Challenger 3

Challenger 3
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Wielka Brytania

Producent

Rheinmetall BAE Systems Land

Typ pojazdu

czołg podstawowy

Trakcja

gąsienicowa

Załoga

4

Historia
Prototypy

2020

Produkcja

2025 – 2030[1]

Egzemplarze

(plan.) 148[2]

Dane techniczne
Silnik

Diesel V12 Perkins-Condor CV12-9A
o mocy 1500 KM (1118 kW)[3][4]

Transmisja

David Brown Santasalo TN54E[5]

Pancerz

modularny: zewnętrzny EPSOM, wewnętrzny Farnham[6]

Masa

66 t[7]

Osiągi
Prędkość

96 km/h[8]

Zasięg pojazdu

500 km[8]

Pokonywanie przeszkód
Rowy (szer.)

2,3 m[8]

Ściany (wys.)

0,9 m[8]

Kąt podjazdu

60%[8]

Przechył boczny

30%[8]

Dane operacyjne
Uzbrojenie
armata Rheinmetall Rh-120 L55A1 kalibru 120 mm
Użytkownicy
Wielka Brytania

Challenger 3 (CR3) – brytyjski czołg podstawowy czwartej generacji projektowany dla British Army. Powstanie on przez przebudowę istniejących czołgów Challenger 2 przez brytyjsko-niemiecką spółkę joint venture Rheinmetall BAE Systems Land.

Pojazd jest efektem rozpoczętego w 2005 roku programu Capability And Sustainment Programme (CSP), mającym umożliwić eksploatację i kompetetywność Challengera 2 do lat 30-tych XXI wieku. Cięcia finansowe doprowadziły do przekształcenia w 2014 roku programu CSP w "Challenger 2 Life Extension Programme" (LEP), w którym wzięły udział firmy BAE Systems i Rheinmetall. W 2019 roku utworzyły one wspólną spółkę, której celem stało się zaprojektowanie i wykonanie ulepszonej wersji Challengera pozwalającej na jego eksploatację do roku 2035-go[9].

Wejście Challengera 3 do służby jest planowane w 2025 roku, dwa lata wcześniej, niż pierwotnie zakładano. Przebudowanych ma zostać 148 czołgów za łączną kwotę 906,89 milionów funtów szterlingów (1,17 miliarda dolarów amerykańskich)[10].

Historia

W 2005 roku brytyjskie Ministerstwo Obrony dostrzegło potrzebę rozpoczęcia programu utrzymania zdolności (ang. Capability Sustainment Programme, w skrócie CSP) dla czołgów Challenger 2 w celu utrzymania ich w służbie do połowy lat 30-tych XXI wieku oraz do zwiększenia ich mobilności, skuteczności oraz przeżywalności na polach bitew[11]. Pierwotnie program miał się zakończyć do roku 2020 i wdrożyć wszystkie ulepszenia z programu Challenger Lethality Improvement Programme wraz z nowym 120-milimetrowym działem[12]. Ze względów finansowych w maju 2014 roku CSP zastąpiono nowym programem Life Extension Programme (LEP) o podobnym zakresie zmian, lecz z pozornym zarzuceniem zmiany uzbrojenia głównego[13].

Do lutego 2016 roku do programu zgłosiły się następujące firmy: BAE Systems, General Dynamics UK, Krauss-Maffei Wegmann (we współpracy z Pearson Engineering), Lockheed Martin UK, RUAG i Rheinmetall. 22 grudnia tego samego roku Ministerstwo Obrony wybrało oferty BAE Systems i General Dynamics (które wraz z partnerami utworzyły wspólną grupę Team Challenger 2) oraz Rheinmetall. Każdy z podmiotów otrzymał kontrakt w wysokości 23 miliardów funtów na przeprowadzenie badań i prezentację przygotowywanych rozwiązań[14]. Projekt zespołu Team Challenger 2 został zaprezentowany w październiku 2018 roku i otrzymał kryptonim Czarna Noc (ang. Black Night) – zakładał zastosowanie celownika dowódcy Safran PASEO, termowizora Leonardo dla celowniczego i system nocnej obserwacji Leonardo DNVS 4; ponadto usprawnienia otrzymała wieża (choć bez zmiany uzbrojenia głównego), a pojazd miał otrzymać system ostrzegający przed namierzeniem laserem oraz system aktywnej obrony[15]. Projekt Rheinmetall został zaprezentowany w styczniu 2019 roku i zawierał zupełnie nową wieżę wyposażoną w pełni cyfrową elektronikę, systemy obserwacji w dzień i w nocy dla dowódcy i działonowego oraz w armatę Rh-120 długości 55 kalibrów. Wieża ta została przygotowana z własnych funduszy firmy i nie wchodziła w zakres modernizacji programu LEP[16].

