywoływane są wydarzenia z lat 2015–2019 skoncentrowane na aferze Cambridge Analytica, kampanii prezydenckiej Donalda Trumpa w Stanach Zjednoczonych z 2016 oraz, w mniejszym stopniu, głosowania w sprawie Brexitu. Wspomina się również o innych międzynarodowych kampaniach politycznych. Wspólnym czynnikiem wszystkich tych wydarzeń są działania, nieistniejącej już firmy Cambridge Analytica, reprezentowanej w filmie przez kilku byłych pracowników[5].
Ujawnienie niewidzialnego świata manipulacji i władzy jest jednym z głównych celów filmu, według Amera i Noujaim[6][7]. Na bazie narracji o minionych wydarzeniach autorzy filmu stawiają pytania jak daleko może posunąć się inwigilacja i zbieranie danych osobistych użytkowników internetu i mediów społecznościowych oraz jakie zagrożenia mogą wystąpić w wyborach, w kolejnych latach, w dowolnym kraju na świecie[5][8].
Muzykę do filmu skomponował nominowany do nagrody Emmy kompozytor Gil Talmi[9]. Film Hakowanie świata miał swoją premierę na Sundance Film Festival 2019 w kategorii Premierowy film dokumentalny (ang. Documentary Premieres) oraz 24 lipca 2019 udostępniony przez Netflix[3].
Geneza powstania scenariusza
SCL Group była prywatną firmą zajmującą się badaniami i komunikacją strategiczną, zainteresowaną badaniem i wpływaniem na zachowania masowe. Posiadając rzekome doświadczenie w operacjach psychologicznych, firma, pod koniec lat 90., pracowała nad operacjami wojskowymi i politycznymi na całym świecie, w tym nad wyborami w krajach rozwijających się na początku XXI wieku[10]. W 2013 SCL Group utworzyła spółkę zależną Cambridge Analytica[11][12].
Skandal
W 2015 Cambridge Analytica, brytyjska firma zajmująca się doradztwem politycznym, rozpoczęła pracę w kampanii Teda Cruza, na rzecz zdobycia przez niego nominacji Republikanów w wyborach prezydenckich w USA w 2016. Niezależne dochodzenia w sprawie eksploracji danych, wraz z relacjami informatorów o wpływie firmy na kampanię na rzecz Brexitu w 2016, doprowadziły do skandalu związanego z wpływem mediów społecznościowych na wybory polityczne[13].
Skandal Cambridge Analytica polegał na pozyskiwaniu big data. Zebrane dane miały zostać wykorzystane jako część strategii sprzedaży obejmującej tworzenie masowych kampanii, w których do użytkowników dociera się w sposób spersonalizowany. Mogło to zniekształcać dokonywanie wyborów przez wyborców w Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii i prowadziło do oskarżeń o współudział, w procederze, firm zarządzających mediami społecznościowymi, takimi jak Facebook[14]. Nielegalne gromadzenie danych osobowych przez Cambridge Analytica zostało po raz pierwszy zgłoszone w grudniu 2015 przez Harry’ego Daviesa, dziennikarza The Guardian. Doniósł on, że Cambridge Analytica pracowała dla senatora Stanów Zjednoczonych Teda Cruza i wykorzystywała dane zebrane z kont milionów osób na Facebooku bez ich zgody[15].
Facebook odmówił skomentowania tej historii, poza stwierdzeniem, że prowadzi dochodzenie[8]. Kolejne doniesienia pojawiły się w szwajcarskiej publikacji Das Magazin autorstwa H.Grassegera i M.Krogerusa (2016), Carole Cadwalladr w The Guardian (2017) i M.Schwartza w The Intercept (2017). Brittany Kaiser, była dyrektor ds. rozwoju biznesu w Cambridge Analytica, ujawniła, że wszystko, co zostało opublikowane o udziale Cambridge Analytica w kampanii Brexit i kampanii Teda Cruza, było prawdą. Publiczne doniesienia o skandalicznym postępowaniu Cambridge Analytica spowodowały, że Mark Zuckerberg, założyciel Facebooka, musiał oficjalnie zeznawać przed kilkoma komisjami Kongresu Stanów Zjednoczonych[16].
