Zarośloszczur
| Thamnomys | |||
| O. Thomas, 1907[1] | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
zarośloszczur | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Thamnomys venustus O. Thomas, 1907 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Zarośloszczur[2] (Thamnomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).
Rozmieszczenie geograficzne
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 109–173 mm, długość ogona 140–226 mm, długość ucha 12–26 mm, długość tylnej stopy 22–32 mm; masa ciała 31–108 g[4][5][7].
Systematyka
Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Epimys) zdefiniował w 1907 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym O kolejnych nowych ssakach pozyskanych przez Ekspedycję Ruwenzori, opublikowanym w czasopiśmie „The Annals and magazine of natural history”[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) zarośloszczur powabny (T. venustus).
Etymologia
Thamnomys: gr. θαμνος thamnos ‘krzak, krzew’[8]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[9].
Podział systematyczny
Taksony poensis i kuru we wcześniejszych ujęciach systematycznych umieszczane były w rodzaju Grammomys[10][4][3], do rodzaju Thamnomys zostały przeniesione na podstawie analizy filogenetycznej przeprowadzonej w 2021 roku[11]. W takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki[12][7][2]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[4][5][3][7] | Rozmieszczenie geograficzne[4][5][3][7] | Podstawowe wymiary[4][5][7][a] | Status IUCN[13][14] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Thamnomys poensis | Eisentraut, 1965 | krzewoszczurek lśniący | gatunek monotypowy | góra Nimba (południowo-zachodnia Gwinea), od południowo-wschodniej Liberii do Togo, południowo-zachodniej Nigerii, od Kamerunu przez Kotlinę Konga na południe do północnej Angoli, również wyspa Bioko (Gwinea Równikowa) | DC: 11,2–14,7 cm DO: 16,3–20 cm MC: 55–92 g |
NE | |
| Thamnomys kuru | O. Thomas & Wroughton, 1907 | krzewoszczurek dżunglowy | gatunek monotypowy | północno-wschodnia część Kotliny Konga (północno-wschodnia Demokratyczna Republika Konga) do zachodniej Ugandy, Rwandy i Burundi | DC: 10,9–14,5 cm DO: 14–17,2 cm MC: 31–60 g |
LC | |
| Thamnomys kempi | Dollman, 1911 | zarośloszczur górski | gatunek monotypowy | obszar jeziora Kiwu w Wielkim Rowie Zachodnim (wschodnia Demokratyczna Republika Konga, Rwanda i Burundi); zakres wysokości: 1800–3900 m n.p.m. | DC: 13–17,3 cm DO: 17–23 cm MC: 62–108 g |
VU | |
| Thamnomys major | Hatt, 1934 | zarośloszczur duży | gatunek monotypowy | endemit Demokratycznej Republiki Konga: znany tylko z północnego zbocza góry Karisimbi (wulkany Nyiragongo); zakres wysokości: około 3600 m n.p.m. | DC: około 15,6 cm DO: około 20 cm MC: brak danych |
NE | |
| Thamnomys schoutedeni | Hatt, 1934 | zarośloszczur kongijski | gatunek monotypowy | endemit Demokratycznej Republiki Konga: znany tylko z Medje (Las Równikowy Ituri) i Irangi; zakres wysokości: 800–1450 m n.p.m. | DC: 11,4–12,2 cm DO: 17,1–20 cm MC: 40–50 g |
DD | |
| Thamnomys venustus | O. Thomas, 1907 | zarośloszczur powabny | gatunek monotypowy | kilka miejsc w pobliżu jezior Alberta i Kiwu (Wielki Rów Zachodni) we wschodniej Demokratycznej Republice Konga i Ugandzie; zakres wysokości: 1800–3000 m n.p.m. | DC: 14–16 cm DO: 18,3–21 cm MC: 59–70 g |
LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- 1 2 O. Thomas. On further new Mammals obtained by the Ruwenzori Expedition. „The Annals and magazine of natural history”. Seventh Series. 19 (109), s. 121, 1907. (ang.).
- 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 518. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 Denys, Taylor i Aplin 2017 ↓, s. 764, 765.
- 1 2 3 4 5 Denys, Taylor i Aplin 2017 ↓, s. 773–774.
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Thamnomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-13].
- 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 333. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 261.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Grammomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-10-13].
- ↑ O. Mikula, V. Nicolas, R. Šumbera, A. Konečný, Ch. Denys, E. Verheyen, A. Bryjová, A.R. Lemmon, E.M. Lemmon & J. Bryja. Nuclear phylogenomics, but not mitogenomics, resolves the most successful Late Miocene radiation of African mammals (Rodentia: Muridae: Arvicanthini). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 157, s. 107069, 2021. DOI: 10.1016/j.ympev.2021.107069. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-28]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Thamnomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Grammomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
Bibliografia
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
- Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 536–884. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).