Ćwieczak
| Uloma | |||
| Dejean, 1821 | |||
_(9592098314).png) Ćwieczak rdzawy | |||
 Larwa przedstawiciela rodzaju | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
Tenebrioninae | ||
| Plemię |
Ulomini | ||
| Rodzaj |
ćwieczak | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Tenebrio culinaris Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
| |||
.jpg)
.jpg)
.png)
.png)
.jpg)
.png)
Ćwieczak[1], ćwieczyn[2] (Uloma) – rodzaj chrząszczy z rodziny czarnuchowatych i podrodziny Tenebrioninae.
Ekologia i występowanie
Owady saproksyliczne, przechodzące rozwój w butwiejącym drewnie i pod przegrzybiałą korą drzew[3][4].
Rodzaj kosmopolityczny, znany ze wszystkich krain zoogeograficznych[3], najliczniej reprezentowany w strefie tropikalnej i subtropikalnej[3][1], zwłaszcza w krainie orientalnej i obszarze papuaskim[1]. W krainie palearktycznej stwierdzono około 50 gatunków[5][3], najwięcej w obszarze himalajskim i wschodnioazjatyckim[3]. W Europie występują trzy gatunki[5]. Spośród nich w Europie Środkowej, w tym w Polsce, stwierdzono tylko ćwieczaka obrzeżonego i rdzawego[6][4][1].
Taksonomia
Takson ten wprowadził w 1821 roku Pierre F.M.A. Dejean[7]. W 1975 roku mocą opinii Międzynarodowej Komisja Nomenklatury Zoologicznej jego gatunkiem typowym wyznaczony został Tenebrio culinaris[8], opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza[5][9]. Wprowadzony w 1846 roku przez Adama White’a rodzaj Prioscelida[10] zsynonimizowany został z Uloma w 1880 roku przez Thomasa Brouna[11]. Z kolei wprowadzony w 1856 roku przez Benoit-Philiberta Perrouda i Étienne’a Mulsanta rodzaj Melasia[12] zsynonimizowany został z Uloma w 1859 roku przez Jean Théodore’a Lacordaire’a[13].
Do rodzaju należy ponad 200 opisanych gatunków[14], w tym[15]:
- Uloma acrodonta Liu et Ren, 2016
- Uloma antillarum Champion, 1896
- Uloma apicipennis (Fauvel, 1904)
- Uloma apteroides Kaszab, 1982
- Uloma armata Champion, 1886
- Uloma artensis Perroud, 1864
- Uloma australica Kaszab, 1982
- †Uloma avia von Heyden, 1862
- Uloma bituberosa Kirsch, 1875
- Uloma blairi Kaszab, 1982
- Uloma bonzica Marseul, 1876
- Uloma bremeri Schawaller, 2000
- Uloma brunnea (Carter, 1906)
- Uloma burckhardti Schawaller, 2000
- Uloma caledonica Kaszab, 1982
- Uloma carolynae Doyen, 1985
- Uloma carteri Kaszab, 1982
- Uloma castanea Ren et Liu, 2004
- Uloma caviceps Gebien, 1920
- Uloma cavicollis Fairmaire, 1849
- Uloma clamensae Soldati et al., 2014
- Uloma claudiei Kaszab, 1982
- Uloma clypeata Kaszab, 1982
- Uloma compacta Fairmaire, 1893
- Uloma compressa Liu et Ren, 2008
- Uloma condaminei Soldati et al., 2014
- Uloma consentanea Perroud, 1864
- Uloma contortimargina Liu et Ren, 2007
- Uloma contracta Fairmaire, 1882
- Uloma crassestriata Kaszab, 1982
- Uloma culinaris (Linnaeus, 1758) – ćwieczak obrzeżony
- Uloma cypraea Kraatz, 1873
- Uloma damoiseaui Kaszab, 1982
- Uloma divergens Champion, 1886
- Uloma emarginata Montrouzier, 1855
- Uloma excisa Gebien, 1914
- Uloma extraordinaria Spilman, 1961
- Uloma fauveli Kaszab, 1982
- Uloma fengyangensis Liu et Ren, 2016
- Uloma ferreri Schawaller, 2000
- Uloma ferruginea (Piller et Mitterpacher, 1784)
- Uloma formosana Kaszab, 1941
- Uloma fortestriata (Fauvel, 1904)
- Uloma fossulata Champion, 1886
- Uloma fukiensis Kaszab, 1954
- Uloma gadingica Grimm, 2013
- Uloma gebieni Schawaller, 2000
- Uloma girardi Kaszab, 1982
- Uloma gongshanica Ren et Liu, 2004
