Chrzęsne

Chrzęsne
wieś
Ilustracja
Chrzęsne (przystanek kolejowy)
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

wołomiński

Gmina

Tłuszcz

Liczba ludności (2021)

1167[1][2]

Strefa numeracyjna

29

Kod pocztowy

05-240[3]

Tablice rejestracyjne

WWL

SIMC

0521466[4]

Położenie na mapie gminy Tłuszcz
Mapa konturowa gminy Tłuszcz, u góry znajduje się punkt z opisem „Chrzęsne”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Chrzęsne”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Chrzęsne”
Położenie na mapie powiatu wołomińskiego
Mapa konturowa powiatu wołomińskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Chrzęsne”
Ziemia52°26′45″N 21°28′53″E/52,445833 21,481389[5]

Chrzęsne – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Tłuszcz[4][6]. Ma status sołectwa[7].

Integralne części wsi Chrzęsne[4][6]
SIMCNazwaRodzaj
0521472Kolonia Chrzęsneczęść wsi

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie kamienieckim ziemi nurskiej województwa mazowieckiego[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

W roku 1525 przywilej na wieś Chrzęsne otrzymuje od księcia Janusza Mazowieckiego ksiądz Jan Wojsławski za zasługi i pieniądze pożyczone na potrzeby kraju[9]. W roku 1533 Chrzęsne staje się wsią królewską. W 1623 r. nabył te dobra Stefan Dobrogost Grzybowski, starosta kamieńczykowski[9][10].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława w Postoliskach[11].

Zabytki

W Chrzęsnem znajduje się wczesnobarokowy pałac zbudowany w 1635 roku dla Stefana Dobrogosta Grzybowskiego herbu Prus II, starosty warszawskiego i kamieńczykowskiego oraz kasztelana lubelskiego[9][12]. Pałac powstał w miejscu drewnianego dworu z XVI wieku zbudowanego przez Jana Wojsławskiego. Obecnie istniejący pałac wzniesiono w 1635 r.[12] Jest to piętrowa, murowana budowla na planie prostokąta. Po bokach środkowej części elewacji pn.-zach. znajdują się dwa ryzality z artykulacją szczytów w nurcie lokalnego warszawskiego wczesnego baroku[12]. Płaszczyznowo potraktowana fasada podzielona została pilastrami. Naroża ujęto w boniowane lizeny. Prostokątne okna ujęto w uszakowate obramienia. Fryz podokapowy zdobi motyw roślinny. Ściany szczytowe poddasza podzielono toskańskimi pilasterkami. Naczółkowy dach z dymnikami kryty jest dachówką. Wewnątrz na parterze na sklepieniach zachowała się skromna lubelska sztukateria, a na piętrze bogato belkowane stropy[12]. Zachowały się też rokokowe kominki z XVIII wieku. W pobliżu pałacu znajdują się pozostałości parku krajobrazowego z 1. poł. XIX w.[13] W XVIII wieku właścicielem pałacu był m.in. wojewoda płocki Teodor Szydłowski, a później Józef Kazimierz Kossakowski. W 1859 roku pałac kupił Wincenty Koskowski. Później właścicielką pałacu została jego córka Wincentyna Karska. Zapraszała do siebie artystów z Warszawy, między innymi jednego z największych polskich impresjonistów Władysława Podkowińskiego. W kobiecie przedstawionej na jego obrazie Szał uniesień dopatrywano się Ewy Kotarbińskiej poznanej przez niego podczas pobytu w Chrzęsnem, a jego niespełniona miłość była rzekomo powodem zniszczenia dzieła przez artystę[14]. Inne powstałe w pałacu dzieła Podkowińskiego to Portret Wincentyny Karskiej, Mokra Wieś, Sad w Chrzęsnem, W ogrodzie.

Osoby związane z Chrzęsnem

Transport

Przez wieś przebiega droga powiatowa nr 4328W[15] oraz linia kolejowa nr 6 Zielonka – Kuźnica Białostocka.

Szlaki rowerowe

Przez wieś przebiegają szlaki rowerowe:

Przypisy

  1. ↑ Wieś Chrzęsne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2025-04-07], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2025-04-07].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 156 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 16805
  6. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ BIP gminy, sołectwa
  8. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  9. 1 2 3 Chrzęsne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 653.
  10. ↑ l, Stefan Dobrogost Grzybowski [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2017-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-11] (pol.).
  11. ↑ Opis parafii na stronie diecezji.
  12. 1 2 3 4 Adam Miłobędzki, Architektura Polska XVII wieku, tom I, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1980, s. 260, ISBN 83-01-01363-X.
  13. ↑ Zabytki powiatu wołomińskiego.
  14. ↑ Sławni ludzie związani z powiatem wołomińskim.
  15. ↑ PRZEBIEG DRÓG POWIATOWYCH. WEDŁUG STANU NA. DZIEŃ 01-01-2016, Powiat Wołomiński [dostęp 2017-12-08].
  16. ↑ Jarzębia Łąka – Dobczyn PKP [online], mazowsze.szlaki.pttk.pl [dostęp 2017-05-21] (pol.).
  17. ↑ Mokra Wieś – Międzyleś [online], mazowsze.szlaki.pttk.pl [dostęp 2017-05-21] (pol.).
  18. ↑ szlak Wschód-Zachód przez Jadów [online], mazowsze.szlaki.pttk.pl [dostęp 2017-05-21] (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.