Treść dokumentu
Występują w filmie
- David Carroll, profesor z Nowego Jorku, w dziedzinie mediów, który próbował poruszać się po systemie prawnym, aby odkryć, jakie dane na jego temat posiadała Cambridge Analytica; złożył formalną skargę przeciwko Cambridge Analytica na podstawie brytyjskiej ustawy o ochronie danych z 1998, aby uzyskać informację o swoich danych i profilu[17][18].
- Carole Cadwalladr, brytyjska dziennikarka śledcza i autorka felietonów dla The Observer.
- Paul Hilder, brytyjski pisarz analityk polityczny i działacz społeczny.
- Roger McNamee, menedżer funduszu i inwestor venture capital, wczesny inwestor w Facebooka.
Byli pracownicy Cambridge Analytica
- Brittany Kaiser, była dyrektor ds. rozwoju biznesu w SCL Group, spółce macierzystej Cambridge Analytica oraz różne pozycje w projektach Cambridge Analytica, a także sygnalistka.
- Christopher Wylie, były dyrektor ds. badań w Cambridge Analytica i sygnalista.
- Julian Wheatland, ostatni dyrektor generalny i były dyrektor operacyjny i finansowy Cambridge Analytica, prezes SCL.
Ponadto w filmie przywoływane są fakty i cytowane wypowiedzi osób z wydarzeń stanowiących kanwę filmu dokumentalnego.
W filmie Hakowanie świata, skandal Cambridge Analytica jest analizowany oczami kilku osób usiłujących ustalić przyczyny i skutki skandalu. Doświadczenia profesora Davida Carrolla z Parsons i The New School, Brittany Kaiser, byłej dyrektor ds. rozwoju biznesu w Cambridge Analytica oraz ustalenia dziennikarki Carole Cadwalladr tworzą obraz pracy Cambridge Analytica i wpływów na społeczeństwo i politykę tej firmy w różnych krajach, w tym w brytyjskiej kampanii Brexit i wyborach w Stanach Zjednoczonych w 2016[19].
Streszczenie
Akcja filmu toczy się równolegle w dwóch okresach czasowych: okres działania Cambridge Analytica oraz wypowiedzi i komentarze sporządzone w trakcie realizacji filmu.
Profesor David Carroll zwraca uwagę na ujawniony przez dyrektora generalnego Cambridge Analytica Alexandra Nixa, w Channel 4, fakt, że firma posiada 5000 rekordów danych na temat każdego amerykańskiego wyborcy. Carroll podjął prawną próbę odzyskania swoich danych z pomocą prawnika Raviego Naika, eksperta w dziedzinie prywatności danych w Wielkiej Brytanii[20]. Nie otrzymał w tej sprawie odpowiedzi. 4 lipca 2017 Carroll złożył skargę do Biura Komisarza ds. Informacji (ICO) w Wielkiej Brytanii. Decyzją ICO nałożono kary na SCL i Facebook[21][a].
Julian Wheatland wypowiada się w obronie działań Cambridge Analytica.
_(cropped).jpg)
Równolegle do działań Carrolla, toczą się prace dziennikarki śledczej Carole Cadwalladr nad wpływami Cambridge Analytica na kampanie wyborcze w różnych krajach[22].
Jej prace prowadzą do sygnalisty (ang. whistle-blower) Christophera Wylie, który wyjaśnia w jaki sposób mikrotargetowanie[b][24], w połączeniu z masowym gromadzeniem danych, zostało wykorzystane do wpływania na procedury wyborcze z możliwością zniekształcenia rezultatu wyborów[25][14]. Wywiady Cadwalladr z Wylie w The Observer ujawniają, w jaki sposób taktyka profilowania psychograficznego została przeprowadzona z wykorzystaniem danych użytkowników z Facebooka, uzyskanych z pomocą profesora Uniwersytetu Cambridge, Aleksandra Kogana[26]. Zarzuty te upubliczniają skandal Cambridge Analytica. Wylie zostaje wezwany i składa zeznania w brytyjskim parlamencie.
