Bitwa pod Mikuliszkami

Bitwa pod Mikuliszkami
	II wojna światowa
Czas	8 stycznia 1944
Miejsce	Mikuliszki
Terytorium	Polska pod okupacją III Rzeszy (Generalne Gubernatorstwo)
Przyczyna	zatargi pomiędzy Polakami i Litwinami
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Polskie Państwo Podziemne	Żandarmeria Litewska
Dowódcy
Romuald Rajs „Bury”; Piotr Motylewicz †	Gregor Schnabel †
Siły
3 Wileńska Brygada Armii Krajowej oraz dwóch partyzantów z 6 Brygady Wileńskiej	żandarmeria litewska
Straty
5 Partyzantów	32 zabitych i 12 wziętych do niewoli
	Położenie na mapie Okupowanej Polski w latach 1941-1944 miejsce bitwy
	54°21′52,0″N 25°40′39,0″E/54,364444 25,677500

Bitwa pod Mikuliszkami – walka stoczona w 8 stycznia 1944 pod Mikuliszkami pomiędzy oddziałami 3 Brygady Wileńskiej Armii Krajowej a oddziałami żandarmerii litewskiej. Bitwa zakończyła się zwycięstwem 3 Brygady Wileńskiej^[1].

Przebieg bitwy

Siły 3 Brygady Wileńskiej kwaterujące we wsi Mikuliszki dowodzone przez Romualda Rajsa i Piotra Motylewicza zostały zaatakowane 8 stycznia 1944 przez żandarmerię litewską. Atak został odparty, w którym podczas walki zdobyto 25 kb, 1 lkm, i 4 pm. W walce zginęło 5 partyzantów, w tym zastępca dowódcy Wileńskiej Brygady Piotr Motylewicz „Szczepcio”. Według źródeł polskich, straty nieprzyjaciela wyniosły 32 zabitych^[2], wśród nich dowódca żandarmerii Schnabel. 12 policjantów zostało wziętych do niewoli^[1]. Po zakończeniu bitwy partyzanci rozstrzelali wziętych do niewoli litewskich policjantów. Według wiedzy zdobytej przez partyzantów byli oni sprawcami zbrodni dokonanej na polskiej ludności cywilnej w okolicach Święcian w 1942 r^[1]^[3]. Za zwycięską bitwę Romuald Rajs został odznaczony Krzyżem Walecznych^[4].

Przypisy

1 2 3 O cmentarzu zniszczonym przez dyktatora… Historia partyzanckich mogił w Mikuliszkach [online], Przystanek Historia [dostęp 2023-10-28] (pol.).
↑ JarosławJ. Wołkonowski JarosławJ., GrzegorzG. Łukomski GrzegorzG., Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej w latach 1939-1945, Biblioteka "Marsa", Warszawa: "Adiutor", 1996, s. 149, ISBN 978-83-86100-18-7 [dostęp 2024-10-12] .
↑ https://kpbc.umk.pl/Content/233394/52_frog_gracjan_klaudiusz_001.pdf
↑ Karbowiak i Karbowiak 2025 ↓, s. 83.

Bibliografia

Arkadiusz Karbowiak, Michał Karbowiak: Bohaterowie czy zbrodniarze? Rozmowy o polskim podziemiu. Rzeszów: 2025. ISBN 978-83-68153-42-2.

[:0-1] 1 2 3 O cmentarzu zniszczonym przez dyktatora… Historia partyzanckich mogił w Mikuliszkach [online], Przystanek Historia [dostęp 2023-10-28] (pol.).

[2] JarosławJ. Wołkonowski JarosławJ., GrzegorzG. Łukomski GrzegorzG., Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej w latach 1939-1945, Biblioteka "Marsa", Warszawa: "Adiutor", 1996, s. 149, ISBN 978-83-86100-18-7 [dostęp 2024-10-12] .

[3] ttps://kpbc.umk.pl/Content/233394/52_frog_gracjan_klaudiusz_001.pdf

[CITEREFKarbowiakKarbowiak202583-4] Karbowiak i Karbowiak 2025 ↓, s. 83.

[1]

[2]

[3]

[4]

Zgrupowania	Zgrupowanie nr 1 Zgrupowanie nr 2 Zgrupowanie nr 3 Wileński Korpus Armii Krajowej
Inspektoraty	Inspektorat A Inspektorat B Inspektorat C Inspektorat BC Inspektorat E Inspektorat F
Obwody	Brasław Dzisna Mołodeczno Oszmiana Postawy Święciany Dwór Pole
Brygady	1 2 3 4 („Narocz”) 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 („Dryświaty”) 36 („Żejmiana”) „Gozdawa”
Dowódcy	"Wilk" "Jod" "Pohorecki" "Szczerbiec" "Węgielny" "Mały"
Inne	Akcja „Burza” w Okręgach Wilno i Nowogródek Armii Krajowej Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Mikuliszkami Bitwa pod Graużyszkami Łączniczki Okręgu Wilno Armii Krajowej „Kozy” Operacja „Ostra Brama” Zbrodnia w Dubinkach Zbrodnia w Glinciszkach Okręgowa Delegatura Rządu Wilno ORKO

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja „Ostra Brama” Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamachy na Curta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Mikuliszkami Bitwa pod Graużyszkami Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy