1/III Batalion Wartowniczy

1/III Batalion Wartowniczy
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1921
	Tradycje
Kontynuacja	4 batalion celny
	Organizacja
Dyslokacja	Garnizon Kielce, Hrubieszów
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	Wojska Wartownicze i Etapowe
Podległość	DOGen. Kielce; DOGen. Lublin

1/III Batalion Wartowniczy – oddział Wojska Polskiego pełniący służbę ochronną na granicy II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

1/III batalion wartowniczy sformowano w 1919^[1]. Funkcjonował w strukturze Okręgu Generalnego Kielce^[2]. W skład batalionu wchodziło dowództwo oraz 4 kompanie po 3 plutony. W dowództwie, oprócz dowódcy batalionu, służyli oficerowie: sztabowy, adiutant, prowiantowy i kasowy; podoficerowie: mundurowy, prowiantowy, rusznikowy, sanitarny oraz 6 ordynansów^[2]. 14 lipca 1920 batalion został przeniesiony do Hrubieszowa i podporządkowany Dowództwu Okręgu Generalnego „Lublin”^[3].

14 września 1920 został przemianowany na V Kielecki batalion etapowy^[4].

W październiku 1920 baon znajdował się w Sosnowcu^[5]. 30 października dowódca OGen. Kielce zatwierdził skład Komisji Gospodarczej Baonu Wartowniczego Nr 1/III w Sosnowcu w składzie: ppor. Władysław Izdebski (1 członek) i ppor. Mirosław Zaleski (2 członek)^[6].

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych nr 3046/Org z dnia 24 marca 1921^[7], na bazie 1/III batalionu wartowniczego batalionu powstał 4 batalion celny^[8].

Dowódcy batalionu

kpt. piech. Zygmunt Berling
mjr Stefan Szumański (do 27 X 1920 → dyspozycja Dowództwa 4 DP^[5])
płk ochot. Władysław Artur Paweł Morawski (od 27 X 1920^[5])

Przypisy

↑ Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 13.
1 2 Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 66 z 29 lipca 1920, pkt 617.
↑ Ochał 2017 ↓, s. 154.
1 2 3 Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 109 z 27 października 1920, pkt 1.
↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 117 z 14 listopada 1921, pkt 19.
↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 124.

Bibliografia

Rozkazy Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce”. [dostęp 2018-05-08].
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
TeresaT. Prengel-Boczkowska TeresaT., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Wartownicze”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009 .

[CITEREFProchwiczKępa200313-1] Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 13.

[CITEREFPrengel-Boczkowska20095-2] 1 2 Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.

[CITEREFRozkaz_DOGen._KielceNr_66_z_29_lipca_1920,_pkt_617-3] Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 66 z 29 lipca 1920, pkt 617.

[CITEREFOchał2017154-4] Ochał 2017 ↓, s. 154.

[CITEREFRozkaz_DOGen._KielceNr_109_z_27_października_1920,_pkt_1-5] 1 2 3 Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 109 z 27 października 1920, pkt 1.

[CITEREFRozkaz_DOGen._KielceNr_117_z_14_listopada_1921,_pkt_19-6] Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 117 z 14 listopada 1921, pkt 19.

[CITEREFBerezaSzczepański201424-7] Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.

[CITEREFDominiczak1975124-8] Dominiczak 1975 ↓, s. 124.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Bataliony wartownicze	1/I 2/I 3/I 4/I 5/I 6/I 7/I 1/II 2/II 3/II 4/II 5/II 6/II 7/II 1/III 2/III 3/III 4/III 5/III 6/III 1/IV 2/IV 3/IV 4/IV 5/IV 6/IV 7/IV 1/V 2/V 3/V 4/V 5/V 6/V 7/V 8/V 1/VI 2/VI 3/VI 4/VI 5/VI 6/VI 7/VI 8/VI 1/VII 2/VII 3/VII 4/VII 5/VII 6/VII 7/VII 8/VII 1/VIII 2/VIII 3/VIII 4/VIII 1/IX 2/IX 3/IX 4/IX
Brygady etapowe	II BE IVa BE IVb BE IVc BE
Bataliony etapowe	I Warszawski II Warszawski III Warszawski IV Warszawski V Warszawski VII Warszawski I Kielecki II Kielecki III Kielecki IV Kielecki I Krakowski II Krakowski III Krakowski IV Krakowski V Krakowski I Lubelski II Lubelski III Lubelski IV Lubelski V Lubelski VI Lubelski VII Lubelski I Lwowski II Lwowski III Lwowski IV Lwowski V Lwowski VI Lwowski I Łódzki II Łódzki III Łódzki IV Łódzki V Łódzki VI Łódzki I Poznański II Poznański III Poznański IV Poznański V Poznański I Litewsko-Białoruski II Litewsko-Białoruski III Litewsko-Białoruski IV Litewsko-Białoruski
Bataliony zapasowe	I II III IV V VI VII VIII IX
Formacje ochotnicze	201 Baon Baon Inwalidzki Ochotniczy Baon w Krakowie Harcerski Oddział w Krakowie

Straż Graniczna (1918–1919)	1 p SG 2 p SG 1 d SG 2 d SG 3 d SG 4 d SG
Wojskowa Straż Graniczna	Inspektorat WSG 1 p WSG 2 p WSG 3 p WSG 4 p WSG 5 p WSG 6 p WSG 1 d WSG 2 d WSG 3 d WSG
Strzelcy Graniczni	Dowództwo Strzelców Granicznych 1 p StG 2 p StG 3 p StG 4 p StG 5 p StG 6 p StG 9 p StG 10 p StG 11 p StG 1 sd StG
Bataliony Wartownicze	3/I 6/I 1/II 1/III 4/III 1/V 2/V 3/V 4/V 8/VI 1/VII 2/VII 3/VII 4/VII 5/VII 1/VIII 2/VIII 4/VIII
Bataliony Etapowe	I Wbe II Wbe III Wbe IV Wbe V Wbe VII Wbe I Kbe II Kbe III Kbe IV Kbe I Krbe II Krbe III Krbe IV Krbe V Krbe I Lbe II Lbe III Lbe IV Lbe V Lbe VI Lbe VII Lbe I Lwbe II Lwbe III Lwbe IV Lwbe V Lwbe VI Lwbe II Łbe III Łbe IV Łbe V Łbe VI Łbe I Pbe II Pbe III Pbe IVPbe V Pbe I LBbe II LBbe III LBbe IV LBbe