W czerwcu 2019 roku obie konkurujące ze sobą firmy podpisały porozumienie i utworzyły spółkę joint venture Rheinmetall BAE Systems Land (RBSL)[17]. W tym samym roku na targach DSEI w Londynie został zaprezentowany pierwszy model nowego pojazdu[18].

22 marca 2021 roku minister Ben Wallace zaprezentował brytyjskiemu parlamentowi dokument „Defence in a Competitive Age”, w którym potwierdzono modernizację 148 czołgów Challenger 2 pod desygnacją Challenger 3[19], a 7 maja oficjalnie podpisano kontrakt z RBSL o wartości 800 miliardów funtów, w którym przyjęto propozycję zastosowania nowej wieży[20].

Pierwszy egzemplarz prototypowy został dostarczony 23 stycznia 2024 roku i miesiąc później wysłano go na testy w Niemczech[21][22], natomiast pierwsze strzelanie odbyło się w kwietniu[23]. 18 kwietnia 2024 roku sekretarz obrony Grant Shapps brał udział w prezentacji pojazdu z serii przedprodukcyjnej w zakładach RBSL w Telford[24]. Drugi prototyp został dostarczony we wrześniu 2024 roku[25].

Charakterystyka

Challenger 3 posiada zmodernizowany kadłub względem poprzednika, w którym wzmocniono silnik, usprawniono system chłodzenia oraz zastosowano zawieszenie Hydrogas pozwalające na poprawę celności prowadzenia ognia w trakcie ruchu pojazdu[26]. Zastosowano nowy pancerz kompozytowy o nazwie Farnham wraz z dodatkowym opancerzeniem modularnym Epsom. Dodatkową ochronę zapewnia zamontowany system obrony aktywnej Trophy wraz z pasywnymi sensorami optycznymi ELAWS ostrzegającymi przed namierzeniem czołgu wiązką lasera oraz wyrzutniami granatów dymnych[25]. Dowódca i działonowy posiadają do swojej dyspozycji przyrządy obserwacyjne pozwalające na pracę zarówno w dzień, jak i w nocy[27] pozwalające na automatyczne wykrywanie i namierzanie celów[28].

Challenger 3 posiada całkowicie nową wieżę. Najbardziej znaczącą różnicą jest zmiana uzbrojenia głównego z brytyjskiej gwintowanej armaty L30A1 na niemiecką gładkolufową Rh-120 L/55 A1, co pozwoli na korzystanie z amunicji scalonej standardowej dla wszystkich członków NATO[29]. Dodatkowo czołg ma być w stanie wystrzeliwać najnowszą amunicję przeciwpancerną DM73 pozwalającą na rażenie celów w zasięgu do 5 km, co w połączeniu z ulepszonym systemem kontroli ognia czyni Challengera 3 pierwszym czołgiem na świecie posiadającym tak daleki zasięg skutecznego strzału[30]. Uzbrojenie dopełniają dwa karabiny maszynowe – sprzężony z działem karabin maszynowy L8A2 oraz montowany na wieżyczce dowódcy karabin maszynowy L37A2, obydwa w kalibrze 7,62 × 51 mm[8].

