Adam Dziurzyński (pilot)

Adam Dziurzyński
Data i miejsce urodzenia

12 grudnia 1902
Ustrzyki Dolne

Data i miejsce śmierci

26 kwietnia 1991
Międzybrodzie Żywieckie

Zawód, zajęcie

pilot szybowcowy

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Lotniczy (czterokrotnie)

Adam Dziurzyński (ur. 12 grudnia 1902 w Ustrzykach Dolnych[1] w ówczesnym województwie lwowskim, zm. 26 kwietnia 1991[2] w Międzybrodziu Żywieckim) – polski pilot doświadczalny i instruktor szybowcowy, żołnierz Polskich Sił Powietrznych w czasie II wojny światowej, wieloletni kierownik Górskiej Szkoły Szybowcowej „Żar” w Międzybrodziu Żywieckim. Od 2000 r. patron tejże szkoły.

Życiorys

Okres II Rzeczypospolitej

Syn Władysława. W Ustrzykach ukończył sześć klas gimnazjum i zgłosił się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej powrócił do Ustrzyk, gdzie do 1931 r. prowadził rodzinny sklep. W 1933 r. w Ustianowej przeszedł przeszkolenie szybowcowe, a w 1934 r. kurs unifikacyjny dla instruktorów szybowcowych. Rozpoczął pracę zawodową w Wojskowym Obozie Szybowcowym (WOS) w Ustianowej[3]. W 1935 r. wystartował w III Krajowych Zawodach Szybowcowych, podczas których w II grupie zaawansowania wykonał najdłuższy przelot (z czasem 11 h 21 min.) i zajął drugie miejsce pod względem czasu spędzonego w powietrzu (33 h)[4].

W 1936 r. zdobył Srebrną Odznakę Szybowcową i w tym samym roku rozpoczął pracę jako instruktor szybowcowy w Szkole Szybowcowej Aeroklubu Lwowskiego w ośrodku szybowcowym Bezmiechowej. W 1937 r. na szybowcu PWS-101 wziął udział w V Krajowych Zawodach Szybowcowych w Inowrocławiu, podczas których wykonał najdłuższy przelot na odległość 316 km[5]. Rok później wystartował w VI Krajowych Zawodach Szybowcowych rozegranych w Masłowie[6]. 1 lipca 1939 r. objął stanowisko kierownika szkoły szybowcowej Polichno-Pińczów.

II wojna światowa

We wrześniu 1939 roku ewakuował się wraz ze swoim ośrodkiem Przysposobienia Wojskowego Lotniczego do Rumunii, skąd przedostał się przez Maltę do Francji, gdzie został wcielony do lotnictwa. W styczniu 1940 r. przybył do Anglii i zaszeregowany został do personelu technicznego. Po przeszkoleniu otrzymał przydział do 300 dywizjonu bombowego w stopniu polskim sierżanta jako szef sekcji ekwipunku lotniczego i spadochronowego. Funkcję tę pełnił do zakończenia wojny[7].

Kariera lotnicza (po II wojnie światowej)

Tablica upamiętniająca Adama Dziurzyńskiego w budynku Górskiej Szkoły Szybowcowej „Żar”

W 1947 r. powrócił do Polski z Wielkiej Brytanii[1]. Objął kierownictwo Szkoły Szybowcowej Żar[1]. Funkcję tę pełnił do grudnia 1951 r. W 1951 r. podjął pracę jako pilot doświadczalny w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym w Bielsku-Białej. Jako pilot doświadczalny miał wypadek zakończony ukręceniem belki kadłuba w szybowcu SZD-8 Jaskółka z usterzeniem motylkowym podczas wyprowadzaniu szybowca z korkociągu (wypadek zakończony szczęśliwym lądowaniem).

W 1957 r. powrócił do pracy na stanowisku kierownika Szkoły Szybowcowej Żar[1], stanowisko to pełnił do przejścia na emeryturę w dn. 31 maja 1971 r. W czasie pracy rozpoczęto budowę zbiornika elektrowni szczytowo-pompowej na górze Żar. Dzięki zaangażowaniu Adama Dziurzyńskiego przesunięto umiejscowienie zbiornika na wschód ocalając tym samym budynek szkoły na szczycie góry[2], wybudowano nowe hangary, szkołę i hotel.

Poza lotnictwem

Zamiłowany pszczelarz i organizator koła Pszczelarzy w Międzybrodziu Bialskim[2]. Jego pasieka uznawana była za wzorcową i była odwiedzana przez liczne rzesze pszczelarzy. Do końca życia aktywnie uczestniczył w pracach Koła Łowieckiego „Beskid” w Żywcu[2]. Przez szereg lat był łowczym koła, dbał o szkolenie myśliwych, prowadził wzorową gospodarkę hodowlaną w łowisku. Był też organizatorem wielu imprez myśliwskich i spotkań towarzyskich.

Odznaczenia

Za wieloletnią pracę w lotnictwie, pszczelarstwie i myślistwie uhonorowany został wieloma wyróżnieniami, medalami i dyplomami, m.in.:

Upamiętnienie

Górskiej Szkole Szybowcowej Aeroklubu Polskiego „Żar” w 2002 r. nadano imię Adama Dziurzyńskiego[9].

Miejsce spoczynku

Cmentarz komunalny w Międzybrodziu Żywieckim, Sektor A 1, rząd 12, grób 4[10].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 ↓, s. 56.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 ↓, s. 57.
  3. ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 201.
  4. ↑ Skrzydlata Polska 1935 ↓, s. 219.
  5. ↑ Skrzydlata Polska 1937 ↓, s. 245.
  6. ↑ Skrzydlata Polska 1938 ↓, s. 234.
  7. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 171.
  8. ↑ Dziurzyński Adam. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2024-12-31]. (pol.).
  9. ↑ Górska Szkoła Szybowcowa ŻAR [online], Miaster.pl [dostęp 2024-12-31] (pol.).
  10. ↑ Adam Dziurzyński. Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników. [dostęp 2024-12-31]. (pol.).

Bibliografia i źródła informacji

  • Zawody szybowcowe w Ustjanowej. „Skrzydlata Polska”. 10/1935, październik 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  • 5-te Krajowe Zawody Szybowcowe w Inowrocławiu. „Skrzydlata Polska”. 10/1937, październik 1937. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  • Tadeusz Wasiljew. VI. Krajowe Zawody Szybowcowe w Masłowie. „Skrzydlata Polska”. 8/1938, sierpień 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  • Jan Blitz i inni, Słownik biograficzny Żywiecczyzny. Tom I, Żywiec: Spółdzielnia wydawnicza Gazeta Żywiecka, 1995, s. 56–57, ISBN 83-902605-1-4.
  • Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2014. ISBN 978-83-63539-05-4. OCLC 883576680.
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  • Andrzej Glass, Tomasz Murawski: Polskie szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju. Bielsko-Biała: Wydawnictwo SCG, 2012. ISBN 978-83-932826-0-9. OCLC 804836344.
  • Henryk Szydłowski (red.): Polskie lotnictwo sportowe. Kraków: KAW, 1986. ISBN 83-03-01157-X. OCLC 803064028.
  • Tadeusz Chwałczyk: Medalowe wzloty. Lublin: Kagero Oficyna Wydawnicza, 2008. ISBN 978-83-604-4580-8.
  • Sulecie urodzin Adama Dziurzyńskiego – legendy Żaru. [dostęp 2018-04-05]. (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.