- Uloma grenadensis Champion, 1896
- Uloma hirticornis Kaszab, 1980
- Uloma imberbis LeConte, 1866
- Uloma impressa Melsheimer, 1846
- Uloma integrimargina Liu et Ren, 2007
- Uloma intricornicula Liu, Ren et Wang, 2007
- Uloma intrusicollis Fairmaire, 1868
- Uloma isoceroides (Fauvel, 1904)
- Uloma itiokai Ando, 2010
- Uloma jourdani Soldati et al., 2014
- Uloma kanekoi Akita et Masumoto, 2017
- Uloma kaszabi Schawaller, 2000
- Uloma kergoati Soldati et al., 2014
- Uloma kimberleyana Kaszab, 1982
- Uloma kondoi Nakane, 1968
- Uloma kuscheli Kaszab, 1982
- Uloma laesifrons Fairmaire, 1882
- Uloma laevicollis Champion, 1886
- Uloma latior Carter, 1926
- Uloma lawrencei Kaszab, 1982
- Uloma leai Kaszab, 1982
- Uloma liangi Ren et Liu, 2004
- Uloma longipes Kaszab, 1982
- Uloma longolineata Liu et Ren, 2007
- Uloma longula LeConte, 1861
- Uloma major Laporte de Castelnau, 1840
- Uloma marginatoides Kaszab, 1982
- Uloma masumotoi Schawaller, 2000
- Uloma meifengensis Masumoto, 1982
- Uloma mentalis Horn, 1870
- Uloma merkli Schawaller, 2000
- Uloma metogana Ren et Yin, 2004
- Uloma mexicana (Lacordaire, 1859)
- Uloma microcephala (Fauvel, 1904)
- Uloma minuta Liu, Ren et Wang, 2007
- Uloma miriceps (Fauvel, 1904)
- Uloma miyakei Masumoto et Nishikawa, 1986
- Uloma moensis Marcuzzi, 2000
- Uloma monteithi Kaszab, 1986
- Uloma mulidenta Ren et Liu, 2004
- Uloma nakanei Masumoto et Nishikawa, 1986
- Uloma nanshanchica Masumoto et Nishikawa, 1986
- Uloma neboissi Kaszab, 1982
- Uloma nomurai Masumoto, 1982
- Uloma novaecaledoniae Kaszab, 1982
- Uloma nyctelia Ando, 2017
- Uloma opaciceps Kaszab, 1982
- Uloma opacipennis (Fauvel, 1904)
- Uloma opacoides Kaszab, 1982
- Uloma orientaloides Kaszab, 1982
- Uloma pachysoma (Montrouzier, 1860)
- Uloma pandanicola Boisduval, 1835
- Uloma paniei Kaszab, 1982
- Uloma parvula Champion, 1896
- Uloma pecki Kaszab, 1982
- Uloma picea Küster, 1846
- Uloma picicornis Fairmaire, 1882
- Uloma planimentoides Kaszab, 1982
- Uloma planimentum Gebien, 1914
- Uloma polita (Wiedemann, 1821)
- Uloma punctata Fauvel, 1904
- Uloma punctulata LeConte
- Uloma quadratithoraca Liu et Ren, 2008
- Uloma queenslandica Kaszab, 1982
- Uloma reitteri Kaszab, 1941
- Uloma reticulata Liu, Ren et Wang, 2007
- Uloma retusa (Fabricius, 1801)
- Uloma robusta Kaszab, 1986
- Uloma rotundipennis Kaszab, 1982
- Uloma rubens Laporte, 1840
- Uloma rubripes (Hope, 1831)
- Uloma rufa (Piller et Mitterpacher, 1783) – ćwieczak rdzawy
- Uloma rufilabris Fairmaire, 1882
- Uloma sanguinipes (Fabricius, 1775)
- Uloma sarasini Kaszab, 1982
- Uloma sarawakensis Ando, 2017
- Uloma sauteri Kaszab, 1941
- Uloma scita Walker, 1858
- Uloma serripunctata Ando, 2017
- Uloma sexdecimlineata Montrouzier, 1860
- Uloma sextuberosa Kaszab, 1980
- Uloma simillima Gebien, 1914
- Uloma spectabilis Perty, 1831
- Uloma spinipes Champion, 1886
- Uloma splendida Ren et Liu, 2004
- Uloma sulcata Champion, 1896
- Uloma takagii Masumoto et Nishikawa, 1986
- Uloma tenebrionoides (White, 1846)
- Uloma tibialis Kaszab, 1982
- Uloma truncata Fairmaire, 1893
- Uloma tsugeae Masumoto, 1982
- Uloma valgipes Liu et Ren, 2013
- Uloma versicolor Ren et Liu, 2004
- Uloma westringi Mannerheim, 1844
- Uloma zhengi Liu et Ren, 2007
Przypisy
- 1 2 3 4 Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 91 Czarnuchowate – Tenebrionidae, Boridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991, s. 71-72.