Przypisy

  1. The United Kingdom accelerates the Challenger 3 tank program. Militarnyi, 2023-09-05. [dostęp 2025-01-14]. (ang.).
  2. British Army to get 148 Challenger 3 tanks in £800m deal. BBC, 2021-05-07. [dostęp 2025-01-14]. (ang.).
  3. Challenger Tanks: Engines. They work for you, 2022-04-22. [dostęp 2025-01-14]. (ang.).
  4. Sam Hart: Insight: The UK's Challenger 3 tank programme gets ready for service in 2025. Shephard, 2023-09-04. [dostęp 2025-01-14]. (ang.).
  5. TN54E Tracked Vehicle Transmission. DB Santasalo. [dostęp 2025-01-14]. (ang.).
  6. Obsolescent and outgunned: the British Army’s armoured vehicle capability: Government Response to the Committee’s Fifth Report of Session 2019–21. Parliament UK, 2021-05-21. [dostęp 2025-01-14]. (ang.).
  7. Challenger 3 vs Challenger 2. RBSL. [dostęp 2025-01-14]. (ang.).
  8. 1 2 3 4 5 6 7 Challenger 3 MBT. Army Recognition, 2024-12-21. [dostęp 2025-01-14]. (ang.).
  9. George Allison: Challenger 2 Life Extension Programme decision due late 2020. UK Defence Journal, 2020-01-14. [dostęp 2025-02-15]. (ang.).
  10. The United Kingdom accelerates the Challenger 3 tank program. Militarnyi, 2023-09-05. [dostęp 2025-02-15]. (ang.).
  11. Defence Industrial Strategy: Defence White Paper. Ministry of Defence, 2025-12. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  12. Tatham, Peter, Taylor, Trevor: Single Service Procurement and the British Army's Main Battle Tank. Griffith University, 2014. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  13. Tim Ripley: DVD 2014: UK Challenger 2 LEP numbers may drop. IHS Janes, 2014-06-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-30)]. (ang.).
  14. Bartłomiej Kucharski: Challenger 3 – (nie)nowa nadzieja brytyjskich pancerniaków. ZBiAM, 2021-05. [dostęp 2025-02-25]. (pol.).
  15. George Allison: BAE unveils ‘Black Night’ – the first fully-upgraded Challenger 2 tank. UK Defence Journal, 2018-10-08. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  16. Mark Cazalet: IAV 2019: Rheinmetall unveils proposal for Challenger 2 LEP. IHS Janes, 2019-01-23. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-04)]. (ang.).
  17. Sebastian Sprenger, Andrew Chuter: Rheinmetall, BAE Systems launch joint venture for military vehicles. Defense News, 2019-01-21. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  18. Mark Cazalet: DSEI 2019: RBSL's Challenger 2 LEP contender comes out in the open. IHS Janes, 2019-09-12. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-04)]. (ang.).
  19. Defence in a competitive age. GOV UK, 2021-03. [dostęp 2025-02-15]. (ang.).
  20. Andrew Chuter: Britain awards $1 billion contract to upgrade Challenger 2 tanks. Defense News, 2021-05-07. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  21. Alex Candlin: Challenger 3 main battle tank takes major step forward with trials to get underway soon. Forces News, 2024-01-23. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  22. First pre-production model of Army's new Challenger 3 tank deploys to Germany for trials. Forces News, 2024-02-20. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  23. New gun put to the test as Challenger 3 main battle tank fires live rounds for first time. Forces News, 2024-04-25. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  24. British Army’s most lethal tank prototype rolls off production line. British Army, 2024-04-18. [dostęp 2025-02-25]. (ang.).
  25. 1 2 Damian Ratka: Drugi prototyp Challengera 3. Defence 24, 2024-09-25. [dostęp 2025-02-23]. (pol.).
  26. Challenger 3 Main Battle Tank, UK. Army Technology, 2024-05-09. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
  27. Challenger 3. Ministry of Defence UK. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
  28. RBSL to build next-generation Challenger 3 tanks in major boost for UK prosperity. RBSL. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
  29. Rheinmetall modernizing the UK’s main battle tank Challenger 2 fleet. Rheinmetall Defence, 2021-05-10. [dostęp 2025-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-12)]. (ang.).
  30. New British Army Challenger 3 Becomes the World's First Tank to Reach 5,000 m Engagement Range.. Army Recognition, 2024-06-10. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).