Zeznania Wylie’go zostały spisane w książce jego autorstwa Mindf*ck i po jej opublikowaniu w 2019 stały się istotną częścią skandalu Cambridge Analytica[27]. W trakcie składania zeznań Wylie wskazuje byłą dyrektor Cambridge Analytica, Brittany Kaiser jako osobę, która uczestniczyła w pracach Cambridge Analytica i posiada znaczną wiedzę o poczynaniach tej firmy w kampaniach politycznych.
W trakcie batalii prawnej Carrolla, SCL ogłosiła upadłość. Praca Cambridge Analytica została uznana za naruszającą brytyjskie przepisy dotyczące prywatności. ICO wydało oświadczenie, w którym stwierdziło: „Gdyby SCLE[c] nadal istniało w swojej pierwotnej formie, naszym zamiarem byłoby nałożenie na firmę znacznej grzywny za poważne naruszenia zasady pierwszej DPA1998, tj. nieuczciwe przetwarzanie danych osobowych w celach politycznych, w tym w celach związanych z kampaniami prezydenckimi w USA w 2016”[29].
.jpg)
Twórcy filmu śledzą Brittany Kaiser w Tajlandii, gdzie rozważa ona zostanie sygnalistką i upublicznienie informacji o Cambridge Analytica lub unikanie zapytań i pytań prasy. Kaiser postanawia wrócić do Waszyngtonu, aby się przyznać do udziału w niechlubnej procedurze wykorzystywania danych osobistych. Z pomocą konkretnych dokumentów ze swoich osobistych archiwów Cambridge Analytica, Kaiser wyjaśnia skuteczne mikrotargetowanie, przez Cambridge Analytica, niczego niepodejrzewających osób, szczególnie tych, które nazywa „persuadables”[d] w wyborach w Stanach Zjednoczonych w 2016.
Kaiser komentuje zeznania Alexandra Nixa przed Komisją ds. mediów w brytyjskim parlamencie, jako kłamliwe. W rozważaniach Kaiser i pomocy w rozstrzygnięciu jej rozterek uczestniczy Paul Hilder, w Tajlandii i w USA.
Przytoczone w filmie kilkuminutowe wystąpienie Cadwalladr na konferencji TED 2019 jest konstatacją rozważań, dotyczących afery Cambridge Analytica, które zdarzyły się w trakcie wyborów politycznych oraz postawienie pytań jakie skutki społeczne oraz dla indywidualnych ludzi przyniesie, w przyszłości, zbieranie i wykorzystywanie danych osobistych przez nowoczesne technologie[30].
Odbiór
Film Hakowanie świata uzyskał ocenę 85% w serwisie Rotten Tomatoes na podstawie 54 recenzji ze średnią oceną 7,1/10. Konsensus agregatora recenzji brzmi następująco: „Hakowanie świata oferuje niepokojące spojrzenie na sposób, w jaki dane są wykorzystywane do celów politycznych – i co to może oznaczać dla przyszłych wyborów.”[31]. Peter Bradshaw, krytyk filmowy z The Guardian powiedział, że film dotyczy „największego skandalu naszych czasów: gigantycznego znaku zapytania nad legalnością głosowania w sprawie Brexitu” i przyznał mu pięć gwiazdek[32]. Kopotsha, redaktor Refinery29, w swojej recenzji filmu napisał: „The Great Hack [Hakowanie świata] pokazuje, jak głęboko może sięgać – i sięga – podejrzana inwigilacja” oraz określił film „przerażającym ostrzeżeniem” i „najważniejszym dokumentem roku”[33].
Nagrody i wyróżnienia
- nominacja do nagrody za Najlepszy Film Dokumentalny przez British Academy of Film and Television Arts BAFTA 2020[34].
- nominacja do nagrody Emmy w kategorii Najlepszy Film Dokumentalny lub Film Niefikcjonalny przez Academy of Television Arts & Sciences[35].
