Andevo

Rycina przedstawiająca Andevo niosących królową Ranavalonę I

Andevo, również Mainty – grupa społeczna utożsamiana z niewolnikami, stanowiąca jedną z trzech głównych kast historycznych w społeczeństwie ludu Merina na Madagaskarze, obok kast Andriana (utożsamianej z arystokracją) oraz Hova (wolni chłopi)[1][2][3]. Podobna struktura kastowa, obejmująca warstwę Andevo, występowała również w innych dużych grupach etnicznych Malgaszów, takich jak lud Betsileo[4].

Od XVI wieku i później niewolnicy byli sprowadzani do różnych królestw Madagaskaru, aby pracowali na plantacjach. Malgasze, Suahili oraz europejscy kupcy i arystokraci rozwijali swoje możliwości produkcji i handlu. Przedsięwzięcia te i plantacje opierały się na przymusowej pracy sprowadzanych niewolników. Największy napływ niewolników miał miejsce za pośrednictwem Arabów z Omanu, w ramach indyjskiego handlu niewolnikami, oraz Francuzów. Mieszkańcy Mozambiku byli jednymi z głównych ofiar tego zapotrzebowania, pochwyceń i wywozu niewolników, które miały zaspokoić ten popyt. Niewolnicy ci pochodzili głównie z Afryki Wschodniej i Mozambiku[5][6]. Nazywano ich Andevo. Niewolnictwo zostało zniesione przez francuską administrację w 1896 roku, co negatywnie wpłynęło na majątki prowadzących plantacje Merina oraz innych grup spoza Merina, które opierały się na pracy niewolników[7][8].

Warstwa Andevo w społeczeństwie Merina obejmowała pracowników domowych i rolnych. Ich tradycyjnym dziedzicznym zajęciem była praca fizyczna oraz rzemiosło, a stanowili oni znaczną część społeczeństwa. Kastę Andevo nazywano również Mainty, a jej członkom odmawiano prawa do posiadania ziemi[2][9][10]. Osoba z warstwy Hova mogła zostać zdegradowana do statusu niewolnika za przestępstwo lub niespłacony dług, ale w takim przypadku nie byli określana mianem Andevo, lecz określano ją jako Zaza-hova[11].

Andevo, podobnie jak inne warstwy społeczne, byli endogamiczni w społeczeństwach Merina i Betsileo. Według wspomnień Williama Ellisa z 1838 roku, niewolnik w społeczeństwie malgaskim miał zakaz zawierania małżeństw z osobą z arystokracji lub Hova[12]. Andevo byli uważani za olana maloto, czyli „nieczystych ludzi”, w przeciwieństwie do Hova i Andriana, którzy byli olana madio – „czyści ludzie”[4]. Ta domniemana „nieczystość” i „czystość” była powodem historycznego tabu społecznego przeciwko małżeństwom między Andevo a przedstawicielami innych warstw społecznych w malgaskim społeczeństwie[13][14].

Przypisy

  1. ↑ Janice Harper, Endangered Species: Health, Illness, and Death Among Madagascar's People of the Forest., Carolina Academic Press, 2002, s. 30, 106-107, 127-129, ISBN 978-0-89089-238-1 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  2. 1 2 Giulio Cipollone, Christianisme et droits de l'homme à Madagascar, Paryż: KARTHALA Editions, 1 grudnia 2008, s. 53-54, ISBN 978-2-8111-5087-7 [dostęp 2025-04-04] (fr.).
  3. ↑ Steven L. Danver, Native Peoples of the World: An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues, Routledge, 10 marca 2015, s. 61, ISBN 978-1-317-46400-6 [dostęp 2025-04-04], Cytat: ang. "Historically, Merina had the most stratified caste system in Africa, divided into three distinct categories: nobles (Andriana), freemen (Hova), and slaves (Andevo ). These three castes were further divided into subclasses." (ang.).
  4. 1 2 Sandra Evers, Constructing History, Culture and Inequality: The Betsileo in the Extreme Southern Highlands of Madagascar, BRILL Academic, 2002, s. 2, 40-42, ISBN 978-90-04-12460-8 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  5. ↑ Edward Alter Alpers, Ivory and Slaves: Changing Pattern of International Trade in East Central Africa to the Later Nineteenth Century, University of California Press, 1975, s. 94-97, 126-129, ISBN 978-0-520-02689-6 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  6. ↑ Hilary C. Palmer, Malyn D.D. Newitt, Northern Mozambique in the Nineteenth Century: The Travels and Explorations of H.E. O’Neill, BRILL Academic, 12 stycznia 2016, s. 5-6, 61-66, 72-75, 123-124, ISBN 978-90-04-29368-7 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  7. ↑ Gwyn Campbell, Resisting Bondage in Indian Ocean Africa and Asia, Alpers, Campbell, Salman (red.), Taylor & Francis, 2007, s. 49-59 [dostęp 2025-04-05] (ang.).
  8. ↑ Esterhuysen Pieter, Africa A to Z: Continental and Country Profiles: Third Edition, Africa Institute of South Africa, 7 grudnia 2013, s. 247, ISBN 978-0-7983-0344-6 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  9. ↑ Gwyn Campbell, David Griffiths and the Missionary "History of Madagascar", BRILL Academic, 3 kwietnia 2012, s. 63-67, ISBN 978-90-04-19518-9 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  10. ↑ Janice Harpe, Endangered species : health, illness, and death among Madagascar's people of the forest, Carolina Academic Press, 2002, s. 105-107, ISBN 978-0-89089-238-1 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  11. ↑ Conrad Keller, Madagascar, Mauritius and other east-African islands, Londyn: S. Sonnenschein, 1901, s. 90-91 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  12. ↑ William Ellis, Joseph John Freeman, History of Madagascar., Londyn: Fisher, son, & co, 1838, s. 164 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  13. ↑ Sandra Evers, Constructing History, Culture and Inequality: The Betsileo in the Extreme Southern Highlands of Madagascar, BRILL, 2002, s. 59, 53-54, 85-90, ISBN 978-90-04-12460-8 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
  14. ↑ Karen Middleton, Ancestors, Power, and History in Madagascar, BRILL Academic, 1999, s. 275-277, ISBN 978-90-04-11289-6 [dostęp 2025-04-04] (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.