45 mm armata przeciwpancerna wz. 1942 (M-42)

45 mm armata przeciwpancerna wz. 1942 (M-42)
45-мм противотанковая пушка образца 1942 года
	Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Rodzaj	armata przeciwpancerna
	Historia
Prototypy	1942
Produkcja seryjna	1943–1945
Wyprodukowano	10 843 szt.
	Dane taktyczno-techniczne
Kaliber	45 mm
Długość lufy	3087 mm (L/68,6)
Donośność	4500 m
Odległość strzału bezwzgl.	950 m
Prędkość pocz. pocisku	870 m/s (przeciwpancerno-smugowego o masie 1,43 kg); 1070 m/s (przeciwpancernego-podkalibrowego (APCR) o masie 0,85 kg)
Długość	4885 mm
Szerokość	1634 mm
Wysokość	1200 mm
Masa	625 kg (bojowa); 1250 kg (marszowa); 158 kg (lufy z zamkiem)
Kąt ostrzału	-8° do +25° (w pionie); 60° (w poziomie)
Wysokość linii ognia	711 mm
Długość odrzutu	640–780 mm
Szybkostrzelność	20–25 strz./min
Obsługa	5 osób
Prędkość marszowa	do 50 km/h

45 mm armata przeciwpancerna wz. 1942 (M-42) (ros. 45-мм противотанковая пушка образца 1942 года, М-42) – radziecka holowana armata przeciwpancerna.

Armata wz. 1942 została opracowana z użyciem podzespołów starszej armaty przeciwpancernej wz. 1937. Nowa była lufa, dłuższa niż w armacie wz. 1937, i tarcza o grubości zwiększonej z 4,5 do 7 mm. Wprowadzono także drobne zmiany w konstrukcji łoża, co pozwoliło zwiększyć produkcję. Dzięki wydłużeniu lufy przebijalność pancerza znajdującego się pod kątem 60° wynosiła 61 mm z odległości 500 m i 51 mm z odległości 1000 m.

Armata M-42 została skonstruowana w Fabryce nr 172. Produkcję tego typu dział rozpoczęto w 1943 roku, ale miała ona mniejszą skalę niż w przypadku dział wz. 1937, ponieważ rozpoczęto produkcję 57 mm armaty ppanc ZiS-2. Pomimo gorszych od ZISa-2 parametrów, produkcji dział kalibru 45 mm nie wstrzymano całkowicie, ponieważ były nadal w stanie skutecznie zwalczać lżejsze typy czołgów niemieckich. Ostatecznie produkcję dział M-42 zakończono w połowie 1945 roku po wyprodukowaniu 10 843 dział.

Armata M-42 miała łoże kołowe, dwuogonowe i zamek klinowy półautomatyczny. Trakcja konna lub mechaniczna.

Armata przeciwpancerna wz. 1942 znajdowała się na uzbrojeniu Wojska Polskiego.

Produkcja armat przeciwpancernych M-42
Rok	1943	1944	1945	Razem
Wyprodukowano	4151	4628	2064	10 843

Bibliografia

Stefan Pataj: Artyleria lądowa 1872-1970. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1975.
Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej. Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7.
А. Иванов: Артиллерия СССР в перод второй мировой войны. Санкт-Петербург: Издательский Дом «Нева», 2003.

Działa piechoty	45 mm wz. 29 76 mm wz. 13 76 mm wz. 27 76 mm wz. 43
Armaty górskie	76 mm wz. 09 76 mm wz. 38
Armaty przeciwpancerne	37 mm wz. 30 37 mm CzK-M1 45 mm wz. 32 45 mm wz. 37 45 mm wz. 42 57 mm ZiS-2 85 mm D-44 100 mm BS-3
Artyleria dywizyjna	76 mm wz. 02/30 76 mm wz. 33 76 mm F-22 76 mm USW 76 mm ZiS-3 85 mm U-10 107 mm M-60 122 mm wz. 09/37 122 mm wz. 10/30 122 mm M-30
Artyleria korpuśna i armijna	107 mm wz. 10/30 122 mm wz. 31 122 mm A-19 152 mm wz. 09/30 152 mm wz. 10/37 152 mm M-10 152 mm D-1 152 mm wz. 10/30 152 mm wz. 10/34 152 mm MŁ-20
Artyleria ciężka	152 mm Br-2 203 mm wz. 29 203 mm B-4 203 mm B-4M 210 mm Br-17 280 mm wz. 39 305 mm Br-18
Armaty przeciwlotnicze	25 mm 72-K 25 mm 94-KM 37 mm 61-K 76 mm wz. 14/15 76 mm wz. 31 76 mm wz. 38 85 mm 52-K
Moździerze	82 mm wz. 37 107 mm wz. 38 120 mm wz. 38 120 mm wz. 43 Ampułomiot
Artyleria kolejowa	130 mm B-57 152 mm B-64 180 mm TM-1-180 305 mm TM-2-12 305 mm TM-3-12 356 mm TM-1-14
Artyleria forteczna	76 mm wz. 1902/30 Ł-17 DOT-4