- nominacja do nagrody za Najlepszy Scenariusz przez International Documentary Association (IDA)[36].
- znalazł się na krótkiej liście do Oscara w kategorii Najlepszy Pełnometrażowy Film Dokumentalny[37].
- otrzymał nagrodę za Wybitne Osiągnięcia w Projektowaniu Graficznym lub Animacji od Cinema Eye Honors[38].
Zobacz też
Uwagi
- ↑ SCL zostało ukarane grzywną w wysokości 15 000 funtów za brak zgodności z ICO. Facebook zapłacił 500 000 funtów za „brak przejrzystości i kwestie bezpieczeństwa związane z gromadzeniem danych stanowiących” w powiązanym skandalu[21].
- ↑ Mikrotargetowanie, por. Kto (naprawdę) Cię namierzył?[23].
- ↑ SCLE – SCL Elections Ltd., firma w ramach holdingu SCL Group[28].
- ↑ Persuable – podatny na perswazję, łatwo nakłonić go do zrobienia lub uwierzenia w coś, dając mu przekonujący powód do zrobienia tego lub rozmawiając z nim i sprawiając, że w to uwierzy.
Przypisy
- ↑ Hakowanie świata. Company credits. IMDb. [dostęp 2025-03-11]. (ang.).
- ↑ Adi Robertson: Netflix documentary The Great Hack turns the Cambridge Analytica scandal into high drama. The Verge, 2019-01-30. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
- 1 2 The Great Hack. The Othrs, 2019. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
- ↑ Joel Keller: Stream It Or Skip It: ‘The Great Hack’ On Netflix, A Documentary About How Cambridge Analytica Mined Our Personal Data And Who Blew The Whistle. Decider, 2019-07-24. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
- 1 2 Odie Henderson: The Great Hack. RogerEbert.com, 2019-07-24. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
- ↑ Carole Cadwalladr: The Great Hack: the film that goes behind the scenes of the Facebook data scandal. The Guardian, 2019-07-20. [dostęp 2025-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-04)]. (ang.).
- ↑ Sarah McCammon: Documentary: ‘The Great Hack’. NPR’s Sarah McCammon speaks with filmmakers Jehane Noujaim and Karim Amer. NPR, 2019-07-28. [dostęp 2025-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-31)]. (ang.).
- 1 2 Sprawa Cambridge Analytica nie zatopi Facebooka, ale potrzebna regulacja mediów społecznościowych. Wirtualnemedia.pl, 2018. [dostęp 2025-03-07]. (pol.).
- ↑ Gil Talmi Awards. IMDb. [dostęp 2025-02-27]. (ang.).
- ↑ Piotr Szostak: Cambridge Analytica, Hello Kitty i władcy świata. Krytyka polityczna, 2018-03-24. [dostęp 2025-03-07]. (pol.).
- ↑ Carole Cadwalladr: Robert Mercer: the big data billionaire waging war on mainstream media. The Guardian, 2017-02-26. [dostęp 2025-03-06]. (ang.).
- ↑ Cambridge Analytica. About us. Cambridge Analytica, 2016-02-16. [dostęp 2025-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-16)]. (ang.).
- ↑ Sasha Issenberg: Cruz-Connected Data Miner Aims to Get Inside U.S. Voters’ Heads. Bloomberg, 2015-12-11. [dostęp 2025-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-21)]. (ang.).
- 1 2 Jolanta Kamińska, Aleksandra Gieracka: Szymielewicz: Cyniczna gra w manipulację. Interia Wydarzenia, 2018-04-03. [dostęp 2025-03-07]. (pol.).
- ↑ Harry Davies: Ted Cruz using firm that harvested data on millions of unwitting Facebook users. The Guardian, 2015-12-11. [dostęp 2025-02-24]. (ang.).
- ↑ Julia Carrie Wong: This article is more than 6 years old Mark Zuckerberg faces tough questions in two-day congressional testimony – as it happened. The Guardian, 2018-04-11. [dostęp 2025-02-27]. (ang.).
