Brodźczyk polinezyjski
| Prosobonia cancellata[1] | |||
| (J.F. Gmelin, 1789) | |||
 Ilustracja wykonana między 1776–1780 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Parvordo | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
brodźczyk polinezyjski | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Brodźczyk polinezyjski[5] (Prosobonia cancellata) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Występował na Kiritimati (Kiribati). Znany jest wyłącznie z holotypu odłowionego w 1778 i jednej ilustracji. Wymarły.
Taksonomia
Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego gatunek ten opisał Johann Friedrich Gmelin w 1789 w 13. wydaniu linneuszowskiego Systema Naturae. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Tringa cancellata[6]. Brodźczyk polinezyjski znany jest wyłącznie z holotypu odłowionego na Kiritimati (Kiribati), prawdopodobnie przez Williama Andersona, podczas ostatniej podróży Jamesa Cooka. Zachowała się również ilustracja wykonana przez Williama Ellisa. Po powrocie z wyprawy w 1780 holotyp przekazano do kolekcji Josepha Banksa[7]. Liczni autorzy łączyli brodźczyka polinezyjskiego z nadal żyjącym brodźczykiem krótkodziobym (Prosobonia parvirostris) z Tuamotu (Polinezja Francuska)[7][8]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny uznaje go za odrębny gatunek (2025)[9]. Znajduje to uzasadnienie zoogeograficzne; Tuamotu leży bowiem 2300 km od Kiribati. Holotyp zaginął[7].
Morfologia
Opis dotyczy holotypu. Długość ciała około 19 cm (7,5 cala), w tym około 2,5 cm stanowi dziób. Pióra na wierzchu ciała brązowe o białych krawędziach. Spód ciała biały, poprzecznie popielato prążkowany. Lotki popielate z brązowymi końcówkami, krawędzie i sam koniuszek pióra jasne. Sterówki podobne, dodatkowo pokryte białymi plamami. Nogi popielate, dziób czarny[7].
Status
IUCN uznaje brodźczyka polinezyjskiego za gatunek wymarły (EX, Extinct)[10]. Gatunek znany jest wyłącznie z holotypu. Wymarł prawdopodobnie około 1850 roku wskutek drapieżnictwa introdukowanych ssaków, zwłaszcza kotów i szczurów[7][10].
Przypisy
- ↑ Prosobonia cancellata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Christmas Sandpiper (Prosobonia cancellata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
- 1 2 D. Lepage, Kiritimati Sandpiper Prosobonia cancellata, [w:] Avibase [online] [dostęp 2025-01-26] (ang.).
- ↑ Prosobonia cancellata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Prosoboniini Bonaparte, 1850 (wersja: 2023-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-26].
- ↑ Johann Friedrich Gmelin: Systema Naturae. Wyd. 13. T. 1, cz. 2. 1789, s. 675. (łac.).
- 1 2 3 4 5 Julian P. Hume, Michael Walters: Extinct Birds. A&C Black, 2012, s. 332. ISBN 978-1-4081-5861-6.
- ↑ Van Gils, J., Wiersma, P., Boesman, P. & Kirwan, G.M.: Tuamotu Sandpiper (Prosobonia parvirostris). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- 1 2 Christmas Sandpiper Prosobonia cancellata. BirdLife International. [dostęp 2017-06-17].