- ↑ Włodzimierz Dzieduszycki, Maryan Łomnicki: Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1886, s. 176.
- 1 2 3 4 5 M.V. Nabozhenko, S.N. Ivanov. Composition and distribution of the genus Uloma Dejean, 1821 (Coleoptera: Tenebrionidae) in Russia. „Far Eastern Entomologist”. 511, s. 20-28, 2024.
- 1 2 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3. „Katalog Fauny Polski”. 23 (14), 1987.
- 1 2 3 I. Löbl, A. Smetana: Catalogue of Palearctic Coleoptera. Vol. 5: Tenebrionoidea. Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2008, s. 302-303. ISBN 87-88757-84-6.
- ↑ Vladimir Novák: Beetles of the family Tenebrionidae of Central Europe. Praga: Academia, 2014, s. 304-306, seria: Zoological Keys.
- ↑ P.F.M.A. Dejean: Catalogue de la collection de Coléoptères de M. le Baron Dejean. Paris: Crevot, 1821, s. 67.
- ↑ International Commission on Zoological Nomenclature. Opinion 1039. Uloma Dejean, 1821 and Phaleria Latreille, 1802 (Insecta, Coleoptera): designation of type-species under the Plenary Powers. „Bulletin of Zoological Nomenclature”. 32, s. 136–138, 1975.
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 417. (łac.).
- ↑ Adam White: Insects of New Zealand. W: J. Richardson, J.E. Gray: The zoology of the voyage of H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, R.N., F.R.S., during the years 1839 to 1843. Vol. II. Reptiles, fishes, Crustacea, insects, Mollusca. London: E.W. Janson, 1846, s. 11.
- ↑ Thomas Broun: Manual of New Zealand Coleoptera [Part I]. Wellington: Colonial Museum and Geological Survey Department, 1880, s. 365. DOI: 10.5962/t.173101.
- ↑ B.-P. Perroud, E. Mulsant. Description de deux nouvelles espèces de coléoptères constituant un genre nouveau dans la famille des Ulomiens. „Opuscules Entomologiques”. 7, s. 160–165, 1856.
- ↑ Jean Théodore Lacordaire: Histoire naturelle des insectes. Genera des coléoptères ou exposé méthodique et critique de tous les genres proposés jusqu’ici dans cet ordre d’insectes. Tome cinquième première partie. Contenant les familles des Ténébrionides, Cistélides, Nilionides, Pythides, Mélandryides, Lagriides, Pédilides, Anthicides, Pyrocroïdes, Mordellides, Rhipiphorides, Stylopides, Meloïdes et Oedémérides. Paris: Roret, 1859, s. 332.
- ↑ Wolfgang Schawaller. The genus Uloma Dejean (Coleoptera: Tenebrionidae) in Borneo and Sumatra. „Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde. Serie A (Biologie)”. 605, s. 1-23, 2000.
- ↑ genus Uloma Dejean, 1821. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2025-03-12].