- ↑ Sarah Mccammon: Documentary: ‘The Great Hack’. NPR, 2019-07-28. [dostęp 2025-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-31)]. (ang.).
- ↑ Martine Paris: What’s My Score? Netflix Great Hack Star Says You Should Know. Forbes, 2019-11-16. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
- ↑ Daniel Fienberg: ‘The Great Hack’: Film Review. Sundance 2019. The Hollywood Reporter, 2019-01-27. [dostęp 2025-02-24]. (ang.).
- ↑ Issie Lapowsky: One Man’s Obsessive Fight To Reclaim His Cambridge Analytica Data. WIRED, 2019-01-25. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
- 1 2 Hubert Orzechowski: Facebook ukarany za Cambridge Analytica. Najwyższa możliwa grzywna. money.pl, 2018-10-25. [dostęp 2025-02-24]. (pol.).
- ↑ Ben Judah: Britain’s Most Polarizing Journalist. The Atlantic, 2019-09-19. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
- ↑ Kto (naprawdę) Cię namierzył?
- ↑ Jan Śliwa: Mikrotargetowanie i datakracja. Wszystko Co Najważniejsze, 2018-03-24. [dostęp 2025-02-25]. (pol.).
- ↑ Dariusz Ćwiklak: W sieci szpiegów. Newsweek, 2018-03-27. [dostęp 2025-02-25]. (pol.).
- ↑ Carole Cadwalladr: ‘I made Steve Bannon’s psychological warfare tool’: meet the data war whistleblower. The Guardian, 2018-03-18. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
- ↑ Christopher Wylie: Mindf*ck. Cambridge Analytica and the Plot to Break America. Penguin Random House, 2019. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
- ↑ SCL Elections Limited.
- ↑ Investigation into the use of data analytics in political campaigns. A report to Parliament [pdf], Information Commissioner’s Office, 6 listopada 2018, s. 115 [dostęp 2025-02-25] (ang.).
- ↑ Mary Halton: Social media is a threat to democracy: Carole Cadwalladr speaks at TED2019. TED, 2019-04-16. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).
- ↑ The Great Hack. Rotten Tomatoes, 2019. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
- ↑ Peter Bradshaw: The Great Hack review – searing exposé of the Cambridge Analytica scandal. The Guardian, 2019-07-23. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
- ↑ Jazmin Kopotsha: The Great Hack Is A Terrifying Warning & The Most Important Doc This Year. Refinery29, 2019-07-23. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
- ↑ Corinne Heller: BAFTA Film Awards 2020: The Complete List of Winners. E! News, 2020-02-03. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
- ↑ The Great Hack. Outstanding Documentary Or Nonfiction Special – 2020. 2020. [dostęp 2025-02-26].
- ↑ 35 IDA Documentary Awards. IDA. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
- ↑ 92nd OSCARS SHORTLISTS. Academy of Motion Picture Arts and Sciences, 2020. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
- ↑ The Great Hack. Cinema Eye, 2020. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
Bibliografia
- Brittany Kaiser: Dyktatura danych. HarperCollins Polska, 2020, s. 446. ISBN 978-83-276-4788-7. (pol.).
- Christopher Wylie: Mindf*ck. Cambridge Analytica, czyli jak popsuć demokrację. Wydawnictwo Insignis Media, 2020, s. 479. ISBN 978-83-66575-27-1. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Hakowanie świata na Netflix
- Hakowanie świata na IMDb
- Mózg rozje*any. Co wie o nas Facebook i jak się zabezpieczyć? Chris Wylie o Cambridge Analytica w serwisie YouTube
- Cambridge Analytica whistleblower Brittany Kaiser: „The law doesn’t protect you”. CBS News w serwisie YouTube
- Cambridge Analytica Whistleblower Brittany Kaiser: Lack Of Transparency In Data Gathering. CNBC w serwisie YouTube
- Facebook’s role in Brexit – and the threat to democracy. Carole Cadwalladr w serwisie YouTube